‘Küçük Kurdistan’da Newroz ateşi

• Adana'da "Küçük Kurdistan" olarak nitelendirilen Dağlıoğlu mahallesinde Newroz ateşi, 1990'lı yıllardan bu yana tüm baskı ve katliamlara rağmen hiç sönmedi.

Bu yıl "Her der Newroz, her dem azadî" şiarıyla yakılacak Newroz ateşi, Çukurova Bölgesi’nde 19 Mart’ta Mersin’in Akdeniz ilçesinde bulunan Tırmıl Meydanı’nda harlanacak. Mereş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremler nedeniyle Adana ve Osmaniye’deki halklar da Mersin’de yakılacak Newroz ateşinin etrafında buluşacak. 

 Özünü direnişten alan Newroz’a ev sahipliği yapan merkezlerden biri olan Adana’da Newroz bu yıl anma formatında kutlanacak. 1990’lı yıllarda devlet baskısı sonucu Kurdistan’dan yoğun göçün yaşandığı kentteki Kürtler için Newroz tarihsel bir öneme sahip. İlk kez 1990 yılında polislerin her sokak başına kurduğu barikat ve silahlı saldırısına rağmen ilk Newroz ateşinin yakıldığı Dağlıoğlu Mahallesi, o günden “Küçük Kurdistan” olarak hafızalara kazındı. 

İlk halay ilk ateş 

Seyhan ilçesine bağlı Dağlıoğlu Mahallesi'nde halk, 20 Mart akşamı tüm sokak ve caddelerde ateşler yaktı. Ateşlerin harlanmasıyla birlikte TOMA ve zırhlı araçlarla saldıran polislere halkın özsavunmayla karşılık vermesi üzerine ara sokaklarda başlayan çatışmalar sabahın ilk ışıklarına dek sürdü. Çatışmalarda çok sayıda yurttaş ve polis yaralanırken, geri çekilmek zorunda kalan polislerden geriye çok sayıda teçhizat kaldı. 21 Mart sabahı ise polisin çekilmesiyle mahalledeki bir meydanda bir araya gelen halk, büyük bir ateş yakarak, Newroz halayına durdu. 

1993 Newroz’u 

Newroz kutlamasına yönelik en şiddetli saldırının gerçekleştiği yıl ise 1993 yılı idi. 21 Mart sabahı Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı Dağlıoğlu, Barbaros, Hürriyet ve Yenibey mahallelerinde Newroz'u kutlamak için bir araya gelmeye çalışan kitleye polis saldırdı. Kadın ve çocukların yoğunlukta olduğu kitlenin üzerine panzerler sürüldü. Sokağa çıkma yasağı ilan edilen bölgede ev ve işyerleri kurşunlandı. Saldırılarda resmi kaynaklara göre, Ramazan Çetin (16), Nezir Kurt (61) ile ismi öğrenilemeyen 3 kişi yaşamını yitirdi. Halk ise, 11 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtti. JİTEM ile bağlantılı olduğu belirtilen Mete Altan'ın Adana Emniyet Müdürü olduğu bu dönemde, binlerce insan darp edilip, gözaltına alındı, yüzlercesi yaralandı.

Halkın direnişi 

1994 yılına gelindiğinde ise Newroz, halkın direnişi sonucu görkemli kutlamalarla kutlanmaya başlandı. Dönemin tanıklarından Mustafa Yıldız, Newroz’un 1971 yılından itibaren Kürtlerin yaşadığı mahallelerde halk inisiyatifi öncülüğünde kutlandığını belirtti. İlk dönemlerde sokak başlarında yakılan ateşlerle Newroz'ların kutlandığını ifade eden Yıldız, 1990 yılındaki ilk Newroz’u anımsadı. İlk kez Demokrasi Partisi'nin (DEP) öncülüğünde 1994 yılında Mimar Sinan Açık Hava Tiyatrosu'nda resmi olarak kutlandığını söyleyen Yıldız, o dönem binlerin katılımıyla Newroz'un şölen havasında kutlandığını anlattı. 2013 yılındaki yasaklı Newroz'da polisin tüm engellemelerine rağmen halkın Dağlıoğlu Karasu Kavşağı'nda bir araya geldiğini söyleyen Yıldız, bu Newroz nedeniyle kendisiyle birlikte çok sayıda kişinin yargılandığını ifade etti.

HAMDULLAH YAĞIZ KESEN - MA/ADANA