Manş’tan Kenyalı kadınlara ulaştı

• Gill Castle, vücudunda taşımak zorunda olduğu stoma torbasını kendisine engel olarak görmedi. Önüne çıkan engelleri tek tek aştı. Şimdi Kenya’da benzer zorluklar yaşayan kadınların hayatına dokunuyor.

İngiltere’nin Alnwick kentinden olan Gill Castle, 2011 yılında oğlu Sam’i doğurduktan sonra kendisine stoma torbası (ostomi torbası) takıldı. Stoma ameliyatını olduğunda vücudunda taşımak zorunda olduğu bu torbanın kendisini hiçbir şekilde engellemeyeceğini kanıtlamak istedi.

2023 yılının başlarında Manş Denizi’ni yüzerek geçen ilk stomalı yüzücü olmayı başardı. Fakat bununla da yetinmeyerek, Chameleon Buddies (Bukalemun Dostları), adlı yardım kuruluşunda çalışmaya karar verdi. Şu anda Kenya’daki kadınların kolostomi ameliyatı sonrası hayata uyum sağlamalarına yardımcı oluyor. BBC, Castle’ın Kenya’da hayatına dokunduğu bazı kadınları yerinde gördü.

Çocuk yaşta evlendirildi

Sesita henüz 16 yaşında, Maasai Mara doğa koruma alanındaki bir kabileden. Okula gitmiyor ve kabilesinin ana dilini konuşuyor. Çocuk yaşta kendisinden yaşça büyük bir erkekle evlendirilmiş ve 15 yaşında çocuk doğurmuş. Doğumda bebeğini kaybetmiş ve zorlu geçen doğumdan dolayı iki stoma torbası taktırmak zorunda kalmış. Eldoret'teki Gynocare Hastanesi'nde bir dizi ameliyat geçirmiş.

Gill Caste, hastaneyle birlikte çalışan Beyond Fistula adlı yardım kurumuyla temasa geçtikten sonra Kenyalı kadınların içinde bulunduğu kötü durumu öğrenmiş. Temmuz 2022’de hastaneyi ziyaret ederken ameliyat sonrası hastaneye yatan Seista ile tanışmış.

İçeri girdiğinde Seista’ya, “Benim de senin gibi bir stomam var” deyip stoma torbasını göstermiş. Sesita ise ailesine geri döndü, hijyenik ped yapmayı öğrendi ve 2024 yılında hastanede terzi olarak eğitilecek.

Rose kaçmak istedi

54 yaşındaki Rose, eşiyle birlikte Eldoret'e birkaç saat uzaklıktaki kırsal bir bölgede, güvenlikli bir sitede yaşıyor. Chameleon Buddies’te papaz olarak çalışıyor. 2020 yılında bağırsakların karın bölgesine yönlendirildiği bir kolostomi ameliyatı geçirmiş. Kabullenme aşamasında, ‘kaçmak’ istemiş.

"[Torbayı] nasıl takacağımı bilmiyorum. Yarayı görmek istemiyordum, kendime bakmak bile istemiyordum” diyor. Bir kızı hastalığında ona yardımcı olmuş ancak okullar açılınca Rose yalnız kalmış.

Habere göre, Kenya’da bu torbalar çok pahalı. Sadece bir tanesi 1.000 Kenya şilini kadar tutabiliyor, bu da yaklaşık 5 sterline denk geliyor.

Gill Castle, buradaki kadınların midesindeki atıklarla başa çıkmak için plastik torbalar, ekmek ambalajları ve bazen de kağıt mendil kullandıklarını öğrendi. Bu da evlerinden çıkmaya ya da işe gitmeye korktukları için izolasyona maruz kalabilecekleri anlamına geliyor. Castle bunun üzerine Gynocare Hastanesi’ne üç yıl yetecek kadar poşet toplayıp bağışladı.

‘Kadınlar çok utanıyor’

37 yaşındaki Grace, 4 çocuk annesi. Kisamu ilçesinde yaşıyor ve atölyeden sadece bir hafta önce ameliyat olmuş. Hastaneye gitmek için her gün toplu taşıma araçlarında 4 saat boyunca acı dolu bir yolculuk yapmış. Dört yıldan uzun bir süre önce doğum sırasında fistul geçirmiş. Daha sonra da kolon kanseri olduğunu öğrenmiş. Kenya kültüründe fistul ve stoma konusunda büyük bir damgalama olduğunu söylüyor.

"Kadınlar çok ama çok utanıyor. O zaman bu konuda konuşmak için ortaya çıkmıyoruz. Dört yıl boyunca fistulle kaldım ve kimseyle konuşmadım. Evdeyken yaşadıklarımız hakkında konuşacak kadar eğitimli değiliz. Bu konuda konuşursanız bazılarının güleceğinden, bazılarının nefret edeceğinden, bazılarının da kaçacağından korkuyoruz."

Grace, atölyeye gitmenin ve diğer kadınlarla tanışmanın artık utanmadığı anlamına geldiğini söylüyor. Ayrıca ilk başta bu hastalığı olan tek kişi olduğunu sandığını ve diğer kadınların kendisini cesaretlendirdiğini kaydediyor. NAİROBİ