Dünya Gündemi'nden kısa kısa
Dünya Haberleri —
- Avusturya'da görev ÖVP'de
- Hizbullah'ın olası lideri de öldürüldü
- Halkbank dokunulmaz değil
- Hidrojen hattına onay
Avusturya'da görev ÖVP'de
Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander van der Bellen, aşırı sağ Özgürlük Partisi'nin (FPÖ) geçen ay yapılan seçimlerde birinci olmasına rağmen koalisyon ortağı bulamamasının ardından görevdeki Şansölye Karl Nehammer'dan yeni bir hükümet kurmasını istedi.
Van der Bellen, merkez sağ Avusturya Halk Partisi'nden (ÖVP) Nehammer'i Salı günü kararından şahsen haberdar ettiğini ve kendisinden seçimlerde üçüncü sırada yer alan Avusturya Sosyal Demokrat Partisi (SPÖ) ile derhal müzakerelere başlamasını istediğini belirtti.
Siyasi gözlemcilere göre müzakere sorunları, öncelikle aşırı sağcı FPÖ'nün lideri Herbert Kickl'in şansölye olmasını engellemekle ilgili.
FPÖ, 29 Eylül'de yapılan seçimlerde yüzde 28,8 oyla, yüzde 26,3 oy alan Nehammer'in muhafazakar partisi ÖVP'nin önünde yer alan en güçlü parti oldu. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi (SPÖ) ise yüzde 21,1 oy oranı ile üçüncü sırada yer aldı.
Nehammer'in ÖVP'si, mevcut lideri Kickl yönetimindeki FPÖ ile iş birliği yapmayacağını açıkladı. SPÖ, Neos ve Yeşiller de dahil olmak üzere diğer partiler de FPÖ ile iş birliğini en başından beri reddettiler. FPÖ'nün seçim başarısı, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana aşırı sağcı bir partinin elde ettiği ilk başarı oldu. AVUSTURYA
* * *
Hizbullah'ın olası lideri de öldürüldü
İsrail ordusu öldürülen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın yerini alması beklenen Haşim Safiyüddin’in Ekim başlarında Beyrut’un güneyindeki hava saldırısında öldürüldüğünü açıkladı.
İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre, aynı saldırıda 25 Hizbullah lideri öldürülmüştü. Lübnan Hizbullah’ı içinde güçlü bir din adamı olarak bilinen Haşim Safiyüddin’in, Eylül ayında İsrail’in saldırısında öldürülen Hasan Nasrallah’ın yerine geçmesi bekleniyodu. İsrail’in son aylarda Lübnan’daki saldırılarında Hizbullah’ın lider kadrosundan çok sayıda isim öldürüldü.
Haşim Safiyüddin’in Beyrut’ta öldürüldüğü mahalle, Salı günü yeni hava saldırılarının hedefi oldu. İsrail ordusu Hizbullah tesislerinin bulunduğunu söylediği Dahiye Mahallesi'ndeki bir binayı dümdüz etti. İsrail burayı vurmadan yaklaşık 40 dakika önce bölgede Hizbullah tarafından kullanıldığını belirttiği iki binanın boşaltılması uyarısında bulundu. BEYRUT
* * *
Halkbank dokunulmaz değil
ABD'de temyiz mahkemesi, Salı günü verdiği bir kararla İran yaptırımları davasında yargılanan Halkbank'ın dokunulmazlık talebini reddetti.
Banka, ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımların delinmesine yardımcı olmakla suçlanıyor. Oy birliğiyle alınan kararda, 2. ABD Temyiz Mahkemesi, yüzyıllardır uygulanan genel hukuk ilkeleri uyarınca yabancı devletlere ait şirketlerin ticari, hükümet dışı faaliyetlerle ilgili "ABD kovuşturmasından kesinlikle muaf olması için" hiçbir temelin bulunamadığı belirtildi. Yargıç Joseph Bianco, Manhattan merkezli temyiz mahkemesinin, ABD Adalet Bakanlığının Halkbank'ı kovuşturabileceği yönündeki yürütme organının kararına saygı göstermesi gerektiğini söyledi. Bianco, "Bazı önceki davalar devlete ait şirketlere hükümet davranışlarına dayalı olarak dokunulmazlık sağlasa da, genel hukuk bu tür şirketlerin ticari faaliyetleri nedeniyle kovuşturulmasına bağımsız bir engel koymuyor" ifadelerini kullandı.
Temyiz mahkemesi heyeti, ABD Yüksek Mahkemesi'nin Nisan 2023'te alınan ilgili kararının ardından davayı ikinci kez değerlendiriyordu. Halkbank, çoğunluğu Türk devletine ait olduğu için egemen dokunulmazlığı bulunduğunu, bu yüzden ABD'de yargılanamayacağını savunuyor. Hakkındaki Türkiye, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde kurulu paravan şirketler aracılığıyla banka dolandırıcılığı, kara para aklama ve komplo iddialarını reddediyor.
Savcılar, Halkbank'ı İran'ın yaptırımlar kapsamında sadece gıda ve temel ihtiyaç malzemesi alma için kullanabileceği petrol ve doğal gaz gelirlerini önce altına daha sonra da nakite çevirerek İran'ın kendi istediği gibi kullanmasına izin vermekle suçluyor. İddialara göre banka, İran'ın 20 milyar doları gizlice transfer etmesini sağladı bunun en az 1 milyar dolarını da ABD finansal sistemini kullanarak akladı. WASHINGTON
* * *
Hidrojen hattına onay
Almanya'da Federal Ağ Ajansı, ülke genelinde hidrojen boru hattı kurulmasına onay verdi.
Almanya'da elektrik, gaz ve telekomünikasyondan sorumlu Federal Ağ Ajansı Başkanı Klaus Müller ile Ekonomi Bakanı Robert Habeck, konuyla ilgili Berlin'de ortak bir basın toplantısı düzenledi. Ekonomi Bakanı Robert Habeck, "Hidrojen çekirdek şebeke kararı verildi. Henüz tamamlanmadı ama şimdi artık inşasına başlanacak" diyerek, projeye yaklaşık iki buçuk yıl içinde onay verilmesini "rekor kıracak" kadar hızlı olarak değerlendirdi. Hidrojen; petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlara iklim dostu bir alternatif olarak değerlendiriliyor. Bu konuda Almanya'nın Avrupa'da öncü olduğunu ifade eden Habeck, ilk hidrojen borularının gelecek yıldan itibaren faaliyete geçeceğini söyledi.
Toplam 9 bin 40 kilometre olması planlanan çekirdek ağın kademeli olarak 2032'ye kadar faaliyete geçmesi öngörülüyor. Buna göre; çekirdek ağın toplam uzunluğu daha önce planlanandan yaklaşık 600 kilometre daha kısa olacak. Federal Ağ Ajansı Başkanı Müller, çekirdek ağda ihtiyaç duyulmayan fazlalıkların ve bağlantı hatlarının azaltılmasını buna neden olarak gösterdi.
Hidrojen ağının yüzde 60'ı mevcut doğal gaz borularının dönüştürülmesi, yüzde 40'ı ise yeni inşa edilecek hat ile oluşturulacak. Hidrojen boru hatlarına rağmen doğal gaz arzının da devam edeceğini belirten Müller, "Bir süre daha ihtiyaç duyacağımız doğal gazda arz güvenliğini sağlayabilmek için ek doğal gaz boru hatları da inşa ediyoruz" dedi. İnşa edilecek ağ, hidrojenin ülke içi sevkiyatı ve ithalatı için alt yapı oluşturacak. Enerji arzı açısından önemli görülen hidrojen boru hattı projesinin maliyetinin 18,9 milyar euro olacağı tahmin ediliyor. BERLİN