Kadın pedi lüks değil

• HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, regl ürünlerinin ücretsiz karşılanması için Meclis’e kanun teklifi sundu. Kanun teklifinde ‘regl yoksulluğu’na işaret edilerek kadınların yüzde 82’sinin hijyenik ürünlere ulaşamadığı belirtildi.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, ped ve tampon fiyatlarındaki yükselişinin durdurulması ve hijyen ürünlerinin ücretsiz olması için Meclis Başkanlığına kanun teklifi sundu.

Kadınların yüzde 82’si pede erişemiyor

Kanun teklifinin gerekçesinde derinleşen yoksulluk koşullarının en çok kadınları etkilediğine vurgu yapılırken,  kadınlar açısından zaruri bir ihtiyaç olan hijyen ürünlerinin, yapılan zamlardan kaynaklı birçok kadını etkilediği ifade edildi. 

Derin Yoksulluk Ağı’nın araştırmasına göre görüşülen kadınların yüzde 82’sinin hijyenik pede erişemediğine dikkat çekilen gerekçede “Görüşülen diğer kadınlar ise ara sıra pede erişebildiklerini dile getirmektedir. Regl olan bir kadın, ortalama hayatının 2 bin 535 gününde bu döngüye girmekte, bahsedilen süre yaklaşık 7 yıla tekabül etmektedir. Temel ihtiyaçlar arasında bulunan ped ve tampon gibi ürünlere ulaşamamak ‘regl yoksulluğu’ olarak adlandırılmaktadır. Türkiye’de ise çoğunlukla mevsimlik tarım işçileri, mülteciler ve büyük kentlerin yoksul kesimlerinde yaşayan ve regl döngüsünü yaşayan yetişkin ve çocuklar, bu ihtiyaçlara erişimde ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır” ifadeleri kullanıldı. 

Ped ve tampon ‘lüks’ sayılıyor

Türkiye’de regl ürünlerine yüzde 18 vergi uygulandığını kaydedilen gerekçede “Gazoz, prezervatif, çikolata, havyar, ayakkabı gibi ürünlerdeki vergi oranı ise yüzde 8’dir.  Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) regl hijyen ürünlerine erişimle birlikte bu ürünleri kullanmak için gizlilik sağlayacak tesislere ve regl hakkında doğru ve yararlı bilgiye erişimin garantiye alınmasının bir gereklilik olduğunu söylemektedir. Ancak Türkiye’de ped ve tampon ‘temel ihtiyaç’ değil ‘lüks ürün’ sayıldığı için bu ürünlere vergi uygulanmakta ve ürünler zamlanabilmektedir” denildi. 

26 ülkede vergiden muaf

Regl ürünleri üzerindeki vergileri kaldıran ilk ülkenin 2004’te Kenya olduğu hatırlatılan gerekçede, birçok ülkenin vergileri kaldırdığına dikkat çekildi. PeriodTax.org’un 2020 verilerine göre toplam 26 ülkede regl ürünleri üzerindeki verginin sıfıra indirildiğini ya da ürünlerin vergiden muaf kategorisine alındığı belirtilen gerekçede şöyle denildi: “İkinci kuşak haklar arasında sayılan sağlık hakkı pozitif statüde bir hak olarak belirlenmiştir. Kadınlara hijyen ürünlerinin para karşılığı satılması, ikinci kuşak haklardan sağlık hakkının ihlaline yol açmaktadır. Bir sosyal devlet sorumluluğu olarak zaruri ihtiyaçlara erişimin kolaylaştırılmaması, yoksulluk gündeminin devam ettirileceğinin göstergesidir. Tüm bu sebeplerle kalıcı ve eşitlikçi politikalar belirlenmeli, regl döneminde kullanılması zorunlu olan ped ve tampon gibi ürünlere ücretsiz erişimin yasal zemini oluşturulmalıdır.”

JINNEWS