• İran rejimi, KJAR üyesi Werîşe Muradî’yi idam cezasına çarptırdı. KJK, yaptığı açıklamada “İran, ayakta kalmak istiyorsa kararı geri çekmeli” diyerek herkesi İran’ın kadınlara karşı geliştirmiş olduğu politikalara karşı tutum almaya ve mücadele etmeye çağırdı. 

FELEKXAN SERHAT

Zagros dağlarının eteklerinde doğan Werîşe Muradî, Kürdistan halkı için mücadele etmeye karar verdiğinde “birçok yara aldı ve birçok yaraya merhem” oldu. Avrupa’da gösterişli bir hayat sürmeyi tercih etmedi, topraklarında kalıp halkı için uzun bir yolculuğa çıktı.

“Kürdistan'da yaşamak yasal, ekonomik, siyasi ve eğitim güvencelerinden yoksun bir hayat, yani işsizlik, yoksulluk, ayrımcılık, tutuklama, işkence, idam ve kolberlerin (ekmek şehitlerinin) öldürülmesi demektir” diyor Ağustos ayında yayınlanan mektubunda. Tam da bu noktada, haksızlıkları ortadan kaldırmak için “Nasıl yaşamalı?” sorusunun cevabını aradı.

Yeni bir yaşam için

Öğrencilik yıllarında sporcuydu. Ancak daha sonra kolektif bir arayış içine girdi; derneklerde, sivil toplum kuruluşlarında (STK) ve öğrenci gruplarında kadınlar, çocuklar, gençler, uyuşturucu mağdurları ve okula gidemeyenler için çalıştı. Rojhilatê Kurdistan Özgür Kadınlar Topluluğu'na (KJAR) üye oldu. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın felsefesini her yere yaymak, demokratik bir toplumu inşa etmek, inkâr edilen kimlikleri korumak ve kadınların sesi olmak için durmaksızın çalıştı.

DAİŞ çeteleri, Rojava’ya saldırıp, karanlığını Ortadoğu’ya yaymaya çalıştığında bir kadın aktivist olarak barış ve demokrasi için yönünü Kobanî’ye verdi. Ve DAİŞ’e karşı savaşta zafer çığlıklarıyla ‘Jin, Jiyan, Azadî’ sloganını haykırdı. Savaşta yaralandığı için tekrar eğitim, araştırma ve toplumsal faaliyetlerine devam etmek için Rojhilatê Kurdistan'a döndü.

Evin’de işkence günleri

Tarihi zaferde yer aldığı için Türk MİT’inin ‘ölüm listesi’ne girdi adı. Artık varlığı Türk devleti için tehdit demekti. Takvim yaprakları 1 Ağustos 2023’ü gösterdiğine Sînê girişinde İran rejimine bağlı İstihbarat Bakanlığı güçleri tarafından gözaltına alındı. Gözaltında 13 gün boyunca fiziksel, psikolojik ve cinsel işkenceye uğradı. Ardından Evin Cezaevi’nde 209’uncu koğuşta rehin alınmak üzere tutuklandı. Burada 4 ay baskı ve işkence gördü, ajanlık dayatıldı.

Mücadelesi zindanı tanımadı

20 Aralık’ta kadın koğuşuna alındı ve 9 Nisan 2024’te Devrim Mahkemesi 15’inci Şubesi'nde ‘muhalif gruplara üyelik’ ve ‘isyan’ suçlamalarıyla yargılandı. Werîşe, cezaevinde de durmadı, mücadele etti. İdam cezasına çaptırılan Pexşan Ezîzî ve Şerîfe Muhammedî için mahkemeye katılmayı reddetti, yine en son 10 Ekim’de 20 gün açlık grevine girdi.

Savunma hakkı gasp edildi, idam verildi

Ancak İran rejimi, hayatı direnişle geçen Werîşe’yi idam cezasına çarptırdı. Önceki gün kararı duyuran Kürdistan İnsan Hakları Ağı, Werîşe’nin Tahran İslam Devrimi Mahkemesi 15. Şubesi tarafından "vatana ihanet" iddiasıyla idama mahkûm ettiğini açıkladı. 16 Haziran ve 5 Ekim 2024’te duruşmaları yapıldı ama mahkeme başkanı yargıç Abolqasem Salavati, duruşmalarda hem Werîşe’nin hem de avukatlarının savunma yapmasına izin vermedi. Daha önce davayı inceleme hakları reddedilen avukatlar, ikinci duruşmanın bitiminden sonra dosyayı yalnızca birkaç saat inceleyebildi.

Daha önce yayınlanan iddianamede İslam Ceza Kanunu'nun en fazla 15 yıl hapisle cezalandırılan 288. maddesinin uygulanması talep edilmişti. Ancak hukuka aykırı bir süreçte yargıç Salavati, bu yasanın 287. maddesine dayanarak idam cezası verdi.

Karanlığa mum yaktı

Werîşe, halkı için uzun yolculuğa çıktığı ilk günden idam cezasının verdiği ana kadar eylemlerini sonuna kadar savundu, pişman olmadı. “Kürdistan'dan Belucistan'a, İran'dan Afganistan'a kadar kadınlara yönelik her türlü zulmün sonuna kadar, ‘Jin, Jiyan, Azadî’ ideallerine ulaşana dek mücadeleme devam edeceğim” dediği mektubunda aslında içinde yaşadığımız Ortadoğu karanlığına bir mum yaktı.

***

Ayakta kalmak istiyorsan kararı geri çek!

Komalên Jinên Kurdistan (KJK) Koordinasyonu, Werişe Muradî’ye idam kararı verilmesine ilişkin yaptığı açıklamasında, “İran devleti kadın mücadelesi karşısında yaşadığı korkuyu bir kez açığa vurmuştur. Kadın düşmanlığı yapan İran rejimi idam politikalarıyla kadın direnişini etkisizleştirmeyi amaçlamaktadır. Halkların demokrasi ve barış içinde birlikte yaşama imkânını ortadan kaldıran bu yasakçı, idamcı, kadın düşmanı politikaları kınıyoruz” dedi.

“İran devleti kadın düşmanlığında, haklar ve demokrasi düşmanlığında ısrar ederek hiçbir yere varamaz” diyen KJK, devamla şunları ekledi: “Kadınlar dün olduğu gibi bugün de devletlerin tüm kadın düşmanı politikalarına rağmen direnmeye devam edeceklerdir. Bu noktada kadınların kaybedeceği bir şey yoktur. Aksine direnişi büyüterek kazanacakları özgür bir dünya olduğunun bilincindeler. Savaş tamtamlarının İran için de güçlü çalındığı bu tarihsel momentumda, İran devleti ayakta kalmak istiyorsa senelerdir uygulamadığı, yaşam şansı tanımadığı demokrasi ve insan haklarını uygulamayı öncelemelidir.

İnsan hakları aktivisti Pexşan Ezîzî ve son olarak Werişe Muradî’nin şahsında haklarında idam kararı alınmış tüm kadın özgürlük direnişçilerini selamlıyoruz. Halkları, demokratik çevreleri, kadın güçlerini, insan haklarını önceliği bilen tüm şahsiyetleri İran devletinin kadınlara karşı geliştirmiş olduğu bu idamcı, işkenceci politikalara karşı tutum almaya, ortak mücadeleyi büyütmeye davet ediyoruz.”

***

Direnişe engel olamayacaksınız

DEM Parti Kadın Meclisi: “İran’da idamlarla, tutuklamalarla kadınların haklı ve meşru isyanını durduracaklarını sananlar bu direnişin büyümesine engel olamayacak. Evîn Cezaevi’nde tutulan Werîşe Mûradî’ye Tahran İslam Devrimi Mahkemesi tarafından idam cezası verilmesi bu direnişin yarattığı korkudur. ‘Kadınların ve herkesin acı ve ıstıraplarına karşı mücadele ediyorum’ diyen Werîşe Mûradî’nin mücadelesini büyütmenin sözünü veriyoruz. Başta Mûradî'ye olmak üzere verilen tüm idam cezalarını derhal durdurun.”

***

Bu yıl 15 kadın idam edildi

Kadına yönelik baskı ve şiddetle gündemde düşmeyen İran’da idama mahkûm edilen insanların sayısı her gün artıyor. Uluslararası Af Örgütü'ne göre, sadece 2023 yılında İran'da 853 kişi idam edildi. Bunların 22’si kadındı.

2024 yılında ise 15'i kadın en az 345 kişinin idam edildiği kaydedildi. BM İnsan Hakları Komiserliği’ne göre sadece Temmuz ayında 38 kişi idam edildi.

HABER MERKEZİ