• İç savaş Sudanlı kadınları fiziksel, cinsel ve ekonomik şiddete maruz bırakıyor. Artan erkek şiddet ve ekonomik krizden dolayı her saat 11 kadın evli olduğu erkekten boşanıyor.

Sudan’da ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 15 Nisan 2023’te başlayan ve bugüne kadar devam eden iç savaş kadınların hayatını birer birer yıkıyor. Çatışmaların getirdiği travmalar, kadınların psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkilerken, kayıp, ayrılık ve sürekli belirsizlik, ruhsal sorunları da artırdı. Geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri, katılaşırken, kadınların toplumdaki yerleri ve hakları askıya alındı. Kadınların haklarını korumak ve desteklemek için uluslararası topluluğun çabaları büyük önem taşısa da uluslararası kurum ve ülkeler Sudan’da yaşananlara karşı sessiz.

İç savaş birçok aileyi de parçaladı. Boşanma oranları, savaş öncesine kıyasla belirgin bir şekilde artan ülkede, boşanma nedenlerinin başında ekonomik kriz ve artan erkek şiddeti geliyor.

Sudanlı avukat İkbal İbrahim, savaş sonrası boşanma vakalarının oranının büyük ölçüde arttığını ve "sayılara sığmayacak" düzeye ulaştığını vurguladı. Jinha’ya konuşan Sosyal hizmet uzmanı Tekva Mubarak da savaşın ardından boşanma vakalarının ciddi bir sorun haline geldiğini ve artan oranların büyük ölçüde ekonomik şartlarla bağlantılı olduğunu ifade etti.

Özel hayatları da yıkıldı

Tekva Mubarak, “Birçok aile, çatışmaların olduğu bölgelerden başka eyaletlere göç ederek yakın aile bireylerinin yanına yerleşmek zorunda kalmış, bu da büyük bir nüfus yoğunluğuna neden olmuştur. Her birey, kendi alışkanlıklarını ve özel hayatını kaybetmiş durumda; bu da yeni çatışmalara ve psikolojik baskılara yol açmaktadır. Çoğu kişi işini ve evini kaybettiği için, aile ihtiyaçlarını karşılayacak hiçbir şeyleri kalmamıştır” dedi.

Boşanmalarda artış

Labna Kalkınma ve Toplum Çalışmaları Örgütü, 2023 yılında Sudan'da boşanma vakalarının 96 bine ulaştığını ve bu sayının önceki yıllara göre yüzde 36 oranında arttığını rapor etti. Sudan'da her saat 11 boşanma vakası meydana geliyor ve aylık toplamda 8 binden fazla boşanma yaşanıyor.  HARTUM

 

* * *

Nefes bile alınmıyor

Ülkedeki iç savaşta en az 13 bin kişi öldürüldü, 33 bin kişi ise yaralandı. 7.7 milyon kişinin evi yıkıldı, 2.1 milyon kişi başka ülkelere göç etti. Öte yandan, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) Temmuz ayında yayınladığı verilerine göre, en az 262 cinsel saldırı suçu belgelendi. HDK ve ordu tarafından yüzlerce kadın tecavüze uğradı.