• Kuzey ve Doğu Suriye’de 1 Eylül'de başlayan 2024-2025 eğitim ve öğretim yılında 900 bin öğrenci, Kürt Özgürlük Hareketi'nin paradigmasına uygun müfredatla çok dilli eğitim görüyor.

Kuzey ve Doğu Suriye kentlerinde 900 bin çocuğun ana dilinde eğitim aldığını söyleyen Eğitim ve Öğretim Komitesi Eşbaşkanı Samîra Hac Elî, müfredatta ırkçılık gibi ulus devlet eğitim sistemi aparatlarına yer olmadığının altını çizdi.

Kuzey ve Doğu Suriye’de 2024-2025 eğitim ve öğretim yılı 1 Eylül’de başladı. Bölgede 4 bin 100 okulda 900 bin öğrenci 41 bin eğitmenden eğitim alıyor. Eğitim alanında çalışanların sayısı 50 bin. Eğitim yılının birinci dönemi 2 Ocak 2025’te sona erecek, ikinci dönem ise 15 Ocak 2025’te başlayacak ve 15 Mayıs’ta son bulacak. Eğitim ve Öğretim Konseyi, yeni eğitim yılı için okulların kitap gibi ihtiyaçlarını temin etti. Yönetici ve öğretmenler için eğitim devreleri açtı. Eğitim ve Öğretim Konseyi’ne göre; 693 okulun onarıma ihtiyacı vardı ve bunlar önemli oranda tamamlandı. Bölgenin resmi dilleri olan Kürtçe ve Arapçanın yanı sıra Süryanice, Ermenice ve Türkçe eğitimler de veriliyor. Eğitim Konseyi, Kuzey ve Doğu Suriye’deki bileşenlerin birbirinden ayrışmaması için ilkokul  4. sınıfı tamamlayan öğrencilere ana dillerinin yanında başka bir birleşenin dilini de seçebilme hakkı tanıdı. 4. sınıfta kendi ana dilinin yanında birlikte yaşadıkları dili, farklı komşularının dilinde de eğitim görüyor. Örneğin Kürt bir öğrenci ana dilinde eğitime başlıyor ve 3. sınıftan sonra Kürtçenin yanında hangi halklar ile yaşıyorsa onların dilini öğreneceği bir ders alıyor. 4. sınıfta başlayan bu ders, 12. sınıfa kadar devam ediyor. Üniversitede de seçtiği bölüme göre devam edebiliyor. 5. sınıfta ise herkes İngilizce de eğitim almaya başlıyor ve 12. sınıfa kadar devam ediyor. Her çocuğun ana dilinde eğitim gördüğü Kuzey ve Doğu Suriye’de, eğitim müfredatı Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın Demokratik Ulus fikriyatıyla şekilleniyor. 

Herkese ana dilinde eğitim

MA'dan Emrullah Acar'a konuşan Kuzey ve Doğu Suriye Eğitim ve Öğretim Komitesi Eşbaşkanı Samîra Hac Elî, eğitimin temelinin, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın 'Demokratik Ulus' esasları üzerinde yükseldiğini belirterek, “Ulus devletlerin tek dil anlayışına karşı çok dilde eğitim veriliyor. Bütün toplumun kendi kültür, tarih, gelenek ve görenekleri ile eğitim gördüğü bir sistem yürürlükte. Arap, Kürt, Süryan, Türk fark etmez, herkes kendi ana dilinde eğitim görüyor” dedi.

 

 

Tekçi müfredat sökülüp atıldı

Okullarda verilen müfredatta ırkçılık, milliyetçilik ve asimilasyon gibi ulus devlet eğitim sistemi aparatlarına yer olmadığının altını çizen Samîra Hac Elî, şöyle devam etti: “BAAS rejiminin tekçi müfredatı sökülüp atıldı. Herkes kendi dili ve inancı ile özgür bir şekilde eğitim alıyor. Eğitim sisteminde amaç sadece bir kişiye bir şeyler öğretmek değil; dersler, sınıfların dışında da devam ediyor. Toplum ile bütünleşen bir eğitim sistemi var. Toplum ve okul arasında doğrudan bir bağlantı var. Her eğitmenin görevi eğitim verdiği öğrencilerin aileleri ile doğrudan bağlantıda olup yaşadıkları sorunları bire bir kendi sorunu olarak ele alıp çözüm bulmaya yardımcı olmak. Sadece bir yerden kurallar belirlenerek toplum eğitilmez. Halk ile birlikte belirleniyor.” ifadelerini kullandı. 

Aynı zamanda bir dil devrimidir

BAAS rejimi dönemi ile Rojava Devrimi sonrası eğitim alanında yaşanan değişimlere işaret eden Samîra Hac Elî, şunları söyledi: “19 Temmuz Devrimi, kadın devrimi olmasının yanında bir dil devrimidir. BAAS döneminde kendi dilinde eğitim almak bir yana, kendi dilimizde şarkı dahi dinleyemiyor, isimlerimizi Kürtçe seçemiyorduk. Şimdi çocuklarımıza kendi dillerinde isim verip ana dilimizde şarkılar söylüyoruz. Kürtçe yasaklandığı için edebiyatımız geri kaldı. Şu an yaratılan tahribatı onarmak için mücadele ediyoruz. Tekleştirilen her şeyi çok renge dönüştürüyoruz. Bugünlere işkence ve ölümü göze alarak Kürtçe yazan, üreten değerlerimizin sayesinde geldik. Rojava Devrimi yapıldığında çölde kalmış susuz bir kişinin suya olan hasretiyle herkes kendi dilinde eğitim görmek için okullara koştu. Dilin varsa varsın. Köylerde ilk açtığımız okullara sadece çocuklar değil, 70 yaşındaki büyükler de giderek eğitim aldı. Burada eğitim alanlar daha önce Kürtçe şarkı dinlediklerini, ancak bazı kelimeleri anlamadıklarını söylediler. Eğitim sonrası dinledikleri şarkının anlamını anlamaya başladıklarını ifade ettiler.”

İşgal alanlarında Türkleştirme

Türkiye ve desteklediği çetelerin denetiminde bulunan Kuzey ve Doğu Suriye’nin kentlerinde eğitimin tek tipleştirildiğini söyleyen Samîra Hac Elî, şunları paylaştı: “Demografiyi değiştirmek için eğitim alanında DAİŞ tarzı yöntemler var. Asimilasyon için yoğun bir çaba var. Kendi istedikleri gibi, ırkçı bir nesil yetiştirme üzerine müfredat oluşturmuşlar. Bu konuda birçok kez gündem yaratıldı ve uluslararası kuruluşların müdahale etmesi çağrıları yapıldı, ancak herkes sessiz kaldı. İşgal edilen yerlerde Türkçeleştirme çalışmaları var. Kürtçe yasaklanmış durumda. Kurumlara Türkçe isimler veriliyor.”

Saldırılara karşı yeni yöntemler

Kuzey ve Doğu Suriye’de Türkiye’nin saldırılarından eğitimin de olumsuz etkilendiğini ve okulların da hedef alındığını hatırlatan Samîra Hac Elî, şöyle konuştu: "Hava saldırıları yüzünden kimi zaman bazı yerlerde eğitime ara verilmek zorunda kalınıyor. Önümüzdeki dönem online eğitim için alt yapı çalışmalarımızı hızlandırıp hayata geçirmek için yoğun çaba veriyoruz. Saldırılar olsa da eğitimin devam etmesi için elimizden geleni yapacağız. Televizyon kanalları üzerinden eğitim verme çalışmalarımız devam ediyor. Eğitim alanında daha fazla yatırım yaparak çocukların daha iyi koşullarda eğitim alması için durmayacağız. Yaşanabilecek her olumsuz duruma karşı hazırlıklarımız var. İmkanlarımızı çocuklarımız için seferber edeceğiz ve her çocuğa ulaşacağız.” KOBANÎ

 

* * *

Üniversite sınavları tamamlanıyor

2024-2025 eğitim-öğretim yılında Kuzey ve Doğu Suriye üniversitelerinde okuyacak öğrenciler için 2 ve 3 Eylül'de yapılan sınavların sonuçları, bugün açıklanıyor.

Rojava, El Şerq ve Kobanî üniversitelerinde fakülteye kabul, akademi ve sınavlara katılım için başvurular 24-31 Ağustos 2024 tarihleri arasında tamamlandı. Üniversite sistemine göre; öğrenciler, edebiyat bölümlerine (Müzik, resim, spor, dil, öğretmenlik, anaokulu öğretmenliği, siyaset bilimi, yönetim, edebiyat, tarih, eğitim bilimleri, hukuk, din bilimleri, iletişim, coğrafya, jineoloji, toplumsal bilimler), lisedeki başarı derecelerine göre fakülte veya akademilere yerleştiriliyor.

Basın Yüksek Akademisi, Eğitim Fakültesi, Edebiyat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi ile Ekolojik İnşaat Mühendisliği Fakültesi bölümleri için sözlü sınavlar (mülakat) 16-21 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilecek.

Ayrıca fen bilimleri (fizik, kimya, biyoloji, matematik, tıp, teknoloji, mesleki, mühendislik, muhasebe) bölümlerinde okuyan tüm öğrenciler için de sınavlar yapılıyor. Fizik, matematik, mühendislik, kimya ve biyoloji sınavları, 2 Eylül'de yapıldı. Sınavlara bölge genelinde toplam 2 bin 700 öğrenci katıldı. Mesleki bölümlerin sınavları ise 3 Eylül'de yapıldı.

Sınav sonuçları bugün açıklanıyor. Öğrenciler, sınav sonuçları açıklandıktan sonra okumak istedikleri bölümlerden en fazla 15 tercih yapabilecek ve oluşturdukları listeyi, 9-19 Eylül tarihleri arasında teslim edecek. Fakülte ve akademilere yerleştirilen öğrencilerin listesi 25 Eylül'de açıklanacak.

Öğrenciler, başvuru listesinin açıklanmasının ardından kayıtlarını yapacaklar. 2024-2025 eğitim-öğretim yılı, Ekim'de başlayacak.

 

* * *

İki üniversiteye yeni bölümler

Kobanî ve Şerq üniversiteleri bu eğitimi-öğretim yılına yeni bölümler katarak başlıyor.

Kobanî Üniversitesi, 10 Aralık 2017'de Temel Bilimler Fakültesi (Fizik, Kimya ve Matematik) ve Kürt Dili ve Edebiyatı Fakültesi ile açıldı. 7 yılda Eğitim Fakültesi ve dört yüksekokul (Tıp-Hemşirelik Yüksekokulu, Laboratuvar ve Eczacılık Yüksekokulu, Teknik-Bilgisayar, Elektrik, Makine, İdari ve Hukuk Bilimleri Yüksekokulu, Eğitim Bilimleri Yüksekokulu) eklendi.  

209 öğretmen ve yöneticinin görev yaptığı üniversitede 2023-2024 eğitim öğretim yılında bin 250 öğrenci eğitim gördü; 250 öğrenci mezun oldu.

İhtiyaçlar çerçevesinde fakülte ve yeni bölüm açılması kararı üzerine yapılan hazırlıkların ardından üç yıllık Basın Yüksek Akademisi ve Eğitim Fakültesi'nde Anaokulu Bölümü açıldı. Anaokulu Bölümü, sadece kız öğrencilere yönelik ve eğitim süresi dört yıl olacak. Her iki bölümün de 2024-2025 eğitim öğretim yılı için hazırlıkları tamamlanıp başvurular kabul edildi.

Üniversitenin kapasitesinin artması çerçevesinde yönetim, bir akademiyi fakülteye dönüştürerek fakültenin alanını genişletti.

Bu bağlamda bugüne kadar sadece Kürt dili ve edebiyatı dersleri verilen Kürt Dili ve Edebiyatı Fakültesi'ne Arap ve İngiliz edebiyatı bölümleri de eklendi. Fakültenin adı da Edebiyat Fakültesi olarak değiştirildi.

Eğitimi 2 buçuk yıl süren Hukuk ve İdare Fakültesi, Hukuk Fakültesi olarak yeniden adlandırılarak eğitim süresi dört yıla çıkarıldı.

 

 

Şerq de büyüyor

Reqa’daki Şerq Üniversitesi bünyesinde de Kürt Dili Akademisi ile Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Akademisi bölümleri açıldı.

Reqa’da 27 Kasım 2021’de açılan Şerq Üniversitesi’nde akademi ve fakülte olmak üzere 10 bölüm bulunuyor. Üniversite’de iki yeni bölüm daha; Kürt Dili Akademisi ile Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Akademisi açıldı. Bu akademilerin eğitimi iki yıl olacak.

Bölgedeki tüm bileşenler, bu bölümlere başvurabiliyor. Özerk Yönetim ve Şam hükümetine bağlı lise eğitimini bitiren kişiler, her iki akademiye kaydını yapabiliyor.

 

* * *

Saldırıların oluşturduğu engel

Cizîrê Kantonu’nun Til Temir ve Zirgan beldelerindeki köylere yönelik Türk devletinin saldırılarından dolayı en az 4 bin 300 öğrenci eğitimden mahrum kalıyor.

Til Temir Bölgesi Okulları Müdürlüğü Eşbaşkanı Xidir Mîzer El Ilêwî, 2019’dan beri bölgeye yönelik saldırılardan dolayı eğitim sisteminde büyük sorunların oluştuğunu belirterek, “İşgalci Türk devleti ve çeteleri 26 okula el koydu, 20 okulu da yıktı. Köy ve kentte 83 okul açık. Ancak bin 500'e yakın öğrenci eğitim hakkından mahrum kalıyor. Geçtiğimiz yıllarda birçok odada da öğrencilere eğitim verdik ama yine de yetmedi” dedi.

Til Temir'in kuzeyindeki Zirgan beldesi, Türk devletinin işgal ettiği bölgelerin karşısında bulunuyor. Okullar sık sık Türk ordusu hedef alınıyor. Saldırılar sonucunda 5 okul tamamen kapatıldı. Türk ordusu, Zirgan köylerindeki 29 okulu askeri üsse çevirdi. Saldırılardan dolayı da 4 okul yıkıldı.

Zirgan Bölgesi Okulları Müdürlüğünün verilerine göre; 8 bin 500 öğrenciden yaklaşık 2 bin 800'ü okuma yazma bilmiyor.