Darbeyle başladı, darbeyle bitti

• Mısır, Irak ve Suriye’yi etkisine alan Arap Sosyalist Baas Partisi'nin hüküm sürdüğü son ülke olan Suriye'de de rejim, geldiği gibi silahlı bir müdahale ile son buldu.

Arap üstünlükçü düşünce akımı, Sovyet desteğini de yanına alarak isminde sosyalist kelimesi barındıran ancak merkezi bir otoriteyi temsil eden sistemini üç Arap ülkesinde kurmuştu. Arapça'da BAAS kelimesi ‘rönesans ya da diriliş’ anlamına gelse de, iktidara geldiği Mısır, Irak ve Suriye'de kan döken ırkçı rejimler şekline geldi.

Büyük iddialar ile Suriye'de 1963'te yönetime el koyan Baas Partisi'nin 61 yıllık iktidarı, 2011'de başlayan Arap Baharı'nın özgürlük talebiyle başlayan halk hareketini kanlı bir iç savaşa dönüştürdü. Suriye Arap Sosyalist Baas Partisi'nde 1970 yılında parti içi darbe yapan Hafız Esad iktidara geldi ve 1971'de Suriye Devlet Başkanı oldu. Esad ailesinin hanedanlığının başlangıcı olarak da kabul edilen bu tarih, Suriye'nin kısa bir süre politik arenada görünür olmasını sağlasa da, sonunda kimselerin görüş bildiremediği bir rejime dönüştü. Arap Baharı ile başlayan süreçte 23 milyonluk Suriye'nin neredeyse yarısı yerinden edildi.

Beşar Esad, babasının ölümü üzerine 2000'de Baas rejiminin başına geçtiğinde reformcu bir görünüm çizdi ve umut olmuştu. Ancak Suriye'de 2011 yılındaki Arap Baharı olaylarında rejim eski formuna geri döndü. Halka dönük şiddet sınır tanımadı, DAİŞ gibi terör örgütleri karşısında savaşmadan kaçmayı tercih etti.

Halkın taleplerini gözetmek yerine dış ittifaklara bel bağlayan Suriye BAAS rejimi, İran ve Rusya'nın yanıltıcı politik tavırları ile bir ittifaka girdi. Hizbullah ve Fatimiyun Tugayları gibi Şii güçlerden de destek alan rejim baskısını artırdı. Bu süreçte Suriye'de demokrasi talebi ile başlayan ayaklanma, Türk devleti ve selefi cihadistlerin denetimine girdi. Astana süreci denilen oyalama dönemi sonucu mayalanan El Kaide bağlantılı güçlerin güç odağına dönüşmesi, sonun başlangıcı oldu. Kürtlerin dışlandığı bu Astana sürecinde Türk devlet destekli çeteler ile BAAS rejimi masaya otursa da bir sonuç çıkmadı.

Binlerce kişinin öldürüldüğü iç savaşta, Kürtlerin ve Kuzey Doğu Suriye'de oluşturdukları demokratik yapının, demokratik anayasa, etnik ve inançların özgür gelişimi ve özerklik taleplerini elinin tersiyle iten Esad yönetimi, 27 Kasım'da başlayan son ayaklanma ile sona erdi.

61 yıllık Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesinin iktidarı silahlı bir darbe ile başlamıştı, Şam’ın silahlı güçler tarafından ele geçirilmesi ile yine silahla sona ermiş oldu.