• Sayıştay'ın 2023 incelemeleri de kayyumların nasıl bir talan düzenini kurduğunu, sadece Amed ve Mêrdîn'deki bazı örneklerle bile gözler önüne seriyor. 

Sayıştay, belediye ve bağlı birimlerine yönelik 2023 yılı denetim raporlarını açıkladı. AKP-MHP iktidarının kayyumları bir kez daha Sayıştay raporlarına yansıdı. 

Sayıştay'ın 2019'da kayyum atanan Amed Büyükşehir Belediyesi’nde yaptığı 2023'e dair incelemede tespit edilen usulsüzlüklerin bazıları şöyle:

* Kayyum atanması sonrasında feshedilen ve atanmışlardan oluşan Büyükşehir Belediye Meclisi’nde 14 Ocak 2021'de yetki alanına giren ana yollar, cadde ve bulvarlara cephesi bulunan binalar üzerindeki ilan ve reklam vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretlerini ilçelere devretti.

 

* Belediyenin park bahçe bakım ve onarım işi kapsamında personel çalıştırılmaya dair aldığı hizmet işlemi, mevzuat hükümlerine uygun olmadı. 

* İl sınırları içerisinde faaliyet gösteren taksi, minibüs ve otobüs plakaları ile hatlarının önceki yıllarda alınan İl Trafik Komisyonu Kararları, Ulaşım Koordinasyon Merkezi Genel Kurul Kararları ve Encümen Kararları gereğince süresiz veya 10 yıldan fazla süreyle verildiği görüldü.

* Belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri için tabi olduğu 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun ‘Kiralarda sözleşme süresi’ başlıklı 64’üncü maddesi ile kiraya verilecek taşınır malların kira süresinin 10 yıldan fazla olamayacağı hükmüne uyulmadı.

* İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde, 271 adet kiracının kira ödeme yükümlülüklerini sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmediği görüldü. 

* Belediye mülkiyetine ait olup, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyet gösteren 20 adet işyeri tespit edildi. 

MARSU batırıldı

Sayıştay Başkanlığı, Mêrdîn Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Su ve Kanalizasyon İdaresi (MARSU) Genel Müdürlüğüne dair hazırladığı raporu da açıkladı. Rapor, belediyenin kayyum yönetiminde olduğu 2023'ü kapsıyor. Raporda, 2 milyar TL’nin üzerinde borcu olan MARSU’daki eksiklik ve kanuna aykırı işlerin ele alındığı 15 ayrı başlıktan bazıları şöyle:

* Raporda, MARSU’nun gelir ve gideri arasında oluşan 204 milyona yakın farkın “olumsuz faaliyet sonucu” oluştuğu kaydedildi. 

* MARSU’nun ilçe belediyelerine yapması gereken çevre-temizlik vergisi ödemelerini yapmadığı kaydedildi. 

* MARSU’nun borç stokunun kanunda belirtilen sınırın üzerinde olduğu tespit edildi. İdarenin 2023 için borçlanabileceği üst limit tutarı 444 milyon 452 bin 007,28 TL’nin 1,5 katı 666 milyon 678 bin 010,92 TL olacaktır. Oysa limit kapsamındaki borç stokunun Eylül sonu itibarıyla 2 milyar 123 milyon 123 bin 133,17 TL olduğu ve borçlanma sınırını 1 milyar 456 milyon 445 bin 122,25 TL aştığı görüldü. 

Kırklareli'ye yol yapmış

Raporda, dönemin kayyumu Vali Tuncay Akkoyun ve yönetiminin görev ve sorumluk alanında kanuna aykırı 8 işlemi tespit edildi. Bunlar "görev ve sorumluluk alanı dışında harcama, yersiz tazminatlar ödenmesi, ilan ve reklam vergisinin düşük olması, protokol olmaksızın taşınmaz tahsisi, reklam ünitelerinin kira ve ihaleye verilmesinde hatalar yapılması, taşınmazların cins tahsislerinin yapılmaması, haczedilemeyen gelirlerin ayrı banka hesaplarında izlenmemesi, birim fiyat belirlenmesi nedeniyle revize fiyat uygulanmaması" olarak sıralandı. 

Raporda şu örnek de verildi: "Kırklareli iline bağlı ilçe belediyeleri ile 'Kardeş Kent' statüsünde ve 'Ortak Hizmet Protokolü' kapsamında yol yapım işlerinin Mardin Büyükşehir Belediyesi bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir." 

Belediyeye ait taşınmazların kamu kurum ve kuruluşlarına tahsisleri sırasında protokol yapılmadığı tespitine yer verilen raporda, reklam ünitelerinin işletme hakkının kiraya verilme ihalesinde "kanuna aykırılıkların" tespit edildiği kaydedildi. MÊRDÎN/AMED

 

 

* * *

İktidar belediyeleri yolsuzlukluk içinde

Sayıştay’ın açıklanan raporu, iktidar belediyelerindeki bazı yolsuzluklara da dikkat çekiyor. 

AKP'li Erzurum Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik 50 başlıkta olumsuz bulgular tespit edildi:

* Statüleri olmadığı halde çeşitli kimselere huzur hakkı adı altında ödemeler gerçekleştirildi. 

* Meclis kararları ile belediyeye ait şirketlere kefil olmak üzere toplam 481 milyon 850 bin TL tutar için İller Bankası ve bazı özel bankalardan teminat mektubu alındı.

* Belediye sınırları içinde bulunan ATM alanları ihalesiz kullandırıldı. 

* Büyükşehir Belediyesi’ne ait şirketlerin yönetim kurulu üyeliklerinde yöneticilik sıfatına haiz olmayan kişiler görevlendirildi. 

* Büyükşehir Belediyesi tarafından işlettirilmek veya kiraya vermek suretiyle elde edilen otopark gelirlerinin yüzde 50’sinin nüfusları oranında ilçe belediyelerine aktarılmadığı da belirlendi.

* Encümen üyelerinin mevzuata uygun olmayan şekilde görevlendirildiği ve ödenek ödendiği belirlendi. 

* Engelli memur çalıştırma zorunluluğuna uyulmadı. 

* İdari para cezasından kaynaklı alacaklar tahsil edilmedi. 

* Tüm taksi duraklarının ihale yapılmaksızın ecrimisil karşılığında kullandırıldığı tespit edildi. 

Ankara ilçelerinde iktidar rahatlığı

Sayıştay’ın mali denetimleri kapsamında mali hesapları mercek altına alınan Ankara’daki ilçe belediyelerinden usulsüzlük fışkırdı. Mart 2024’e kadar toplam 23 yıl boyunca AKP tarafından yönetilen Mamak Belediyesi, mevzuata aykırı uygulamalarda başı çekti. 20 yıl boyunca MHP tarafından yönetilen Etimesgut Belediyesi ve 23 yıl AKP idaresinde kalan Keçiören Belediyesi’nin denetim raporlarında da çok sayıda usulsüzlük sıralandı:

* Mamak Belediyesi, kamuya ait taşınmazları bedelsiz devretti. Bazı arsa ve araziler izinsiz kullandırıldı. 

* Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılması gereken bazı alımlar, ihalesiz ve doğrudan temin yöntemiyle alındı. 

* Keçiören Belediyesi de bazı taşınmazları, kiralama ihalesi yapmadan, “İşgal parası” alarak kullandırdı.

* Etimesgut Belediyesi’nde faaliyeti olan müdürlükler yanında hiçbir faaliyeti olmayan Strateji Geliştirme Müdürlüğünün de olduğu görüldü. Üstelik kadrosunun ihdas edildiği ve söz konusu müdürlüğe atama yapıldığı da fark edildi. 

İstanbul'da her şey yapılmış

İktidarın İstanbul'daki ilçe belediyelerinde ise yok yok. Sayıştay'ın İstanbul’daki AKP’li ilçe belediyelerine ilişkin saptamaların bazıları şöyle:

* Kâğıthane Belediyesi tarafından işletilen otoprakların bazılarının ruhsatı yok. 

* Dolu müdürlük kadrolarına tedbiren görevlendirmeler yapıldı.

* Başakşehir Belediyesi, imar planında yeşil alan, park ve benzeri şekilde kamunun kullanımına ayrılan yerleri, ayrıcalıklı sitelere bıraktı. 

* Bağcılar Belediyesi, park alanı olması gereken taşınmazları, otopark işletmesi olarak kullandırttı. 

* Kamuda tasarruf uygulamasına uyulmadı; ihalelerde usulsüzlük yapıldı. 

* Ümraniye Belediyesi, tasarruf tedbirleri genelgesine uymadı.

* Fatih Belediyesi başkan yardımcıları birden fazla huzur hakkı aldı.