İran uyarıları savuşturuyor

• ABD Başkanı Donald Trump, İran'ı anlaşmaya varmaması halinde görülmemiş bombardımana maruz kalacağı uyarısında bulundu. İran rejimi ise böyle bir saldırıya ihtimal vermediğini, yapılırsa da güçle darbe vuracaklarını savundu. 

ABD Başkanı Donald Trump, Tahran'ın nükleer programı konusunda Washington ile bir anlaşmaya varmaması halinde İran'ı bombalamak ve ikincil tarifeler uygulamakla tehdit etti. Trump, İran'ın geçen hafta Washington ile doğrudan müzakereleri reddetmesinin ardından NBC News'e konuştu. Ayrıntı vermeden ABD'li ve İranlı yetkililerin görüştüğünü belirten Trump, "Anlaşma yapmazlarsa daha önce hiç görmedikleri türden bombalamalar olacak. Dört yıl önce yaptığım gibi onlara da ikincil tarifeler uygulama ihtimalim var" dedi. 

İran, Trump'ın Tahran'ı yeni bir nükleer anlaşmaya varmaya çağıran mektubuna Umman üzerinden yanıt göndererek, ABD'nin azami baskı kampanyası ve askeri tehditleri altındayken doğrudan müzakerelere girmeyeceğini bildirmişti. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan da Pazar günkü açıklamasında, "Doğrudan müzakereler reddedildi, ancak İran her zaman dolaylı müzakerelere dahil oldu" diyerek, dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in müzakerelerin devam edebileceğini söylediğini hatırlattı. 

Trump, bir ülkenin mallarının alıcılarını etkileyen ikincil tarifelerle hem Rusya'ya hem de İran'a tehditte bulundu. Trump geçen hafta Venezuela petrolü alıcılarına bu tür tarifeleri yetkilendiren bir kararnameyi imzalamıştı. 

İran da tehdit etti

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, başkent Tahran'daki İmam Humeyni Musalla Camisi'nde kıldırdığı bayram namazının hutbesinde, Trump'ın İran'a dair açıklamalarına da yanıt verdi. Hamaney, şunları söyledi: "Bizim tutumumuz önceki gibidir. ABD ve siyonist rejim kötülük yapacaklarına dair tehdit ediyorlar. Dışarıdan bir kötülük yapacaklarına ihtimal vermiyoruz, ancak bunu yaparlarsa kesinlikle güçlü darbe yiyecekler. Ülke içinde fitne çıkarmaya kalkarlarsa da milletin kendisi bunun cevabını verecektir."

Aşağılandıklarını söyledi

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi de X sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, "Bir devlet başkanının İran'a karşı açıkça bombalama tehdidi, uluslararası barış ve güvenliğin özüne yönelik şok edici bir aşağılamadır" ifadelerini kullandı. Trump'ın uyarısının Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi ile Uluslararası Atom Enerji Ajansı'nın (UAEA) güvencelerine aykırı olduğunu ileri süren Bekayi, "Şiddet şiddeti, barış da barışı getirir. ABD, sonuçları ve etkilerini kabul ederek kendi yolunu seçebilir" diyebildi. 

Mektuplaşmışlardı

ABD Başkanı Trump, 7 Mart'ta İran dini lideri Ali Hamaney'e hem uyarı hem de müzakere çağrısında bulunan bir mektup yazdığını duyurmuştu. Hamaney de ABD'nin müzakere talebiyle sorunları çözmek değil, kendi taleplerini dayatmak ve tahakküm kurmak istediğini öne sürerek, İran'ın bunu kabul etmeyeceğini söylemişti. Mektup günler sonra Birleşik Arap Emirlikleri tarafından İran'a teslim edilmiş ve İran da 27 Mart'ta Umman üzerinden mektuba cevabını ilettiğini açıklamıştı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Trump'ın tehditlerini sürdürdüğü müddetçe ABD ile doğrudan görüşme yapmayacaklarını açıklamış ve aracılar üzerinden dolaylı görüşmelere hazır olduklarını söylemişti. Erakçi, müzakereleri de Trump'ın talep ettiğinin aksine yalnızca nükleer konuda yapacaklarını ve ülkesinin savunma kapasitesi konusunun müzakereye kapalı olduğunu belirtmişti. 

Nükeer anlaşmazlık

Trump, 2017-21'deki ilk döneminde, yaptırımların hafifletilmesi karşılığında Tahran'ın tartışmalı nükleer faaliyetlerine sıkı sınırlamalar getiren 2015 tarihli İran ve dünya güçleri arasındaki anlaşmadan ABD'yi çekmişti. Trump, ayrıca kapsamlı ABD yaptırımlarını yeniden uyguladı. İran, o zamandan beri artan uranyum zenginleştirme programında kararlaştırılan sınırları çok aştı. Tahran, Trump'ın anlaşma yapmaları veya askeri sonuçlarla karşı karşıya kalacakları yönündeki uyarılarını şimdiye kadar reddetti. Batılı güçler, İran'ın, sivil bir atom enerjisi programı için meşru olduğunu söyledikleri seviyenin çok üzerinde, yüksek düzeyde fisil saflıkta uranyum zenginleştirerek nükleer silah kabiliyeti geliştirme yönünde gizli bir ajandaya sahip olduğunu savunuyor. Tahran, nükleer programının tamamen sivil enerji amaçlı olduğunu iddia ediyor. WASHINGTON/TAHRAN