692 kişiye işkence

• Yılın ilk 11 ayında, 692 kişi işkence ve kötü muamele şikayetiyle TİHV'e başvurdu. İHD'ye göre; en az 4 bin 368 kişi işkence ve diğer kötü muamele niteliğindeki uygulamalarla gözaltına alındı.

İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 10 Aralık İnsan Hakları Haftası kapsamında düzenledikleri açıklamayla "2024 Yılında Türkiye'de İnsan Hakları İhlalleri Raporu"nu açıkladı. 

İHD ve TİHV üye ve yöneticileriyle Sakarya Caddesi'nde açıklama yapan İHD Ankara Şube Eşbaşkanı Ömer Faruk Yazmacı, düşünce ve ifade özgürlüğü başta olmak üzere en temel hakların, birçok kesim için adeta yasaklanmış durumda olduğunu söyledi. Yazmacı, "Bu kriz hali, Türkiye'de de tüm yoğunluğu ve ağırlığı ile yaşanmaktadır. Ülke, bir OHAL rejimiyle yönetilmektedir. Bu durum/süreç, siyasal iktidarın gücünü sınırlandıran anayasacılık ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin terk edilmesine yol açmıştır" dedi. Paylaşılan rapora göre; AKP-MHP iktidarının ayrımcılığı ve ırkçılığı yaygınlaştırarak toplumu kutuplaştıran, şiddeti esas alan ve Kürt sorununun çözümünde çatışma ve savaşı tek yöntem haline getiren politikaları sonucu 2024'te "kaygı verici" boyutta yaşam hakkı ihlalleri yaşandığı belirtildi. Rapordaki bazı veriler şöyle:

İşkence ve kötü muamele

Yılın 11 ayında TİHV'e işkence ve diğer kötü muamele şikayetiyle 692 kişi başvurdu. Devlet güçlerinin barışçıl eylem ve etkinliklere saldırısı sonucu 81'i çocuk olmak üzere, en az 2 bin 805 kişi işkence ve diğer kötü muamele niteliğindeki uygulamalarla gözaltına alındı.

Türk cezaevlerinde en az 594 tutsak, işkence ve kötü muamele gördüğüne dair şikâyette bulundu. Adalet Bakanlığı verilerine göre aynı dönemde çeşitli gerekçelerle 709 tutsak ve tutuklu/hükümlü yaşamını yitirdi.

Düşünce ve ifade özgürlüğü 

Bu yılın 11 ayında 43 gazeteci gözaltına alındı ve 11 gazeteci tutuklandı. 42 gazeteciye soruşturma açıldı, 534 basın çalışanı hakkında açılan 253 davanın görülmesine devam edildi.

Mülki idare amirlerince 25 il, bir ilçede en kısası bir, en uzunu 15 gün olmak üzere 83 kez eylem etkinlik yasağı kararı alındı. 358 barışçıl toplantı ve gösteriye saldırıldı ve yasaklandı. İHD'ye göre; en az 4 bin 368 kişi ise işkence ve diğer kötü muamele niteliğindeki uygulamalarla gözaltına alındı. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması için yapılan 8 eylem ve etkinliğe saldırıldı ve en az 81 kişinin gözaltına alındığı aktarıldı.

Örgütlenme özgürlüğü

Dernek, vakıf, sendika, meslek örgütü, inisiyatif ve platformların üye ve yöneticisi olan en az 76 kişi gözaltına alındı ve 22 kişi tutuklandı. En az 404 kişi, haklarında daha önceden açılmış davalardan yargılandı ve 84 kişi farklı sürelerde hapis cezasıyla cezalandırıldı.

Siyasi parti üye ve yöneticisi en az 162 kişi gözaltına alındı ve bu kişilerden 33'ü tutuklandı. 42 milletvekili hakkında toplam 52 fezleke Meclis'e gönderildi.

Kadın katliamları

Yıl içinde 344 kadın, erkek cinayetiyle katledildi. Erkekler, 110 kadını taciz etti, 201 çocuğu istismar etti, 558 kadına şiddet uyguladı, 13 kadına tecavüz etti. Erkekler en az 544 kadını fuhuşa zorladı. 263 kadının ölümü basına 'şüpheli' olarak yansırken, erkekler, en az 40 çocuğu öldürdü. Öldürülen 344 kadından en az 242'si kocası, sevgilisi erkekler; 62'si baba, oğul, 7'si ise damat gibi aile içinden erkekler tarafından öldürüldü. En az 35 kadın koruma kararına rağmen öldürüldü. Katleden erkeklerden en az 4'ü devlet görevlisiydi. Kadınları öldüren en az 356 failden sadece 187'si tutuklandı.

Çocuk hakları

TÜİK'in raporunda paylaştığı verilere göre; 2023 itibarıyla 0-17 yaş arası nüfus, 22 milyon 206 bin 34 kişidir. 7 milyon 34 bin çocuk belirlenen kriterlere göre yoksuldur. 5-17 yaş arası olup ekonomik faaliyete katılan çocuk oranı ise yüzde 4,4'tür. Bu da 977 bin 789 çocuğun çalıştığı anlamına geliyor. 

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) tespitlerine göre; 2024'ün ilk 6 ayında en az 33 çocuk çalışırken yaşamını yitirdi. ANKARA