İran'a uranyum uyarısı

• Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) İran gündemi ile Viyana’da gerçekleşen zirvede İran’ı zenginleştirilmiş uranyumu konusunda uyaran kararı kabul etti. İran’ın cevabı bekleniyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Direktörü Rafael Grossi'ye Tahran ziyaretinde İran yetkililerinin nükleer program hakkında verdikleri sözler gerilimi azaltmaya yardımcı olmadı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu’na ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından sunulan İran karşıtı karar tasarısı yapılan oylamayla kabul edildi. 

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Viyana’da gerçekleştirdiği 3 günlük bir zirve Ajans Genel Direktörü Rafael Grossi’nin İran hükümetiyle Tahran’da gerçekleştirdiği iş birliği görüşmelerinin ardından yapıldı. Toplantıda, İran’ın uluslararası baskılara meydan okuyarak zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırması masaya yatırıldı. Ajansın ulaştığını iddia ettiği gizli bir rapora göre, İran yüzde 60 saflıkta 42 kilogram uranyum bulunduruyor. Ajansa göre, bu seviyedeki uranyum yüzde 90’a zenginleştirildiğinde bir atom bombası üretilebiliyor.

Yüzde 60’da kal baskısı

Tahran'ın Batı'ya uranyum zenginleştirmeyi yüzde 60 oranında ‘dondurma’ ve bunun için gerekli önlemleri almaya başlama konusunda verdiği ‘şartlı’ söz de işe yaramadı. Söz konusu toplantı vesilesiyle UAEA tarafından hazırlanan iki rapordan birinde İran'ın ‘bunun için hazırlık tedbirlerini uygulamaya başladığı’ belirtilmişti. Verilen sözler ABD, Fransa, İngiltere ve Almanya’yı İran'ı kınayan sert bir karar tasarısı sunmaktan vazgeçmeye ikna edemedi. 

İran resmi haber ajansı IRNA, Arakçi ve Grossi’nin yaptığı görüşmede, İranlı yetkilinin sarf ettiği “Eğer onlar (Batılı ülkeler) İran'ın iyi niyetini görmezden gelir ve yapıcı olmayan tedbirleri bir kararla UAEA Yönetim Kurulu toplantısının gündemine getirirse, İran duruma göre ve uygun bir şekilde karşılık verecektir” ifadelerini yayınladı.

19’a karşı 3’le kabul edildi

Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mikhail Ulyanov, Yönetim Kurulu’nda geç saatlerde yapılan oylamaya ilişkin sosyal medya hesabı X’ten açıklamada bulundu. Ulyanov, İran karşıtı karar tasarısının 19 evet, 12 çekimser ve 3 hayır oyuyla Yönetim Kurulu’ndan geçtiğini kaydetti. Karar tasarısının ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından sunulduğunu belirten Ulyanov, Rusya, Çin ve Burkina Faso’nun tasarıya karşı oy kullandığını ifade etti.

İran ve Ajans arasında imzalanan Güvence Denetimi Anlaşması'na yönelik Tahran yönetiminin taahhütlerini yerine getirmesi istenen kararda, bu ülkede Ajansa bildirilmeyen iki yerde tespit edilen antropojenik kökenli uranyum parçacıklarına ilişkin teknik olarak güvenilir açıklamalar yapılmasının önemi vurgulandı. Karar metninde özellikle İran’da Ajansa bildirilmeyen iki noktada tespit edilen nükleer malzeme üzerinde durulurken, söz konusu malzemenin öncesi ve sonrasına ilişkin durumun aydınlığa kavuşturulması için gerekli bütün adımların atılması istendi.

İran’ın karşılığı bekleniyor

Kınama kararı için Batılı güçler “Trump gelmeden önce , son şans” değerlendirmesi yaparken Tahran yanıtını hazırlıyor. Yetkililer şimdiden nükleer ‘doktrinini’ değiştirebileceğini, yani kendisine uygulanan baskının böyle bir dönüşü gerekli kılması halinde nükleer silah geliştirmeyi reddetmekten vazgeçebileceğini belirttiler. İran ayrıca Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan da çekilebilir.

Böyle bir adımın İran için ciddi sonuçları olacak. Birincisi, İran'ı bu yolda ikinci Kuzey Kore’ye dönüşme tehlikesi altında.  İkincisi, İsrail ve ABD'ye nükleer programını ortadan kaldırmak için askeri müdahalede bulunmaları için de bahane sağlamış olacak. Böylesi bir karar bölgede silahlanma yarışını tetikleyerek, bunu yasaklayan uluslararası anlaşmanın altını oyacaktır. Trump'ın tavrının belli olacağı güne kadar İran'ın tepkisinin ‘sınırlı’ olması bekleniyor. VİYANA