Toplu mezarlarda hala 179 bin kişi var

• BAAS iktidarının Enfal’de katlettiği 182 bin Kürt’ten yalnızca 3 bin 737’si Kürdistan’a getirildi. Irak çöllerinde, sahipsiz toplu mezarlarda hala 179 bin Enfal kurbanı var.

BERHEM LETÎF/ROJNEWS

Irak’ta Saddam Hüseyin güçlerinin binlerce Kürdün yaşamına son verdiği Enfal Katliamı üzerinden 33 yıl geçti. BAAS rejiminin Güney Kürdistan’ın 6 farklı alınında gerçekleştirdiği katliamın ilk aşaması Cafeyetî deresinde başladı, Behdinan’da son buldu. Katliamın en büyüğü ise Germiyan bölgesinde gerçekleşti. Enfal’de çoğu çocuk ve kadın 182 bin Kürt katledildi.

Toplu mezarlar açılmayı bekliyor

BAAS rejiminin 2003 yılında yıkılması ardından Federe Kürdistan Hükümeti, Iraklı ilgili kurumlar ile eş güdüm halinde, Enfal’de katledilenlerin gömüldüğü toplu mezarların bulunması ve açılması çalışmalarına başladı. Kürdistan Bölgesi Şehit ve Enfal Edilenler Bakanlığı’nın verilerine göre şimdiye kadar Irak’ın orta ve güney bölgelerindeki çölde 63 toplu mezar açıldı.

18 yılda 3 bin 737’si alındı

Başûrê Kurdistan’daki Kürt iktidarının 30 yıllık döneminin son 18 yılında katledilenlerin bulunması ve cenazelerinin ülkeye geri getirilmesi için çalışılıyor. Tüm bu zamanda yalnızca 3 bin 737 cenaze doğdukları topraklara dönmeyi başardı.

3 mezarda 171 cenaze

2020 yılında da Semawa çölünde 3 toplu mezar daha bulundu. Bakanlık bu mezarlarda 171 cenazenin tespit edildiğini açıkladı. Cenazeler Bağdat’taki Adli Tıp Kurumu’nda muhafaza altına alındı. Şehit ve Enfal Edilenler Bakanlığı Sözcüsü Adil Mela Salih, korona salgınından dolayı cenazelerin getirilemediğini söyledi. Adil, DNA testlerinin devam ettiğini cenazelerin en kısa zamanda Kürdistan’a getirilmesi için çabalarının sürdüğünü söyledi.

DNA testi yapılmadı

Federe Kürdistan’a getirilen Enfal mağduru 3 bin 737 kişiden 3 bin 237’si Germiyan bölgesine getirilerek defnedilirken, 500’ü de Barzan bölgesine götürüldü. Cenazeler üzerlerinde taşıdıkları kişisel eşyalar ve işaretler aracılığı ile ayırt edilmişlerdi. Hiçbirine DNA testi uygulanmamıştı. 

Federe Hükümet önemsemiyor

Kürdistan Parlamentosu Şehit ve Enfal Edilenler Komisyonu eski üyesi Salar Mehmud, hükümetin Enfal mağdurlarına yaklaşımını eleştirerek, "Enfal edillenler ve bunların geri getirilmesi Kürdistan Bölge Hükümeti için şimdiye kadar ulusal bir konu olmamıştır. Hatta Irak ile Bölge Hükümeti arasındaki görüşmelerde bir dosya konusu dahi değildir” diyor.

Soykırım tanınmalı

Enfal günümüze karar dünyada "soykırım" olarak kabul edilmedi. Yalnızca Irak’ta jenosid olarak tanındı. Irak Yüksek Ceza Mahkemesi ancak 60 oturumun ardından 24 Haziran 2007’de Enfal ve Halepçe’deki katliamın soykırım olduğunu kabul etti. Ardından da Irak Parlamentosu’nda soykırım olarak kabul edildi.

Hakim Şex Letîf, “Halepçe Katliamı ve Enfal için dava oturumları yapıldığında bizler Kürdistan Bölge Hükümeti’nin bunu kabul etmemesi için birçok girişimde bulunduk. Ama dikkate alınmadık. Çünkü bu durum Kürdistan Bölgesinin elini kolunu bağlıyor ve uluslararası düzeyde bu katliamların soykırım olarak tanınmasını engelliyor” dedi. Hakim, BAAS rejiminin suçlarının uluslararası bir mahkeme tarafından tanınmasını istedi.

Aileler cenazelerini istiyor

Enfal mağdurlarının ailelerin tek talebi ise cenazelerini geri alabilmek. İlgisizlikten yakınan sadece katliamın yıl dönümlerinde gündeme gelmekten yakınan aileler, kendilerine verilen sözlerin tutulmasını ve cenazelerinin getirilmesini istiyor.