Mısralardaki ortak acılar

• Vasyl Symonenko en dikkat çeken şiirini Kürtler üzerine yazdı. “Ey Kürt Kardeşim” şiirindeki mısralarını Kürtlerin direnişine, acılarına, dil ve kültürlerinin yok oluşuna ayırdı. Bir anda bu şiirle Ukrayna’da Sovyetlere karşı başlatılan mücadelenin sembolü haline geldi.

MEHMET AKAR

Aralık ayının zemheri soğuğunda, bir akşamüzeri Smila garında tren beklerken saldırıya uğradı şair. Çantasında henüz yeni yazdığı şiirin ilk mısralarının mürekkebi kurumamıştı. Peşinde ise o zamanlar adı NKVD olan Sovyet gizli servisinin elemanları vardı. Ağır yaralandı, hastaneye kaldırılırken, belki de dudaklarında Kürtler için yazdığı şiirin mısraları sessizce dökülüyordu;
   

    Dagirker hatin, pê ku we bikin kolên xwe,
    Navên we zimânen we tune bikin,
    Zarokên we bê bav û bê dê bihelin…

Fakat kurtarılamadı şair. 13 Aralık 1963 tarihinde, 28 yaşında hayatını kaybetti. 45 yıl sonra ise öldürüldüğü ülkede adına para basıldı, hayatı sinemaya uyarlandı.

Bu şair 1960’larda Kürtler için yazdığı şiirle Ukrayna’da sembolleşen Vasyl Symonenko’dur.

1935’te Poltava kentine bağlı Biyivtisi köyünde doğdu Symonenko. Kiev devlet üniversitesinde okudu, gazetecilik yaptı. 1962 yılında ilk şiir kitabı olan “Sessizlik ve Gök Gürültüsü” kitabını yayınladı ve ismi genç yetenekli şairler arasında anılmaya başlandı. Şykola Vinhranovsky, Ivan Drach, Lina Kostenko, Ivan Dziuba, Y. Sverstyuk gibi dönemin önemli şair ve edebiyatçılarıyla Sovyetler Birliği yönetimine karşı demokrasi mücadelesinin içinde yer aldı. Fakat bu mücadele çok kolay olmayacaktı, arkadaşlarıyla birlikte Sovyet gizli servisin sürekli takibindeydiler ve tehdit ediliyorlardı.

Şair ömrünün son yılına ikinci şiir kitabı olan “Dünyanın Yer Çekimi” kitabını sığdırdı. Edebiyat eleştirmenleri onu ünlü şair Taras Shevchenko ile kıyaslıyorlardı. Şiirleri sansürlendiği için, ülkede gizlice el altında okunuyordu.

Ölümünden bir yıl sonra, 1964’te “Karşıt Ülkeye Yolculuk” adında yeni bir kitabı yayınlandı ve daha sonra eserleri toplu olarak Münih’te basıldı.

Vasyl Symonenko en dikkat çeken şiirini Kürtler üzerine yazdı. “Ey Kürt Kardeşim” şiirindeki mısralarını Kürtlerin direnişine, acılarına, dil ve kültürlerinin yok oluşuna ayırdı. Bir anda bu şiirle Ukrayna’da Sovyetlere karşı başlatılan mücadelenin sembolü haline geldi.
Toronto üniversitesinden Svitlana Kobets’e göre Vasyl Symonenko’nun Kürtler için yazdığı şiiri, Ukrayna’da Sovyetlere karşı başlatılan mücadelenin ilk tohumları oldu. Şiir, gizlice elden ele dolaşıp, Sovyet egemenliğine karşı bir direniş ruhu haline geldi. Kürt özgürlük mücadelesi için yazılan bu şiir, evrensel bir boyut kazanıp, Ukrayna özgürlük mücadelesinin merkezine oturdu. Nitekim Symonenko kendisi de Kürt ve Ukrayna halkı arasında paralellikler kurup, her iki halkın da işgalci baskılar altında yok olmayla karşı karşıya olduğunu belirtiyordu.

Vasly Symonenko kısa hayat hikayesine çok şey sığdırdı ve Kürt halkının acılarını kendi halkının acılarıyla bir şiirin mısralarında ortaklaştırdı. 59 yıl sonra aynı acılar Kürdistan’da ve Ukrayna’da şiddetlenerek devam ediyor.

Yukarıda Vasly Symonenko’nun ‘Ey Kürt Kardeşim’ şiirindeki üç mısra makalenin yazarı tarafından İngilizce metinden Kürtçeye tercüme edilmiştir.