Bijî Serok Apo, propaganda değil

• Anayasa Mahkemesi (AYM) "Bijî Serok Apo" ile "PKK halktır halk burada" ve "Çerxa Şoreşê" nedeniyle "Örgüt propagandası yapmak" suçlamasıyla verilen hapis cezası davasında "düşünce ve ifade özgürlüğü" ihlali kararı verdi.

Anayasa Mahkemesi, "Bijî Serok Apo" ile "PKK halktır halk burada" sloganlarını düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında olduğuna karar verdi. 

Amed'in Licê ilçesinde düzenlenen kalekol protestosunda Medeni Yıldırım'ın katledilmesi karşı 7 Haziran 2014'te yapılan eylemde, "Çerxa Şoreşê" marşına eşlik eden, "Bijî Serok Apo" ile "PKK halktır halk burada" sloganlarını atan Merve Nur Tekin'e Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi "Örgüt propagandası yapmaktan" hapis ve para cezası verdi. Kararın Yargıtay tarafından onanmasının ardından Tekin, AYM'ye 11 Şubat 2022'de  "düşünce ve ifade özgürlüğü hakkının ihlali" talebiyle bireysel başvuruda bulundu. AYM, Tekin'in başvurusunu kabul ederek, ihlal kararı verdi. 

Kararda, propaganda suçunun soyut tehlike suçu olarak kabul edilmesinin başta ifade özgürlüğü olmak üzere anayasal hak ve özgürlükler üzerinde bir baskı oluşturma potansiyeli olduğuna dönük AYM'nin çok sayıda kararının bulunduğuna dikkat çekildi. Kararda, bir propaganda faaliyetinin cezalandırılabilmesi için olayın somut şartlarında belirli oranda tehlikeye neden olduğunun gösterilmesi gerektiği aktarıldı.

Öcalan meşru aktördür

Kararda, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ı politik bir lider ve toplumsal sorunların demokratik yollarla çözümünde meşru bir aktör olarak ilan eden söylemlerine karşı, AYM'nin söz konusu ifadeleri "terör eylemlerinin failini öven ve dolayısıyla terör örgütünün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerine başvurmayı teşvik eden mesajlar olarak değerlendirilmediği" yönündeki kararları hatırlatıldı. 

Kararda, AYM'nin daha önce "Çerxa Şoreşê" marşına dair daha Meki Katar hakkında verdiği ihlal kararına işaret edildi. Kararda, Katar hükmünde yer alan "bahse konu marş ve sloganın şiddeti yaymasının muhtemel olduğuna, potansiyel olarak tehlikeli bir etkisi olduğunu gösteren bir delil gösterilmediği ve şiddeti teşvik edecek nitelikte de olmadığına" dönük değerlendirme hatırlatıldı. 

İfade özgürlüğü korumasında

Kararda, "Marş vasıtasıyla kamuya aktarılan görüşlerin başkaları açısından değersiz, yararsız, kışkırtıcı veya rahatsız edici görülse bile kişilerin sübjektif değerlendirmelerinden bağımsız olarak ifade özgürlüğünün korumasında olduğu, öznel değerlendirmeler veya varsayımlarla kişilerin cezalandırılmasının ve düşünce açıklamalarına bu şekilde müdahale edilmesinin temel hakkı ihlal edeceği" tespitini yapıldı. 

Mahkumiyet kararı ihlaldir

AYM, Tekin hakkında verilen mahkûmiyet kararının zorunlu toplumsal bir ihtiyaca karşılık gelmediği ve Tekin'in Anayasa’nın 26. Maddesi'nde güvence altına alınan ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine hükmetti. AYM, başvurucuya 30 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. AYM, tespit edilen ihlalin sonucun ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasına karar vererek, dosyayı Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi. 

Oy çokluğuyla alınan karara, üyeler Yıldız Seferinoğlu ve Ömer Çınar katılmadı.

AYM, 2008'de aralarında Demokratik Toplum Partisi (DTP) üye ve yöneticileri, çeşitli dernek üye ve yöneticileri ile düzenlenen "Sayın Öcalan" kampanyası kampsamında "Sayın Öcalan", "Bijî Serok Apo" "PKK halktır halk burada" sloganları nedeniyle Hanefi Biçimli'ye verilen cezanın "düşünce ve ifade özgürlüğü" ihlali yönünde olduğuna karar vermişti. ANKARA