• Ülkenin kuzeyinde Heyet Tahrir Şam ve ittifaklarının, güneyde Deraa ve Süveyda’da Dürzi güçlerinin saldırısı ile Rojava Kurdistan’ındaki fiili direniş BAAS rejiminin 61 yıllık iktidarına son verdi. Ordu rejimin düştüğünü kabul etti. Beşar Esad’dan haber alınamıyor, uçağının düştüğü düşünülüyor. 
• 27 Kasım’da Halep’i alan HTŞ ve ittifak yaptığı islamcı güçler Hama’yı düşürdü ve ardından yöneldikleri Humus önünde durakladı. Deraa ve Süveyda’dan harekete geçen Dürzi ve güneyli güçler gece Şam’a girdi. HTŞ ile irtibata geçen Suriye Başbakanı Celali, hükümeti devrediyor. 

1963 yılında bir askeri darbe ile iktidarı ele geçiren ve Suriye’yi 61 yıldır baskı sistemi ile yöneten BAAS rejimi yıldı. BAAS rejimi, Şam’ın muhalif ve Heyet Tahrir Şam’a (HTŞ) bağlı silahlı güçlerin eline geçmesi ile son buldu. 27 Kasım’da HTŞ’ye bağlı güçlerin Halep saldırısına, ülkenin güneyinde Rojava benzeri yönetim oluşturan Dürzi halkının katılımı ve Ürdün sınırında Tanef’de konumlu Özgür Suriye Ordusu güçlerinin Tedmur üzerinden geliştirdiği atak ile başkent Şam, rejim karşıtı güçler tarafından kontrol altına alındı. Gecenin ilk saatlerinde duyulan ağır silah ve çatışma sesleri, ilerleyen saatlerde son buldu. Suriye genelinde sükunet hakim olurken, Türk devleti Kürt güçlerinin hakim olduğu bölgeleri topçu ateşi ile vuruyor. 

12 gün süren hızlı hücumun uluslararası bağlantıları netleşmezken, ülkenin komşuları olan Irak, Ürdün, İsrail ve Lübnan sınırlarını geçişlere kapattı. Türk devleti desteklediği terörist gruplar için Efrîn ve Rai girişlerini açık tutuyor. İsrail, Golan Tepeleri’ne yakın sınır bölgelerinde BM Barış Gücü’nün güvenliğini sağlamak için kısmi operasyon yaptığını açıkladı.

Gece yarısı 00.20 sularında BAAS rejiminin ülke yönetiminden uzaklaştırıldığı, Suriye Devlet Televizyonu’ndan bir grup muhalif tarafından açıklandı. Açıklamada, Şam'ın kurtarıldığı ve Beşar Esad'ın 24 yıllık rejiminin devrildiği ve tüm mahkumların serbest bırakıldığı duyuruldu.

BAAS rejiminin 61 yıllık hanedanının son bulması ile iç savaşta milyonlarca göç veren Suriye’nin, halen ordunun hakimiyetindeki Latakia ve Tartus dışındaki tüm kentlerinde kutlamalar yapılıyor. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi alanlarında, bir gün önce BAAS güçlerinin bulundukları bölgelerde teslim olmaları ardından başlayan kutlamalar, Ortadoğu ve dünya ülkelerine yayıldı. Ürdün, Türkiye ve Avrupa ülkelerinde geçici barınma belgeleri ile bulunan Suriyeliler de bulundukları ülkelerde sokaklara çıkarak tatlı dağıttı, kutlama yaptı. 3 milyon Suriyelinin barındığı Kuzey Kürdistan ile Türkiye kentlerinde gece yarısı yeni Suriye bayrakları ile kutlama yapıldı.

Başbakan HTŞ ile bağlantıda

BAAS rejiminin son bulduğunun açıklanması ile eş zamanlı açıklama yapan Suriye Başbakanı Muhammed Gazi Celali, Geçiş Hükümetine yetkilerin devri için HTŞ lideri Ahmed el Şara (Culani) ile bağlantıda olduklarını duyurdu. Suriye Başbakanı Muhammed el Celali, "Suriye halkı tarafından seçilen herhangi bir liderlikle" işbirliği yapmaya hazır olduğunu duyurdu. El Celali, Facebook hesabından yayımlanan konuşmasında, "Bu ülke komşularıyla ve dünyayla iyi ilişkiler inşa eden normal bir ülke olabilir. Ancak bu, Suriye halkı tarafından seçilen herhangi bir lider kadrosuna kalmış bir konu" dedi. Celali daha sonra El Arabiya televizyonuna yaptığı açıklamada, "Halkın liderlerini seçmesi için özgür seçimler yapılması gerektiğini" söyledi.

HTŞ liderlerinden Ahmed el Şara da Telegram kanalından yaptığı açıklamada, Şam'daki askeri güçlerin "kamu kurumlarına" yaklaşmasının yasaklandığını belirtti. El Şara, bu kurumların "resmen devredilene dek eski başbakanın kontrolü altında kalacağını" duyurdu.

Esad’ın uçağı düştü mü?
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nden Rami Abdurrahman, Esad'ın Şam'dan uçağa bindiğini ve Pazar günü erken saatlerde Suriye'den ayrıldığını söyledi. Ancak konuyla ilgili resmi bir açıklama yapılmadı. Suriye hükümeti ve Esad'ın nerede olduğu bilinmiyor.

Flightradar uçuş takip sitesinde yer alan verilere göre, Şam’ın ele geçirildiği saatlerde Suriye Hava Yolları'na ait İlyuşin 76 tipi bir uçak Şam Havalimanı'ndan havalandı. Uçak, ilk olarak Suriye'nin kıyı bölgesine yöneldi. Ancak daha sonra ani bir U dönüşü yaparak birkaç dakika ters yönde uçtuktan sonra haritadan kayboldu. Uçağın düştüğü ya da düşürüldüğü tahminleri yapılıyor. Flightradar ekibinden gelen açıklamada, "Dün gece Suriye üzerinde bir İlyuşin Il-76T uçuşunu izledik. Şam'dan kalkan uçağın sinyali, Humus kenti yakınlarında kayboldu," ifadeleri yer aldı.

 

Muhaberat ile Şam için anlaştı

HTŞ, Şam’ın güvenli teslimi için Suriye istihbaratı Muhaberat’ın üst düzey yetkilileriyle anlaştı. Heyet Tahrir Şam’dan (HTŞ) Pazar günü erken saatlerde yapılan bir açıklamada, Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan üst düzey istihbarat yetkilileriyle şehrin kontrolünü devralmak üzere anlaşmaya varıldığı belirtildi. Açıklamada, "Şam'daki istihbarat şubelerinin başkanları, başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirmek için bizimle anlaşmaları tamamladılar" ifadeleri kullanıldı.

Kimyasal silahlar için yardım istedi

HTŞ, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad yönetiminin elinde bulunan kimyasal silahların imhası için uluslararası yardım talep etti. HTŞ'den yapılan bir açıklamada, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (OPCW) imkanlarının kimyasal silahların imhası için kullanılması talep edildi. "Suriye halkı, Beşşar Esad rejiminin uluslararası olarak yasaklanmış silahları masum sivillere karşı, tüm uluslararası sözleşmeleri ve insani değerleri açıkça ihlal ederek kullanması nedeniyle büyük acılar çekti ve yaralandı" ifadelerinin kullanıldığı metinde, ayrıca uluslararası toplum "Suriye'den tüm kitle imha silahlarının tamamen kaldırılmasını desteklemeye" çağırıldı.

HTŞ ayrıca OPCW ve Birleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi kurumu olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile "Beşar Esad'ın suçlu rejiminin sahip olduğu kitle imha silahlarının programlarını ve stoklarını araştırmak" için işbirliği yapmak istediklerini söyledi.

 

 

Hizbullah Lübnan’a çekildi

Şam yolundaki en büyük engel olarak görülen Humus kentinin düşmesi ardından BAAS rejiminin başlıca ittifakı olan Lübnan Hizbullahı, Humus ve Şam başta olmak üzere ülkedeki tüm mevzilerini bırakıp ülkesine döndü. Lübnan’ın kuzey sınırı Hermel’e çekilen Hizbullah’ın geri çekildiği alanlara Lübnan ordu güçleri de geldi, kısmi gerginliklerin olduğu bildiriliyor. Hizbullah’ın bir kısım silahlı gücünün kıyı şeridinde bulunan Latakia ve Tartus’a gittiği bilinse de buradaki varlığının gün bitmeden son bulacağı düşünülüyor.

Latakia ve Tartus bir muamma

Suriye’nin 14 vilayetinden Alevi vilayetleri Latakia ve Tartus dışındaki tüm bölgeler BAAS rejiminin hakimiyeti dışında. Ortada bir hükümet kalmadığı için bu iki vilayet konusunda ne yapılacağı halen bilinmezliğini koruyor.

Şam’dan önceki son kent Humus, aynı zamanda Latakia ve Tartus arasında önemli bir kavşak noktasında bulunuyor. Tartus, Suriye liderinin destek üssü ve Rus deniz üssünün bulunduğu yer.

ABD: “Kimse gözyaşı dökmemeli”

ABD Savunma Bakanlığı Ortadoğu’dan Sorumlu Yardımcı Sekreteri Daniel Shapiro, Suriye’de tüm taraflara “sivilleri koruma” çağrısı yaparak, “kapsayıcı bir siyasi çözüme” odaklanılmasını istedi. Shapiro, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetinin düşmesi karşısında “kimsenin gözyaşı dökmemesi gerektiğini” söyledi. Ayrıca, ABD’nin doğu Suriye’de DAİŞ tehdidine karşı asker bulundurmaya devam edeceğini, ancak bu varlığın Suriye’deki diğer çatışma dinamikleriyle ilgili olmadığını vurguladı.

İsrail tampon bölgeye konumlandı
Suriye'nin komşusu İsrail, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından denetlenen tampon bölgeye birliklerini konuşlandırdığını açıkladı. Ordunun açıklamasında, Suriye'deki gelişmeler karşısında İsrail'in kendisini savunabilmesi gerektiği kaydedildi. Diğer yandan İsrail'in ülkede yaşananlara müdahalesinin söz konusu olmayacağı kaydedildi. ŞAM

 

* * *

Kırılma noktası Seraqib

Halep vilayetinin batı kırsalında bir şok saldırısı başlatan HTŞ ve ittifak yaptığı İdlib’deki silahlı güçlerin başarısı biraz da M-4 ile M-5 otobanlarının kesişim noktası Seraqib kasabasının ele geçirilmesine bağlıydı. Şam-Halep bağlantısını sağlayan M4 karayolu ile Lazkiye'den Halep'e uzanan M5 karayolunun birleştiği nokta, kuzeydeki savaşın düğümünü çözdü.

Görünürde Halep oldukça stratejik ve düşürülmesi zordu ancak Şam’daki hükümetin kaleye çevirdiğini iddia ettiği kente tüm erzak, mühimmat ve cephane ile insan akışı M-4 karayolundan sağlanıyordu. Her iki otobanının birleşim noktasındaki kentte zayıflayan Hizbullah ve İran güçlerinin etkinliğine Rus hava kuvvetlerinin zayıf yapısı eklenince büyük bir açık oluştu. HTŞ kuzeyde Halep kent merkezini gösterip, ikinci gün Seraqib kentine özel güçleriyle yüklenmesi, kent içindeki direnci kırdı.

Halep, 2016'da Suriye hükümet güçlerinin Rusya, İran ve müttefiklerinin desteğiyle zorlu bir harekata girişmesinin ardından muhalifleri doğu mahallelerinden çıkarmasından bu yana çatışmaya sahne olmamıştı.

Ülkenin tamamının ele geçirilmesi savaşında en şiddetli çatışmalar da bu hatta yaşandı. Şam hükümet güçlerinin son bir defa şiddetli çatışmaya girdikleri ve yenildikleri yer olan Seraqib kenti, hem Hama’nın hem de Halep’in kapılarını açmış oldu.