Cezaevlerinde sorunlar kronikleşti

• İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Av. Yusuf Erdoğan, sağlık, yaşam, beslenme, sosyal aktivite ve iletişim haklarının kısıtlandığı cezaevlerinde sorunların kronikleştiğini, hukuki girişimlerin sonuçsuz kaldığını söyledi.

MEDİNE MAMEDOĞLU / AMED

İnsan Hakları Derneği(İHD) Amed Şubesi, Erzincan Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi, Erzincan L Tipi, Erzincan T Tipi, Erzincan Kadın, Rize Kalkandere L Tipi, Trabzon Beşikdüzü T Tipi, Giresun Espiye L Tipi ve Bayburt M Tipi Kapalı cezaevlerini ziyaret ederek, 27 tutsak ile görüştü. Dernek, hak ihlallerini yerinde gözlemlerken, ihlallere dair rapor da hazırladı. Konuya dair görüştüğümüz İHD Amed Şube Yöneticisi ve İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Yusuf Erdoğan, ihlallerinin sistematikleştiğini söyledi.

Binlerce kilometre uzağa sürgün

Tutsakların ve tutsak ailelerinin keyfi muamelelere maruz kaldığını, buna dair girişimlerin de sonuçsuz kaldığını belirten Yusuf Erdoğan, “Mahpuslar, aileleri ve yakınlarından binlerce kilometre uzakta bulunan hapishanelerde tutuluyor. Sevk talepleri gerekçesiz veya kapasite dolu denilerek reddediliyor. Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlali olduğu halde Adalet Bakanlığı tarafından sevk talepleri reddediliyor.”

 

 

Ağız içi arama engeli

Tutsaklara hastaneye sevk sırasında ‘ağız içi arama’ uygulamasının dayatıldığını kaydeden Erdoğan, “Mahpuslar, bu uygulamaya karşı çıktıklarında hastaneye sevklerinin gerçekleştirilmediğini; bu uygulama nedeniyle birçok mahpusun hastaneye sevk talebinden vazgeçtiğini söyledi. Kötü muamele yasağı ihlal ediliyor. Bu uygulamanın sistematik bir şekilde devam ettirilmesi, sağlık haklarını ihlaldir” dedi.

İnfaz uzatmaları süreklileşti

En önemli hak ihlalinin infaz uzatma kararları olduğuna dikkat çeken Av. Yusuf Erdoğan şunları aktardı: “Kurullar, Anayasa’ya ve AİHS’ye aykırı olmasına rağmen infaz uzatma kararları vermekte. Mahpuslar, bu kurulların koşullu salıverme ve denetimli serbestlik haklarını engelleyici; kendilerini mahkeme yerine koyan, subjektif değerlendirmelerde bulunan ve hukuki olmayan bir yapıları olduklarını ifade etmekte. Gerçekten de  İdare ve Gözlem Kurulu objektif kriterlere, hukuka, evrensel insan hakları belgelerine, Anayasa ile AİHS’ye aykırı bir biçimde mahpuslar hakkında ‘iyi halli’ olmadıkları yönünde kararlar veriyor.”

Çifte kelepçe ve çıplak arama

Erdoğan, tutsaklar tarafından aktarılan diğer öne çıkan sorunları ise şöyle sıraladı: “Hastaneye sevk sırasında çift kelepçe uygulaması, hapishane girişinde çıplak arama dayatılması. Oda aramalarının hukuka aykırı bir şekilde gerçekleştirilmesi (eşyaların dağıtılması v.b), muhalif olarak adlandırılan gazeteler ile tv kanallarına erişimin idareler tarafından engellenmesi, kantinde satılan ürünlerin fiyatlarının pahalılığı, Kürtçe kitap temini konusunda birçok hapishanede idarelerin yasakçı tutum sergilemesi…”

Tekli odaya konuluyorlar

Söz konusu ihlallerin kronik hale geldiğinin altını çizen Erdoğan, şöyle devam etti: “Bu sorunlar dışında özellikle yeni inşa edilen cezaevlerindeki tutsaklar, tamamen keyfi, infaz kanunu ve insan haklarına aykırı bir şekilde, alınan cezaya bakılmaksızın ‘tekli odada’ tutma uygulaması devam ediyor. Bir işkence yöntemi olarak gördüğümüz tecrit ve izolasyon uygulamalarının yeni inşa edilen Yüksek Güvenlikli Hapishaneler, S Tipi Hapishaneler ve Y Tipi Hapishaneler ile yaygınlaştırıldığı görülmektedir. Mahpuslar tutuldukları hapishanede sosyal olarak yaşamlarını sürdürecek olanaklardan mahrum bırakılıyor. Özellikle Yüksek Güvenlikli Cezaevleri (YGC), S ve Y Tipi gibi mimari olarak mahpusları yalnızlaştırmaya dizayn edilmiş hapishaneler kapatılmalıdır.”

Örgütlü ses çıkarılmalı

Sorunların kronik bir hale geldiğini ve buna karşı örgütlü bir sesin çıkması gerektiğini belirten Yusuf Erdoğan, şunları ekledi: “Derneğimiz tarafından bu hak ihlallerinin ortadan kaldırılması için yerinde tespit ve mahpuslarla görüşme, uluslararası hukuk örgütleriyle iş birliği ve uluslararası hukukun işletilmesi, uluslararası mekanizmalara başvurular yapılması için çalışılıyor. Hapishanelerde kronik hale gelmiş hak ihlallerinin ve özellikle hasta mahpusların tahliyeleri önündeki yasal ve diğer engellemelerin ortadan kaldırılması amacıyla hak, hukuk ve sağlık örgütleri ile etkin bir şekilde çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yaşanan ihlallerin peşini bırakmayacağız ve cezaevlerine dönük ziyaretlerini devam ettireceğiz.”