Türk SİHA’ları ile sivil katliam

• Afrika’da son üç yıl içinde 50 ölümcül hava saldırısı düzenledi en az bin sivil öldürüldü. Türkiye, İran ve Çin menşeli ucuz SİHAlar en çok Sudan, Somali, Nijerya, Mali, Burkina Faso ve Etiyopya’da kullanılıyor. 

Afrika kıtasındaki SİHA kullanımını raporlayan Drone Wars UK, hassas hedefleme iddialarına rağmen neredeyse 1.000 sivilin öldüğü ve yüzlercesinin yaralandığı belirtiliyor. Son 3 yıl içinde Afrika’daki askeri güçler, silahlı Droneler ile en az 50 ayrı ölümcül saldırı gerçekleştirdi. Analistler, "sivillere yönelik çarpıcı bir zarar modeli" oluştuğunu ve bu saldırılar için neredeyse hiç hesap sorulmadığını belirtiyor.

Ukrayna ve Rusya tarafından kullanılan silahlı İHA'lar yoğun şekilde tartışılırken, Türkiye’nin Bayraktar TB2 modeli gibi daha ucuz ithal SİHAların Afrika’da artan kullanımı yeterince incelenmiyor. Drone Wars UK isimli kampanya grubunun pazartesi günü yayımladığı "Teslim Edilen Ölüm" (Death on Delivery) adlı raporunda bu durumun değişmesi gerektiği vurgulandı. Grubun sözcüsü Cora Morris, "Eğer uluslararası toplum hızlı bir şekilde yeni bir kontrol mekanizması geliştirmez ve uygulamazsa, silahlı İHA’ların sivilleri öldürdüğüne dair daha fazla örnek göreceğiz" dedi.

En yoğun kullanım Etiyopya’da 

Afrika’daki silahlı İHA’ların çoğunun Türkiye, Çin ve İran’dan ithal edildiği belirtiliyor. Araştırmacılar, özellikle "orta irtifa, uzun menzilli" (MALE) İHA’ların giderek yaygınlaşmasına dikkat çekiyor. Bu tür dronelar uzun saatler boyunca geniş bir alanı kapsayarak hem keşif hem de hava saldırıları gerçekleştirebiliyor. Şu ana kadar Sudan, Somali, Nijerya, Mali, Burkina Faso ve Etiyopya olmak üzere Afrika’daki en az 6 çatışmada SİHA kullanımı doğrulandı. En fazla saldırının görüldüğü ülke ise Etiyopya oldu. Etiyopya silahlı kuvvetlerinin, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi gibi muhalif gruplara karşı düzenlediği saldırılarda 26 ayrı hava saldırısında en az 490 sivil öldü.

Sudan’da iki taraf da kullanıyor

Sudan'daki iç savaşta da insansız hava araçlarının kullanımı dikkat çekiyor. Başkent Hartum'daki pazar yerleri gibi yoğun nüfuslu bölgelerde düzenlenen saldırıların siviller için "ağır" sonuçlar doğurduğu belirtiliyor. Sudan ordusu İran, Çin ve Türk İHA’larını kullanırken, rakibi Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) ise Birleşik Arap Emirlikleri’nden tedarik edilen İHA’ları kullanıyor.

Burkina Faso’da ölen sivillere terörist deniyor

Burkina Faso'da ise Bayraktar TB2 SİHA’ları, isyanla mücadelede Burkinabè askeri güçleri tarafından kullanılıyor. Devlete ait medya kuruluşları, sık sık "teröristlerin etkisiz hale getirilmesini" gelişmiş ve hassas SİHA teknolojisinin başarısı olarak duyuruyor. Ancak, sahadaki kaynaklar farklı bir hikâye anlatıyor. Sık sık yüksek sayıda sivilin öldüğü saldırılar düzenlendiği bildiriliyor. Örneğin, Ağustos 2023’te ülkenin Sahel bölgesindeki Bouro köyünde bir pazara düzenlenen İHA saldırısında en az 28 sivil öldü.

Raporda şu ifadeler yer aldı: "Burkina Faso hükümeti, Bouro’daki pazar saldırısı gibi olayları ülkenin askeri operasyonlarının gelişmişliğini ve hükümetin toprakları üzerindeki kontrolünü simgeleyen bir başarı olarak lanse ediyor. Ancak sahada yapılan araştırmalar, bu tablonun gerçeği yansıtmadığını ortaya koyuyor: masum toplulukların rastgele bombalanması, daha fazla yıkım ve güvensizlik yaratıyor." LONDRA