• DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı, Şubat 2024’te 9 milyon 634 bin kişiyi buldu.

Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 811 bin kişi; zamana bağlı eksik istihdam bir yılda 611 kişi arttı. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 24,5; geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 32,9 oldu.

TÜİK’in Şubat 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları, dün yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,7, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 24,5 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Şubat 2024'te 3 milyon 78 bin oldu.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Şubat 2024’te 9 milyon 634 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre küresel salgın öncesinde, Şubat 2020'de yüzde 12,6 olan dar tanımlı işsizlik, Şubat 2024’te yüzde 8,7 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde geniş tanımlı işsizlik yüzde 20,6’dan yüzde 24,5’e yükseldi. Son bir yılda geniş tanımlı işsiz sayısı, 811 bin artarak 8,8 milyondan 9,6 milyona yükseldi. Küresel salgın sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 3,9 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 2 milyon 553 bin kişi arttı.

Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır. Âtıl işgücündeki yükselişin temel sebebi ise zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısında ciddi artıştır.

Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 580 bin kişi artarak 3,3 milyondan 3,8 milyona yükseldi. Potansiyel işgücündeki artış on yıllık dönemde yaklaşık 1 milyon 657 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış ise çok daha çarpıcı oldu. Haftalık 45 saatten daha az çalışan ve imkanı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 2,1 milyondan 2,7 milyona yükselerek 611 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son on yılda ise 2 milyon 21 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki bu artışın sebebi yüksek enflasyon ile geçim zorluğu yaşayanların çalışma süresini artırarak daha fazla ücret elde etmek istemeleri olabilir.

Kadın işsizliği

Kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Şubat 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,3 iken kadınlarda yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 19,6, kadınlarda ise yüzde 32,9 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark yaklaşık 13,3 puandır.

Şubat 2024’te zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 14,7 iken kadınlarda yüzde 19,5’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 12,6 iken kadınlarda yüzde 26,1 seviyesindedir. Şubat 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 32,9 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor.

İşsizlik ödeneği

İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Şubat 2024’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 78 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Şubat 2024 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 402 bin civarındadır. Böylece Şubat 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 13,1’i işsizlik ödeneği alabildi. 2,5 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 86,9’unun işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor. ANKARA

 

* * *

Yurttaşın banka borçları 3,1 trilyon liraya yaklaştı

Yurttaşların bankalara olan borçları, Mart'ın son haftasında 66,1 milyar lira artarak 3,1 trilyon liraya yaklaştı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut, vatandaşın bankalara olan borcunun bu yılın ilk çeyreğinde 341 milyar lira arttığını söyledi. Bulut, vatandaşın, bireysel kredi ve kredi kartları nedeniyle bankalara olan borçlarının mart ayının son haftasında 66,1 milyar lira artarak 3,1 trilyon liraya yaklaştığını kaydetti. Aynı haftada tüketici kredilerinin bakiyesinde 11,6 milyar liralık, kredi kartı borç bakiyesinde ise 54,6 milyar liralık artış yaşandığını belirten Bulut, bireysel kredi borçlarının 1 trilyon 671 milyar liraya, kredi kartı borçları ise 1 trilyon 398 milyar liraya yükseldiğini ifade etti.

197,5 milyar batık kredi

Tüketicilerin bankalara olan borçlarının 2024'ün ilk çeyreğinde 341 milyar lira arttığını kaydeden Bulut, bankaların vadesinde tahsil edemediği için icra takibine aldığı batık kredilerin 197,5 milyar liraya ulaştığını söyledi.

22 milyona yakın icra

İcra dairelerinde derdest bulunan toplam dosya sayısının 21 milyon 703 bine yükseldiğini kaydeden CHP’li Bulut, şunları söyledi: “Yoksulluğun derinleştiği bu dönemde vatandaş et kuyruklarında, halk ekmek kuyruklarında inim inim inlerken, marketlerden ucuz diye çürük sebze meyveyi olgun diye alırken, İstanbul’da yaşayan çocuklar ücretsiz toplu taşıma ile Boğaz’ı ilk kez görebilirken iktidar mensupları lüks restoranlarda ıstakoz, Maldivler’de tatil peşinde. İnsan 10 bin lira sefalet ücretine mahkum ettiği emekliden, ay sonunu getiremeyen, borçlarını ödeyemeyen emekçiden utanır.”

 

* * *

Bütçenin Mart açığı 209 milyar TL oldu

Merkezi yönetim bütçesi Mart'ta 209 milyar TL açık verdi. Yılın ilk üç ayındaki bütçe açığı 513,5 milyar TL'ye ulaştı.

Türk Hazine ve Maliye Bakanlığı, Mart 2024 merkezi yönetim bütçesi verilerini açıkladı. Buna göre; Mart'ta bütçe açığı 208,965 milyar TL oldu. Yılın ilk üç ayındaki bütçe açığı 513,482 milyar TL'ye ulaştı. Bütçe gelirleri, Mart'ta 483,8 milyar TL, bütçe giderleri 692,8 milyar TL oldu.

Bütçe açığı, geçen sene Mart'ta 47,2 milyar TL, Ocak- Mart döneminde 250 milyar TL olmuştu. Geçen sene Mart'ta -2,1 milyar TL olan faiz dışı denge bu sene Mart'ta -134,4 milyar TL oldu. Geçen sene 45 milyar TL olan faiz giderleri, bu sene 74,5 milyar TL'ye yükseldi. Geçen sene 198,5 milyar TL olan vergi gelirleri, bu sene 420,4 milyar TL'ye yükseldi.

 

* * *

Merkez Bankası'ndan 818,2 milyar lira zarar

Merkez Bankası, 2023 için 818,2 milyar lira zarar açıkladı.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) 2023 yılı bilançosunu açıkladı. Buna göre; realize edilen zararın 818,2 milyar TL olduğu bildirildi. Henüz realize edilmemiş “diğer” kalemler toplamı da 817,8 milyar TL olarak sabitlendi. Bu iki kalem; taşınan açık döviz pozisyonları ve Kur Korumalı Mevduat (KKM) ödemelerinden kaynaklandı.

 

* * *

Hazine'den üç ayda 337 milyar borçlanma

Hazine’nin nakit açığı geçen seneye kıyasla büyürken, çözüm borçlanmada bulundu. İlk çeyrekte 570.2 milyar liraya ulaşan nakit açığını kapatmak için borçlanma yoluna gitti. Hazine’nin net borçlanması geçen yıla kıyasla yüzde 39.6 (95.9 milyar lira) arttı. 570.2 milyar liralık nakit açığının yüzde 59.2’si net borçlanma ile kapatıldı. Hazine, ilk çeyrekte 270 milyar liralık net iç borçlanma gerçekleştirirken, yapılan net dış borçlanmanın büyüklüğü ise 67.5 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Aylık bazda bakıldığında Ocak'ta 133.7, Şubat'ta 143.9, Mart'ta ise 59.9 milyar liralık net borçlanma gerçekleştirdi. İlk çeyrekte Hazine 497.3 milyar liralık brüt
iç borlanma gerçekleştirirken 227.2 milyar liralık borcun ödemesini yapıldı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu yıl yaklaşık 2.1 trilyon liralık iç borçlanma gerçekleştirmeyi planlıyor. 2024 yılı dış borçlanma büyüklüğünün ise 357 milyar lira olması bekleniyor. Toplam borçlanmanın ise 2 trilyon 494 milyar liraya ulaşması öngörülüyor. Hazine’nin bu yıl 2.2 trilyon liralık borcun geri ödemesini yapması bekleniyor. Bakanlığın tahminlerine göre 2024’te 1.5 trilyonluk liralık iç borç servisi, 648 milyar liralık dış borç servisi gerçekleştirilecek.