Yerinden edilenler ülkesi: Burkina Faso

• Norveç Mülteci Konseyi (NRC) Batı Afrika ülkesi Burkina Faso’nun 707 bin yer ile ihmal edilen ülkeler listesinde en üstte olduğunu açıkladı. 36 kasabaya sıkışmış yüz binler açlıkla mücadele ediyor.
• NRC genel sekreteri Jan Egeland, “siyasi ve askeri elitler, sebep oldukları acıları görmezden geliyor ve dünya rekor kıran istatistikler karşısında ne şok oluyor ne de harekete geçmek zorunda hissediyor” dedi.

Norveç Mülteci Konseyi (NRC) her yıl dünyanın en çok ihmal edilen yerinden edilme krizlerine ilişkin raporunu yayınlıyor. Milyonlarca kişinin yerinden edildi 9 ülkenin 8’i Afrika’da. Şiddete, açlığa, hastalığa ve mülksüzlüğe sürüklenenler listesinin başında Burkina Faso yer alıyor. Liste başı olan Burkina Faso’yu sırasıyla Kamerun, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC), Mali, Nijer, Honduras, Güney Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad ve Sudan takip ediyor.

Ne şok ne sorumluluk, hissetmiyorlar

NRC genel sekreteri Jan Egeland rapora ilişkin yaptığı açıklamada, “Yerinden edilmiş kişilerin tamamen ihmal edilmesi, görmezden gelinmesi yeni normal haline geldi” dedi.

Egeland, bu tabloyu yaratanların hiçbir sorumluluk duymadıklarını ve dünyanın da harekete geçmediğini “Yerel siyasi ve askeri elitler, sebep oldukları acıları görmezden geliyor ve dünya, çaresizlik hikayeleri ve rekor kıran istatistikler karşısında ne şok oluyor ne de harekete geçmek zorunda hissediyor” sözleri ile anlattı.

148 bini yurt dışına çıktı

2023 yılında 707 bin yeni yerinden edilmiş insan ile en yüksek ülke içi göçle yüzleşen Burkina Faso’da yüz binlerce insan insani yardıma muhtaç ancak yardım ulaşmıyor. Şiddet olaylarında ölenlerin sayısı geçen yıl iki katına çıkarak, 8.400'e ulaştı. Komşu ülkelerde güvenlik arayan Burkinabeli mültecilerin sayısı neredeyse üç katına çıktı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) rakamlarına göre toplam sayı 148 bin 317'ye ulaştı.

36 kasabaya sıkıştılar

BM gıda güvensizliği olarak tanımladığı açlık ve gıda yoksunluğu çeken insan sayısının yıl sonunda 42 bini aşacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ülke genelinde 36 kasabada iki milyon sivil abluka altında açlık ve silahlı güçlerin saldırılarına göğüs geriyor. Silahlı gruplar ve ordunun hareket yasakları insani yardımların ulaşmasına engelliyor. En az 500 bin insan neredeyse tamamen “yardıma kör noktalara” sıkıştırıldı.

2023 baharı itibarıyla 6.100'den fazla okulun kapatıldığı Burkina Faso, Orta ve Batı Afrika'daki kapatılan okulların neredeyse yarısına ev sahipliği yapıyordu. 400 sağlık tesisi kapatıldı ve bir o kadarı da yalnızca asgari düzeyde hizmet sunabildi; 3,6 milyon kişi sağlık hizmetlerine erişemedi; bu, 2022'ye göre yüzde 70 artış anlamına geliyor.

Çatışmalardan dolayı karayolu ile ulaşılamayan pek çok bölgeye, insani yardım kuruluşları sınırlı kapasiteye sahip hava taşımacılığına yöneldi. Bu da operasyonel maliyetlerinin artmasına ve ihtiyaç sahibi insanlara ulaşan yardım miktarının daha da kısıtlanmasına neden oldu. Müdahale planı finansmanının 2023'te yalnızca yüzde 39'u karşılandı.

2024 sonu felaket olabilir

2024 yılında tüm zamanların en yüksek rakamı olan 6,3 milyon insan insani yardıma ihtiyaç duyacak ve iki milyondan fazlası ülke içinde yerinden edilmiş durumda kalacak. Bazıları evlerine dönmeye başlarken sivillerin korunmasına ilişkin endişeler artıyor. Kampala Sözleşmesi'nin gönüllü, onurlu ve güvenli olması gerektiğini belirttiği geri dönüşlerin 2024 için önemli bir insani sorun olması bekleniyor. KONGOUSSİ