AP’de sandalyeler sağda

• Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde liberaller ve Yeşiller seçimlerin en büyük kaybedeni olurken, Fransa Cumhurbaşkanı Macron erken seçim kararı aldı. Belçika Başbakanı De Croo istifa etti.
• Merkez sağ ve merkez sol grupların parlamentodaki ağırlığı toplamda yüzde 45’e geriledi. Avrupa Halk Partisi (EPP) 185, Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı (S&D) 137 vekilde kaldı. Sol grup bir kayıpla 36 vekili parlamentoya gönderdi.
• Hollanda’da Yeşil-Sol ittifak aşırı sağı gerileterek birinci olurken, sol ittifakın bulunmadığı Fransa, İtalya, Macaristan, Belçika ve Avusturya’da aşırı sağ seçimlerin galibi oldu. İspanya ve Portekiz’de Sosyalist partiler güç kazandı. 

Avrupa Birliği'nin yasama organı Avrupa Parlamentosu’nun (AP) üyelerini belirleyecek olan ve beş yılda bir yapılan seçim için 27 ülkeden 373 milyon seçmen, 6-9 Haziran tarihleri arasında sandık başına gitti. Dört gün süren Avrupa’nın siyasi haritasını tekrar şekillendirmesi beklenen seçimlerde 720 parlamento üyesi belirlendi.

İlk sonuçlara göre merkez sağdaki Avrupa Halk Partisi (EPP) 185 vekil çıkararak en büyük grup olarak kalırken, merkez soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı (S&D) 139 vekil kazanarak ikinci en büyük grup oldu. Parlamentonun üçüncü en büyük gurubu olan Renew Avrupa 80 vekil çıkarabildi. Aşırı sağın en çok vekil çıkartan grubu Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) 73 sandalyenin sahibi oldu. Bir diğer aşırı sağ grup Kimlik ve Demokrasi (ID) 58 vekili garantilemiş durumda. Bu seçimlerde en çok vekil kaybeden Yeşiller 52 sandalye ile eski etkisini yitirdi. Avrupa Sol gurubu 2019 seçimlerine göre yalnızca 1 vekil kaybetti 36 vekil ile parlamentoda temsil edilecek.   

Merkez tek başına yetmeyecek

Geleneksel olarak Avrupa Parlamentosu’ndaki merkez sağ ve merkez sol gruplar diğer gruplarla ittifak yaparak yönetimi oluşturuyor. Bu seçim sonuçları yüzde 26’ya gerileyen merkez sağın ve yüzde 19’lar seviyesinde olan merkez solun eski ittifakları ile yürüyemeyeceğini gösterdi. Yüzde 50’nin altına düşen merkez siyasetin sağ ve solu ile birleşse bile çoğunluğa yaklaşamadığını gösteriyor. Kilit konumunu sürdüren Yeşiller ve Liberallerin kan kaybı AB siyasetini aşırı sağa yaklaştırıyor.   

Aşırı sağ güçleniyor

Merkez sağ Avrupa Halk Partisi (EPP) ve sağ kanat parlamenterlerin desteği ile Avrupa Komisyonu Başkanı olan Ursula von der Leyen için kader seçimi kabul edilen oylama muhafazakarları rahatlattı. Sosyalistler ve sol beklenin aksine küçük düşüşler yaşarken yeşiller ile liberaller birçok ülkede tahminlerin ötesinde kayıplar yaşadı. Almanya’da ırkçı parti Almanya için Alternatif (AfD) ikinci sıraya yükseldi, Fransa’da Jordan Bardella’nın liste başı olduğu ırkçı parti Ulusal Bütünleşme (RN) oyların yüzde 32’sini alarak birinci parti oldu. Fransa, Sosyalist Partinin yüzde 14’ten fazla oy alarak Macron’un partisi ile başa baş yarıştığına tanıklık etti.

Irk siyasetinin ayak sesleri

İtalya ve Macaristan’da seçimler beklendiği gibi sonuçlandı. Her iki AB ülkesinde de aşırı sağ iktidar partileri seçimleri birinci sırada tamamladı. İtalya’da Başbakan Meloni’nin partisi sağ muhafazakar Avrupa Halk Partisi bloğunda yer alıyor. Polonya’da birlik yanlısı merkez sağ Sivil Koalisyon yüzde 38 oy alarak seçimi önde tamamladı. Aşırı sağcı Konfederasyon Partisi ise yüzde 11 ile üçüncü sırada yer alıyor. Belçika’da aşırı sağcı Vlaams Belang yüzde 13,9 oy ile birinci parti oldu. Yüzde 13,5 ile Mouvement Réformateur ve Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) yüzde 13,4’te kaldı. Hollandalı seçmen sürpriz yaparak aşırı sağı ikinci sıraya itekledi. Yeşiller ve PvdA koalisyonu yüzde 21 oy aldı.

 

 

Coğrafyaya göre durum

Baltık devletleri Litvanya, Letonya ve Estonya’da merkez sağ ve liberal grubun içinde yer alan partiler tartışmasız başarı sağladı. Avrupa Halk Partisi ve Renew Evrupe sandalyelerin çoğunu aldı.

İskandinavya devletleri Danimarka, İsveç ve Finlandiya’da sol ve sosyalist ağırlıklı gruplar seçimin önde gideni olsalar da neredeyse her ülkede sağ ve sol kanat gruplara eşit sayıda vekil gönderdi.

Benelux devletleri sağ bir görüntü çizdi. Hollanda’da Yeşil ve PvdA ittifakı ırkçı Özgürlük Partisini ikinci sıraya iteklerken, Belçika’da aşırı sağ birinci oldu. Belçika’da Sosyalistler, 21 yıl sonra oylarını arttırırken en büyük kazanımı Belçika İşçi Partisi (PVDA) elde etti. Lüksemburg geleneksel liberal çizgisini sürdürdü.

Balkan devletleri Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan birbirlerinden ayrı görüntü çizdi. Romanya’da Sosyal Demokrat ve Ulusal Liberal ittifak ezici bir çoğunlukla yüzde 53 oy aldı. Bulgaristan’da EPP içinde yer alan Grazhdani Koalisyonu birinci oldu. Yunanistan’da merkez sağ birinci olurken sol ve sosyalistler ikinci sırayı aldı. 

Fransa’da seçim zamanı

Seçimin en büyük yenilgisini Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Yeniden Doğuş Partisi %15,2 oy oranı ile yaşadı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, pazar akşamı Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde aşırı sağın yükselişiyle bozguna uğradı ve Ulusal Meclis'i feshettiğini, ülkede erken seçimlere gidileceğini açıkladı. Macron, yayınladığı beş dakikalık video konuşmasında: “Anayasamızın 12. maddesinde öngörülen istişarelerden sonra, parlamenter geleceğimizi seçimlere giderek size geri vermeye karar verdim. Bu nedenle bu akşam Ulusal Meclisi feshediyorum” dedi.

''Aşırı sağ, hem Fransız halkının yoksullaşması hem de ülkemizin çöküşüdür. Dolayısıyla günün sonunda hiçbir şey olmamış gibi davranamam" diyerek ekledi.

Macron, ilk turu 30 Haziran'da, ikinci tur ise 7 Temmuz'da yapılacak ulusal oylamanın "ciddi ve ağır bir karar" ve "güven eylemi" olduğunu vurguladı. Fransa'da seçimler genellikle her beş yılda bir, yeni cumhurbaşkanının seçilmesinden sonra yapılır.

Belçika’da Başbakan istifa etti

Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından Belçika başbakanı istifa etti. Alexander De Croo, Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri sonrası geç saatlerde düzenlenen bir mitingde, destekçilerine istifa edeceğini duyurdu. Mensubu olduğu merkez sağ tandanslı Flaman Liberaller ve Demokratlar'ın (Open VLD) oy sayısının AP seçimlerinde büyük oranda düşmesi sebebiyle görevinden ayrılacağını belirten De Croo, "Bizim için çok zor bir akşamdı, kaybettik" ifadelerini kullandı. Politico'nun haberine göre De Croo, pazartesi günü istifasını sunacak. HABER MERKEZİ