Tütüne esrar, esrara ciklet muamelesi

• AB’nin sigara ve tütün ürünlerine %30’luk vergi artışı planı karaborsa endişesini tetikledi. Birçok ülkede esrar ciklet muamelesi ile yasallaşırken sigaraya zam yapılması tepki çekiyor. 

Avrupa Birliği (AB), 2025 yılında tütün ürünlerine kapsamlı bir vergi artışı planlıyor. Bu artış, klasik sigaraların yanı sıra elektronik sigaralar ve henüz Almanya’da piyasaya sürülmemiş olan “nikotin torbası” gibi tütün içermeyen ürünleri de kapsıyor. Brüksel’in zam planına göre, tütün vergisinde yüzde 30’luk bir artış öngörülüyor. Bu da, sigara fiyatlarının birçok ülkede belirgin şekilde artacağı anlamına geliyor. Büyük marketlerde sigara satışının sekteye uğradığı Belçika’da satılan her üç sigaradan biri sahte. Almanya’da tütün üreticileri aynı kaderi paylaşacakları ve devletin gelir kaybına uğrayacağı belirtiliyor. 

Endişeleri gelir kaybı

Ancak bu plan hem tüketici cephesinde hem de endüstri temsilcileri tarafından ciddi biçimde eleştiriliyor. Avrupa Vergi Mükellefleri Birliği (TAE) Başkanı Michael Jaeger, “Vergi artışı her zaman daha fazla gelir anlamına gelmez. Tütün zammı vatandaşları olduğu kadar devletleri de olumsuz etkiler” dedi. Fransa örneğine dikkat çeken Jaeger, burada yüksek vergi nedeniyle karaborsada sigara oranının yüzde 33’e yükseldiğini hatırlattı. Benzer bir eğilimin Almanya ve diğer AB ülkelerine de sıçramasından endişe ediliyor.

Fiyat artışıyla bırakmaya zorlama

Almanya’da bir paket sigaranın fiyatı 2000 yılında ortalama 2,75 avro iken, bugün bu rakam 8,75 avroya kadar çıkmış durumda. Belçika’da 20’lik bir paket 11,20, Fransa da ise bu çok daha pahalı. Zam planı hayata geçerse, bu fiyatın daha da yükselmesi bekleniyor. Uzmanlara göre, bu artış özellikle düşük gelirli tüketicileri zorlayacak ve kayıt dışı sigara ticaretini teşvik edecek.

Tütün endüstrisi tepkili

Alman Sigara Tütün Endüstrisi Birliği (VdR) Başkanı Michael von Foerster, Bild gazetesine verdiği demeçte Avrupa Komisyonu’nu sert bir dille eleştirdi. “Komisyonun bu planı yalnızca kaybettiren bir adımdır. Vergi daireleri milyarlarca avro gelirden mahrum kalacak, karaborsa büyüyecek, halk sağlığı korunamayacak, tüketici ise büyük zamlarla karşılaşacak” dedi. Von Foerster, bu planın ideolojik temellere dayandığını ve sağlıkla ilgili hedeflerle çeliştiğini savundu.

Tartışma büyüyor

Tütün vergisinde yapılması planlanan bu sert artış, Avrupa genelinde kamuoyunu ikiye bölmüş durumda. Bir yanda halk sağlığını öne çıkaranlar; diğer yandaysa ekonomik dengeleri, tüketici davranışlarını ve kaçakçılık riskini düşünenler. Almanya’da bu planın uygulanmasının yaratacağı etkiler şimdiden yoğun biçimde tartışılmaya başlandı. BERLİN