• Anita’nın 3 yaşındaki kızına tecavüz eden erkek bir yıldır bulunmuyor. “Çocuğumu tedavi eden doktor bile ağladı” diyen Anita, kızının davasında adaletin sağlanamamasına tepki gösteriyor. Çünkü Sierra Leone’de tecavüz failine karşı açılan davanın görülmesi için belgeleri imzalayabilecek tek kişi başsavcı…

Sierra Leone’de 2019 yılında artan tecavüz ve cinsel şiddet suçlarına karşı ulusal acil durum ilan edilmiş olsa da aradan geçen 5 yıllık zaman diliminde suçların hala sürdüğü ortaya çıkıyor.

BBC Africa Eye, 5 yıl sonra başkent Freetown'un doğusunda, arabayla üç saat uzaklıktaki Makeni kentini ziyaret ettiğinde, evinin önünde oturan genç bir anne, 3 yaşınki kızına tecavüz edildiği olayı anlatıyor. Anita (gerçek adı değil), Haziran 2023’te bebeğinin bezini açarken gördüğü kan damlalarından fark ediyor tecavüzü.

“Bir kadın için çalışıyordum ve o Cumartesi sabahı pazara gitmem için bana bir iş verdi. Kızımı iş verenime ve 22 yaşındaki oğluna bırakıp pazara gittim. Kızımı ona şeker ve bisküvi almak için götürdüğünü söyledi ama bu bir yalandı.”

Doktor bile ağladı…

Kan damlalarını gördükten sonra kızını hastaneye götürdü ve iki dikiş atıldıktan sonra hemşireler de tecavüzü doğruladı. “Çocuğumu tedavi eden doktor bile ağladı” diyen, Anita polise gitti ancak tecavüzcü bir yıldır hala bulunmadı.

2019 yılından sonra kadın ve kız çocuklarına yönelik cinsel şiddete karşı farkındalık sağlansa da ülkede adaletin sağlanması çok zor. Tecavüz ve cinsel şiddete mağdurlarına destek vermek için kurulan Rainbo Girişimi, 2022 yılında ele aldığı 2.705 davanın sadece %5'inin Yüksek Mahkeme'ye ulaştığını söylüyor.

Her hafta 4 vaka

Örneğin; Anita'nın kızının tecavüze uğradığını bildirdiği Makeni'deki polis karakolunda, Aile Destek Birimi'ni (FSU) yöneten Assnt Supt Abu Bakarr Kanu, her hafta yaklaşık 4 çocuğa cinsel saldırı başvurusu aldıklarını belirtiyor.

FSU’nun karşılaştığı en büyük zorluk ise suçluları yakalamak için ekipmanlarının olmaması. Bölgedeki yedi polis biriminin tamamını koordine ediyor ve aralarında tek bir araçları bile yok.

Assnt Supt Kanu, “Sierra Leone'deki cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet sorunlarını bütüncül bir şekilde ele alabilmemiz için yapı ve personel çok zor. Doğru zamanda doğru şeyi yapmak zor bir iş. Şüphelinin yerini bildiğimiz ancak gidip tutuklayamadığımız zamanlar oluyor” diyor.

Adalete ulaşmak en zoru

Yetersizlikler sadece bu kadar değil. Tecavüzcü yakalansa bile onu hâkim karşısına çıkarmak daha da büyük bir mücadeledir. Bir tecavüz failine karşı açılan davanın görülmesi için ülkede belgeleri imzalayabilecek tek bir kişi var o da başsavcı. Bu yetkinin başsavcılara verilmesindeki amaç süreci hızlandırmak ve davaları doğrudan mahkemelere taşımaktı ancak kararın tamamen kaosa neden olduğu anlaşılıyor.

Avukat Joseph AK Sesay, “Şu anda cinsel suçlarla ilgili bir iddianameyi başka bir hukuk görevlisinin ya da başka bir avukatın imzalaması mümkün değil. 2019 değişikliği, bir iddianameyi sadece başsavcının imzalayabileceğini öngörüyor. Bu da iddianamelerin mahkemelere gönderilmesi konusunda zorluk yaratıyor” diyor.

Tecavüzcüyü bulalım

Anita’nın kızı ise yeni yürümeye başlamamış. Polisten yeni bir bilgi alamadığı için failin fotoğrafını Facebook'ta yayınlayan Anita şu çağrıyı yapıyor: “İnsanlardan faili aramama yardım etmelerini istiyorum. İşkence görüyorum ve mutlu değilim. Bunun başka hiçbir çocuğun başına gelmesini istemiyorum.”  FREETOWN

 

* * *

Cinsel şiddette azalma belirtileri

2019 yılında 5 yaşındaki bir kız çocuğun tecavüzün ardından belden aşağısının felçli kalması büyük bir öfkeye yol açmış ve cinsel şiddet suçları iki katına çıkmıştı.  Sierra Leone Devlet Başkanı Julius Bio, ülkede cinsel şiddete karşı mücadele için 'acil durum' ilan etti

Şubat 2019'dan itibaren dört ay süren olağanüstü hal, cumhurbaşkanının devlet kaynaklarını cinsel şiddetle mücadeleye yönlendirmesine olanak sağladı. Güncellenen Cinsel Suçlar Yasası, cinsel saldırı için daha katı cezalar getirdi. Tecavüz cezaları en az 15 yıla veya bir çocuk söz konusu ise ömür boyu hapse çıkarıldı. Ertesi yıl Freetown'da yargılamaları hızlandırmak için bir Cinsel Suçlar Model Mahkemesi kuruldu.

Polis istatistiklerine göre bildirilen cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet vakaları 2018'de 12.000'in biraz üzerindeyken 2023'te 10.000'in biraz üzerine çıkarak neredeyse %17 oranında azaldı.