• Maasai kadınlarının kurduğu Pastoral Kadın Konseyi (PWC), cinsiyete dayalı şiddetin sona ermesi, zorla evlendirilmeler ve kadın sünnetinin yasaklanması, içme suyuna erişim ve toprak mülkiyeti için 27 yıldır mücadele ediyor. Naishorua Masago, PWC sayesinde iki kez zorla evlendirilmekten kurtuldu.

‘Nai’ ismiyle bilinen Naishorua Masago, Tanzanya'nın kuzeyindeki Kirtalo köyünde büyükanne ve büyükbabasıyla birlikte yaşıyordu. Bir gün kerpiçten yapılan evin avlusuna tanımadığı bir erkek geldi ve kendisine, “Artık evlenme vaktin geldi Nai” dedi. Bu kişi onun biyolojik babasıydı ve Nai o sıra henüz 13 yaşındaydı.

2008’de Pastoral Kadın Konseyi'ni (Pastoral Women’s Council-PWC) tanıyan Nai, kendisine dair birçok şeyin de farkına vardı; aslına büyükanne ve büyükbabasını ebeveynleri olarak gördüğünü, hiç tanımadığı bir erkeğin geleceğine çoktan karar verdiğini anladı.

O dönemlerde, 1997 yılında dokuz Maasai kadını tarafından kurulan PWC, yerli halk içindeki kadınların haklarını savunuyor, çalışmaları Kenya ve Tanzanya sınırlarını aşıyordu. Nai, PWC’den ilk kez ortaokul mezuniyetinde onur konuğu olan kurucusu Maanda Ngoitiko aracılığıyla haberdar oldu. Nai sınıfında ikinci olmuştu ve PWC ona, ülkenin kuzeyindeki Ngorongoro Bölgesi'nde bulunan bir okulda eğitimine devam etmesi için burs teklif etti. Okulda 4 yıl okudu ve bu sayede erken yaşta evlendirilmekten kurtuldu.

 

İstemediği evlilikten kurtuldu

Ancak elinde lise diplomasıyla büyükannesinin evine döndüğünde, biyolojik babası geri geldi ve onu zorla götürdü. O zaman 17 yaşındaydı ve “Ona evlenmek değil, okumaya devam etmek istediğimi söyledim. Annem bunun utanç verici olacağını söyledi” diyor El Pais’e.

Şu an 28 yaşında olan Nai, evlenmeden bir gün önce tesadüfen yoldan geçen motosikletli birinden durumu PWC’ye bildirmesini istiyor. Düğün günü PWC onu evlenmekten kurtarıp güvenli yere götürdü.

Kadınlar için 27 yıl

PWC, cinsiyete dayalı şiddetin sona ermesi, zorla evlendirilmeler ve kadın sünnetinin yasaklanması, içme suyuna erişim ve toprak mülkiyeti için 27 yıldır mücadele ediyor. Avrupa Birliği (AB) dahil Tanzanya ve birçok ülkeden fon alıyor. Malala Fonu’na yatırılan paralarla kız çocuklarının eğitimine destek veriyor. Örneğin; Nai’nin okulunda da 700’den fazla kız çocuğu burs aldı ve 250’si üniversiteyi kazandı.

Ancak çalışmaları başlattığında birçok engelle karşılaştı. Maanda Ngoitiko, “Erkekler, bir grup kadının gelenekleri değiştirmek için bir araya gelmesini pek hoş karşılamadı. Çünkü son derece ataerkil bir toplum olan Maasailerde kadınlar ve kız çocukları her zaman aşağı görüldü” diyor.

 

350’yi aşkın kadın topraklarını geri aldı

PWC ayrıca kadınların ekonomik bağımsızlığını desteklemek için projeler üreterek erişim alanını genişletti. Proje yöneticilerinden Stella James, “2016 yılında 15 ila 20 kadından oluşan gruplar oluşturduk; bu gruplar haftalık olarak tasarruf yapıyor ve biri acil durumlar için diğeri de kredi için olmak üzere iki ortak fona katkıda bulunuyorlar” diyor.

Afrobarometer’in bir araştırmasına göre, Tanzanyalıların %85'i hem kadınların hem de erkeklerin toprak sahibi olma hakkına sahip olmasından yana olduğunu ortaya koysa da Tanzanya'daki kadınların yalnızca %8,1'i bireysel olarak toprak sahibi. Longido Bölgesi'nde kendi topraklarını işleten Ngoije adlı kadın, “Maasai kadınları hiçbir zaman mülkiyet hakkına sahip olmadı. Her şey evli olduğumuz erkeklere ait; evler, hayvanlar, çocuklarımız bile” sözleriyle durumu özetliyor. PWC’nin desteğiyle şu ana kadar 350’den fazla kadın topraklarını işletme hakkına erişti.

1998 yılında kurulan ‘Bomas’ adı verilen hayvancılık kooperatifleri de kadınların hayvan sahibi olmasını ve bundan kar elde etmesini sağlıyor. Bir grup kadın üç yıl kooperatifte hayvanların bakımını üsteleniyor, öğrencilere destek veriyor ve halk bankaları kuruyor. Daha üç yılın ardından ise hayvanlar ve birikimleriyle eve dönüyor, görevi bu kez başka kadınlar devralıyor.

***

125 milyon kız çocuğu zorla evlendirildi

Tanzanya'nın Evlilik Yasası, 2019 yılına kadar kız çocuklarının 15 yaşında evlenmesine izin veriyordu. Bu da asgari yaşı 18 olarak belirleyen Maputo Protokolü'ne (Afrika Birliği Kadın Hakları Şartı) aykırıdır. O yıl Tanzanya Yüksek Mahkemesi, 18 yaş altı evliliği yasakladı ve hükümete bir yıl içinde asgari yaşı yükseltmesini belirtti. Ancak UNICEF verilerine göre, çocuk yaşta evlilikler devam ediyor ve Afrika kıtasında evlendirilen 125 milyon kız çocuğu bulunuyor. Girls Not Brides'a göre ise Tanzanya'da her üç kadından biri çocuk yaşta evlendiriliyor.

HABER MERKEZİ