Bir yılda 3,1 milyon yeni işsiz

• Geniş tanımlı işsiz sayısı son iki yılda 3,5 milyon kişi artarak 7,6 milyondan 11,2 milyona yükseldi. Açık işsizlerin yüzde 86,7’si, işsizlik sigortasından yararlanamıyor.

TÜİK’in Ekim 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları, dün yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,8; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 27,6 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Ekim'de 3 milyon 175 bin oldu.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Ekim 2024’te 11 milyon 245 bin kişi olarak gerçekleşti. 2022, 2023 ve 2024 Ekim dönemlerinde dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas, genişlemeye devam ediyor. Ekim 2022’de dar tanımlı işsizlik oranı, yüzde 10,3 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 561 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,4 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 658 bindi. Ekim 2023’te dar tanımlı işsizlik oranı, yüzde 8,5 ve resmi işsiz sayısı 2 milyon 975 bin, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,3 ve geniş tanımlı işsiz sayısı yüzde 8 milyon 151 bin oldu. Ekim 2024’te ise dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,8 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 175 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,6 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 245 bin oldu. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 386 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 587 bin kişi arttı.

Geniş tanımlı işsiz sayısı, Ekim 2023’te yaklaşık 8 milyon 151 bin ve Ekim 2024’te ise 11 milyon 245 bin olarak gerçekleşti. Zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 1 milyon 795 binden 3 milyon 512 bine yükselerek, 1 milyon 717 bin kişi arttı. Potansiyel işgücü sayısı, son bir yılda 1 milyon 191 bin kişi artarak 3 milyon 367 binden 4 milyon 558 bine yükseldi.

TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik düşerken birçok işsizlik türü yükselmeye devam ediyor. Ekim 2024 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik, yüzde 8,8 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı, yüzde 18,5; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı, yüzde 19,0 ve âtıl işgücü oranı (geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 27,6 olarak açıklandı. 

Kadın işsizliği

TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Ekim 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,9 iken kadınlarda yüzde 12,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 22,3 kadınlarda ise yüzde 36,4 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 14,1 puandır.

Ödenekten yararlanamıyorlar

 TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Ekim 2024’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 175 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Ekim 2024 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 420 bin 904’tür. Böylece Ekim 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 13,3 işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,7 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 86,7’sinin işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.

Dar ve geniş makası

 Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor. Dar tanımlı işsizlik ile geniş işsizlik arasındaki fark 18,8 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır. ANKARA