İstihdam oranı yüzde 34,5

• Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da Temmuz, Ağustos ve  Eylül itibarıyla çalışabilir 66 milyon kişinin sadece 22,7 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda; 10 milyon 654 bin geniş tanımlı işsiz var. 

Bu yılın 3. çeyreğinde resmi istihdam oranı yüzde 49,6 iken kayıtlı ve tam zamanlı istihdam (KATİ) oranı yüzde 34,5. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 26,5. Her 5 kadından yalnızca biri kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda. Geniş tanımlı işsizlik gençlerde yüzde 35,7'yi buldu. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 3. çeyrek (Temmuz, Ağustos, Eylül) dönemine ait Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları, dün yayımlandı. İktidarın kontrolünde ve manupülatif hileleriyle bilinen TÜİK'e göre; mevsim etkisinden arındırılmış istihdamda 2023 yılı 3. çeyrek ile 2024 yılı 3. çeyrek arasındaki bir yıllık dönemde 20 bin kişi azalarak 3 milyon 106 bin kişilik bir artış oldu. 2023'ün 3. çeyreğinde 32 milyon 598 bin olarak açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısı, 2024'ün 3. çeyreğinde 32 milyon 734 bin olarak hesaplandı. Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı ise yüzde 49,6 olarak gerçekleşti. 

Bilindiği gibi TÜİK’in resmi istihdam verileri de tıpkı dar tanımlı işsizlik verileri gibi işgücü piyasasına ilişkin gerçeğin sadece sınırlı bir kısmını gösteriyor. İstihdam verileri tek başına istihdamın niteliği konusunda bilgi vermiyor. Bu nedenle DİSK-AR, TÜİK’in dar tanımlı işsizlik hesaplamasının yetersizliği nedeniyle 2010'dan bu yana alternatif geniş tanımlı işsizlik hesaplaması yapıyor. DİSK-AR yıllardır yaptığı alternatif geniş tanımlı işsizlik hesaplamasının ardından alternatif istihdam hesaplamasına da başladı. Kayıtlı ve Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) olarak adlandırdığı alternatif istihdam hesaplaması, tüm istihdamı değil, istihdamın ne kadarının sigortalı ve tam zamanlı çalıştığını ortaya koymayı amaçlıyor. Böylece kayıtsız istihdam ile kısmi ve eksik istihdam dışında kalan tam zamanlı ve sigortalı olarak çalışanların sayısı ve oranı ortaya çıkıyor. 

DİSK-AR'ın verileri

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden hareketle hesaplanan Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı, yüzde 34,5 olarak gerçekleşti. Kadınlarda resmi istihdam oranı yüzde 32,4 iken KATİ oranı yüzde 19,6 ve erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 67,2 olarak açıklanmışken KATİ oranı yüzde 49,6 olarak hesaplandı. Böylece KATİ oranı, resmi istihdam oranından genelde 15 puan, kadınlarda 12,8 ve erkeklerde ise 17,6 puan düşük olarak gerçekleşti. DİSK-AR tarafından yapılan KATİ hesaplamasıyla çalışma çağındaki (15+ yaş) 65,9 milyon kişinin sadece 22,7 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdam kapsamında çalıştığı ortaya çıktı. Çalışma çağındaki 33,3 milyon kadının sadece 6,5 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istidamda, çalışma çağındaki 32,6 milyon erkeğin ise 16,2 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda yer alıyor. Bu durum, nispeten nitelikli istihdamın düşüklüğünü ortaya koyuyor.

Geniş tanımlı işsizlik

TÜİK’e göre mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki çeyreğe göre, 20 bin kişi azalarak 2024 3. çeyrekte 3 milyon 106 bin olarak gerçekleşti. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı ise 2024 3. çeyrekte 10 milyon 654 bin olarak hesaplandı. Dar ve geniş tanımlı işsiz sayıları arasındaki fark, 7 milyon 548 bin kişi oldu. TÜİK tarafından 2024 3. çeyrekte yüzde 8,7 olarak açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı 0,1 puan azalış ile bir önceki çeyrek ile benzer seyirdeyken, mevsim etkisinden arındırılmış âtıl işgücü (geniş tanımlı işsizlik) oranı ise 2024 yılı 3. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 3,1 puan artışla 25,6 olarak açıklandı. Dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark 17 puana yaklaştı.

Kadın ve erkek işsizliği farkı

TÜİK’in 2024 3. çeyrek üç aylık verilerine göre; hem dar hem de geniş tanımlı işsizliğin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında kadınlarda işsizliğin çok daha yüksek olduğu görülüyor. 2024 3. çeyreğinde dar tanımlı işsizlik erkeklerde yüzde 6,9 ve kadınlarda ise yüzde 12,1 olarak açıklandı. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise erkeklerde yüzde 21 ve kadınlarda yüzde 35,7 olarak gerçekleşti. Böylece kadınlarda dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerden 5,2 ve geniş tanımlı işsizlik oranı ise 14,7 puan yüksek seyrediyor. Kadın geniş tanımlı işsizliğinin dar tanımlı kadın işsizliğine göre yüksek olmasının en önemli sebebi kadınlar arasında zamana bağlı eksik istihdam edilenler ile ümitsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanları içeren potansiyel işgücünün yüksekliğidir.

Genç işsizlik oranı

AKP’nin iktidara geldiği 2002 3. çeyreğinden bu yana gençlerde geniş tanımlı işsizlik oranı 9,6 puan yükseldi. 2024 3. çeyreğinde gençlerde dar tanımlı işsizlik oranı, yüzde 17,5 olarak açıklandı. DİSK-AR'ın hesaplamasına göre; 15-24 yaş arası genç nüfusta geniş tanımlı işsizlik oranı, 2024 yılı 3. çeyreğinde yüzde 35,7 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı genç işsizliği dar tanımlı genç işsizliğinden 18,2 puan fazladır.

Genç kadınlarda geniş tanımlı işsizlik ise daha yüksek oranda seyretmeye devam ediyor. 15-24 yaş arası erkeklerde dar tanımlı işsizlik yüzde 14,3 ve geniş tanımlı işsizlik yüzde 32,8 olarak hesaplanırken, 15-24 yaş arası genç kadınlarda ise dar tanımlı işsizlik yüzde 23,2, geniş tanımlı işsizlik yüzde 48,8 olarak hesaplandı. ANKARA