Direnerek yaşamayı miras bıraktı

• Dêrsim direnişinin lideri Seyid Rıza ve arkadaşlarını minnetle anan KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanlığı, "Pir Seyid Rıza düşmana baş eğmeyerek, direnerek yaşamayı miras bırakmıştır" dedi.  

KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanlığı, başta Dêrsim Tertelesi olmak üzere Kürt halkına ve diğer halklara yönelik gerçekleşen katliamları/soykırımları görmeden ve bununla yüzleşmeden doğru bir tarih okuması yapılamacağını vurguladı. 

Seyid Rıza ve arkadaşlarının 15 Kasım 1937’de idam edilişlerinin üzerinden 87 yıl geçti. Şêx Seîd direnişinden hemen sonra Dêrsim’e karşı başlatılan saldırı sürerken Seyid Rıza hükümet tarafından Erzingan'a davet edildi ve 5 Eylül 1937 günü yolda gözaltına alınıp tutuklandı. Seyid Rıza, 15 Kasım 1937'de Ankara'dan özel görevle gönderilen İhsan Sabri Çağlayangil'in denetiminde yapılan yasa dışı bir mahkeme neticesinde Xarpêt Buğday Meydanı'nda arkadaşları Uşenê Seydi, Aliyê Mirzî Silî, Hesenê İvaîmê Qıjî, Hesen Ağa, Fındık Ağa, Resik Uşen ile birlikte 15 Kasım1937’de idam edildi. İdam edilen Seyid Rıza ve arkadaşları, kimsenin bilmediği bir yere defnedildi. 

Çağlayangil anlattı

Dönemin Emniyet Müdürü İhsan Sabri Çağlayangil “Anılarım” kitabında, mahkemeyi nasıl kurduklarını ve öncesini şöyle anlatır: "Biz Seyit Rıza'yı aldık. Otomobilde benimle Polis Müdürü İbrahim'in arasına oturdu. Jeep jandarma karakolunun yanındaki meydanda durdu. Seyit Rıza sehpaları görünce durumu anladı. 'Asacaksınız' dedi ve bana döndü. 'Sen Ankara'dan beni asmak için mi geldin?' Bakıştık. İlk kez idam edilecek bir insanla yüz yüze geliyorum. Bana güldü. Savcı namaz kılıp, kılmayacağını sordu. İstemedi. Son sözünü sorduk, 'Kırk liram ve saatim var. Oğluma verirsiniz' dedi.(...) Seyit Rıza'yı meydana çıkardık. Hava soğuktu ve etrafta kimseler yoktu. Ama Seyit Rıza meydan insan doluymuş gibi sessizliğe ve boşluğa hitap etti. 'Evladı Kerbelayıh. Bı hatayıh. Ayıptır. Zulümdür. Cinayettir' dedi. Benim tüylerim diken diken oldu. Bu yaşlı adam ra-rap yürüdü. Çingeneyi itti. İpi boynuna geçirdi. Sandalyeye ayağı ile tekme vurdu, infazını gerçekleştirdi." 

Oğul gözleri önünde asıldı

O dönemin kaynaklarında, 18 yaşından küçükler ve 65 yaşından büyüklerin ölüm cezası infaz edilmediği belirtilirken, 74 yaşında olan Seyid Rıza yaşı küçültülerek, 16 yaşındaki oğlu Resik Hüseyin ise yaşı büyültülerek idam edildi. "Beni oğlumdan önce asın" diyen Seyid Rıza’nın talebine rağmen Resik Hüseyin gözleri önünde asıldı. 

KCK'den yazılı açıklama

KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanlığı, dün yıl dönümü vesilesiyle yazılı bir açıklama yaptı. Dêrsim Katliamı'nın, insanlık tarihinin en vahşi katliamlarından biri olduğunu belirten Eşbaşkanlık, şunları hatırlattı: "Halkımıza çok büyük acılar yaşatmış, insanlık vicdanını derinden sarsmıştır. On binlerce insan kurşunlarla, süngülerle, bombardımanla, kimyasal gazlarla katledilmiştir. Henüz doğmamış çocuklar bile analarının karnında süngülenmiş, ele geçirilen hiç kimse sağ bırakılmamıştır. Acıyla andığımız gibi Munzur deresi kan akmıştır. Bundan dolayıdır ki Dêrsim Tertelesi, Kürdistan halkının bilincinde derin bir acı ve öfke bırakmıştır. Dêrsim Katliamı bir daha unutulmamacasına Kürt halkının hafızasına kazınmıştır."

Kürt soykırımı kapsamında

Dêrsim Katliamı'nın da Kürt soykırımı kapsamında gerçekleştirildiğini; Kürt halkını yok etmek için onlarca katliam yapan Türk devletinin, Dêrsim Katliamı'yla Kürt halkına olan düşmanlığını ve bu zihniyetin derinliğini en açık şekilde ortaya koyduğunu vurgulayan Eşbaşkanlık, şöyle devam etti: "Dolayısıyla başta Dêrsim Tertelesi olmak üzere Kürt halkına ve diğer halklara yönelik gerçekleşen katliamları/soykırımları görmeden ve bununla yüzleşmeden doğru bir tarih okuması yapılamaz. Katliamcılardan hesap sormadan tarihin bizlere yüklediği sorumluluğu yerine getiremez, hakikat sahibi olamaz, doğru yaşamayayız." 

Tarihsel sorumluluk

Kürdistan Özgürlük Mücadelesinin özgürlük bilincini geliştirerek, soykırımcı sömürgeci zihniyeti gerileterek, Kürdistan halkını özgürleştirerek bu tarihsel sorumluluğu yerine getirip katliamcılardan hesap sorduğunu kaydeden Eşbaşkanlık, şunları belirtti: "Kürdistan'ın özgürleşmesi, Türkiye ve Ortadoğu'nun demokratikleşmesi temelinde gelişen ve halkların bir arada, ortak, eşit yaşamına dayalı mücadelemiz, soykırımcı sömürgeci katliamcı zihniyeti yıkarak özgürlük tarihini yeniden yazıyor.

Saygı ve minnetle anıldı

Bir kez daha soykırımcı sömürgeci katliamcı zihniyeti kınıyor, Pir Seyid Rıza ve yoldaşları şahsında bütün devrim ve demokrasi şehitlerini saygı ve minnetle anıyoruz. Pir Seyid Rıza düşmana baş eğmeyerek başta Kürdistan halkı olmak üzere bütün ezilen halklara ve insanlığa direnişi, direnerek yaşamayı miras bırakmıştır. Bu değerli anıyı gerçekleştirmek ve halkımızı özgürlüğe ulaştırmak bizlerin en temel amacıdır. Bu amacı gerçekleştireceğimize dair verdiğimiz sözü tekrarlıyor; değerli anıları ve mücadeleleri önünde saygıyla eğiliyoruz.” BEHDÎNAN