5 bin 312 kişiye işkence

• İHD’nin 2023 Yılı Hak İhlalleri Raporu’na göre; geçen yıl toplam 5 bin 312 kişi, işkence, kötü muamele, onur kırıcı ve küçük düşürücü davranış ve cezalara maruz kaldı.

İnsan Hakları Derneği (İHD), 2023 Yılı Hak İhlalleri Raporu’nu açıkladı. Derneğin genel merkezinde yapılan açıklamaya, çok sayıda hak savunucusu katıldı. Raporu açıklayan İHD Eşbaşkanı Hüseyin Küçükbalaban, siyasal iktidarın ekonomiden toplum sağlığına kadar tüm meseleleri “güvenlik” sorunu haline getirdiğini belirtti. İşkence olgusunun 2023'te Türkiye’nin başta gelen insan hakları sorunlarından biri olmaya devam ettiğini vurgulayan Küçükbalaban, Kürt siyasetçilerin adil yargılanma, özgürlük ve güvenlik, ifade özgürlüğü, etkili başvuru, seçme, seçilme ve siyasi faaliyetlerde bulunma gibi pek çok haklarının ihlal edildiğini söyledi.

Fali devlet güçlerine cezasızlığın Türkiye yargı sisteminin en temel sorunlardan biri olmaya devam ettiğine işaret eden Küçükbalaban, yargı organlarının Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarına bile uymadığını hatırlattı.

Küçükbalaban, Kürt sorununun Türkiye’nin demokratikleşmesinin önündeki en temel engellerden biri olarak varlığını koruduğunu belirterek, şunları ifade etti: “Sorunun barışçıl, demokratik ve adil çözümüne yönelik esas olarak iktidarın bütünlüklü adımlar atmaması, Ortadoğu’daki gelişmeler, başta yaşam hakkı olmak üzere ağır ve ciddi insan hakları ihlallerine yol açmaktadır. Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik krizin en temel ve gözlerden kaçırılan, üzerinde durulmayan sebeplerinden biri de askeri harcamalardır. Böylesi bir ekonomik yapı, birçok sosyal ve ekonomik hak ihlaline neden olmakta; nüfusun büyük bir kesimini açlık ve yoksulluğa mahkûm etmektedir.”

İHD Dokümantasyon Merkezi’nin verileri şöyle:

* Dur ihtarına uymadıkları gerekçesiyle devlet güçleri tarafından katledilen ve yaralananlar ile silah kullanma yetkisinin ihlali ve toplumsal gösterilerdeki saldırılar sonucu 17 kişi yaşamını yitirdi, 16 kişi yaralandı.

* Korucular tarafından bir kişi katledildi, bir kişi yaralandı.  

* Sınır bölgelerinde 43 kişi katledildi, 35 kişi yaralandı.

* Hapishanelerde 42 kişi, gözaltında 6 kişi yaşamını yitirdi, 6 kişi de yaralanmıştır.

* Faili meçhul saldırılar sonucu 7 kişi yaşamını yitirdi, bir kişi yaralanmıştır.

* Resmi hata ve ihmal sonucu 369 kişi yaşamını yitirdi, 108 bin 502 kişi de yaralandı. Bu sayılara, resmi rakamlara göre depremde yaşamını 53 bin 227 kişi ve yaralanan 107 bin 213 kişi dahildir. 58 kişi sel felaketi nedeniyle yaşamını yitirdi, 171 kişi de yaralanmıştır. Askeri araç çarpması sonucu üç kişi katledildi, 8 kişi de yaralandı.

* Polis ve asker intiharı /şüpheli ölümlerde yaşamını yitiren kişi sayısı 24’tür.

* Siyasi parti, sendika, dernek üyesi/yöneticisi, gazeteci, öğretmen/öğretim üyesi/öğrenci, işçi/sağlık çalışanı/memur/yabancı uyruklu/siyasi parti mensubu vd. saldırıya uğrayarak yaşamını yitiren kişi sayısı 7, yaralanan kişi sayısı 176.

* 285’i kadın, 39’u çocuk olmak üzere toplam 358 kişi şüpheli ölüm olarak; dördü çocuk, ikisi kadın 6 kişi de şüpheli yaralanma olarak kayıt altına alındı.

* 27 kadın intihar etti, 6 kadın ise intihara teşebbüs nedeniyle yaralandı. 349 kadın katledildi. Bin 265 kadın ise taciz, tecavüz, darp, tehdit ve alıkoyma sonucu yaralandı.

* 7 çocuk intihar etti, 2 çocuk da intihara teşebbüs nedeniyle yaralandı. Evde, okulda, toplumsal alanda şiddete, taciz ve tecavüze uğrayarak yaşamını yitiren çocuk sayısı 51, yaralanan çocuk sayısı 805’tir.

* 42 kişi hapishanelerde yaşamını yitirdi. Gerçek sayının bundan çok daha yüksek olabileceği açıktır.

* Toplam 5 bin 312 kişi işkence, kötü muamele, onur kırıcı ve küçük düşürücü davranış ve cezalara maruz kaldı. 348 kişi gözaltında işkence ve kötü muamele; 733 kişi gözaltı yerleri dışında işkence ve kötü muamele; 16 kişi korucular arafından işkence ve kötü muamele; 594 kişi hapishanelerde işkence ve kötü muamele gördü.

* Tehdit ve ajanlık teklif edilenler/kaçırılma iddialarına maruz kalanlar 134 kişi; toplumsal gösterilerde gdevlet güçlerinin müdahalesi sonucu dövülen ve yaralananlar 3 bin 487 kişidir. ANKARA