• Bundan 46 yıl önce insanların önünü kesip; “Alevi misin Sünni misin?” diye sordular, “Aleviyim” diyenleri katlettiler! Anne karnındaki bebeklerin, çocukların, genç kadınların öldürüldüğü Maraş Katliamı’nın üzerinden 46 yıl geçti.

Maraş’ta faşistlerin 19 Aralık 1978’de Çiçek Sineması’na yerleştirdiği bir bomba katliama/pogroma giden sürecin başlamasına neden oldu. Türkoğlu ilçesinden gelen bir grup faşist, “Kanımız aksa da zafer İslam’ın” ve “Müslüman Türkiye” sloganlarıyla azgın kalabalığı CHP ve TÖB-DER binalarına saldırttı.

Bombanın patlamasından hemen sonra, Ülkücü Gençlik Derneği Maraş Şube Başkanı Mehmet Leblebici ve 2. Başkan Mustafa Kanlıdere’nin talimatıyla bombayı atan Ökkeş Kenger, Ankara’ya ÜGD’ye telefon ederek “yardım” talebinde bulundu.

Ertesi gün Alevilerin oturduğu bir kıraathane bombalandı.

21 Aralık’ta iki Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) üyesi öğretmenler öldürüldü.

22 Aralık’ta faşistler bu iki öğretmenin cenazesini taşıyanlara “Komünistlerin, Alevilerin cenaze namazı kılınmaz” diyerek saldırdı.

Bağlarbaşı Cami İmamı Mustafa Yıldız, cuma vaazında şu cümleleri sarf etti:

“Oruç tutmak namaz kılmakla hacı olunmaz, bir Alevi öldüren beş sefer Hacca gitmiş gibi sevap kazanır; bütün din kardeşlerimiz hükümete ve komünistlere, dinsizlere karşı ayaklanmalıdır; çevremizde bulunan Alevileri ve CHP’li Sünni imansızları temizleyeceğiz.”

Kalabalık dağılıp cenazeler ortada kalırken; asker ve polislerin saldırısıyla desteğiyle faşistler, kent çarşısına yürüyerek Alevilere ve CHP’lilere ait işyerlerini tahrip etti. Saldırılarda 3 kişi öldürüldü.

22 Aralık gecesi faşistler, Sünni mahallelerinde Alevilerin silahlı saldırı yapacağı iddiasıyla yalan propagandaya girişti.

23 Aralık’ta Maraş’taki olaylar solculara ve Alevilere dönük bir kıyama dönüştü.

Katliam çağrısı

23 Aralık sabahına Maraşlılar belediye hoparlöründen yapılan şu anonslarla uyandılar:

“Alevi komünistler suya zehir kattılar, Aleviler Yörük Selim Mahallesi’nde din kardeşlerimizi katlediyor, yetişin ey Ümmet-i Muhammet, Allah’ını seven Müslümanlar Alevilere karşı din kardeşlerinin yardımına koşsun.”

Bu anonslar katliamın/pogromun çağrısıydı. Aralıksız dört gün süren katliamda saldırganlar önceden işaretledikleri Alevi evlerine baltalar, satırlar, sopalar ve ateşli silahlarla saldırıya geçti. Yaşlı, genç, çocuk demeden toplu kıyıma başlandı. Hamile kadınların karınları deşildi. Kadınlar, eşleri ve çocuklarının gözleri önünde tecavüze uğradı. Katliam olurken güvenlik güçleri ortada yoktu.

24 Aralık’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Ancak kentte hiçbir güvenlik gücü yoktu. Bu koşullarda 24 Aralık günü, faşistlerin çevre köy ve ilçelerden getirdiği silahlı grupların takviyesiyle, kıyım insanlık dışı boyutlar kazandı.

MİT organizasyonu

Resmi olarak katledilen insan sayısı 111’di. Katliamın ardından, binlerce Alevi Maraş’ı kaçarcasına terk etti. 210 ev ve 70 işyeri yakılıp yıkılmıştı.

Hükümet aylarca direndiği sıkıyönetimi ilan etmek zorunda kaldı. Maraş Katliamı davası 1991 yılına kadar sürdü. Davanın 1 No’lu sanığı sonradan Şendiller soyadını alan ve milletvekili olan Ökkeş Kenger’di. Mahkum olanlar yıllar süren yargılamadan sonra indirimlerden yararlandı ve serbest kaldılar.

Ecevit’in arşivindeki rapor

CHP’nin Genel Başkanı ve dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in arşivinde yer alan ve katliamdan sonra kendisine yakın kaynakların ulaştırdığı rapor, Maraş Katliamı’nda MİT’in parmağı olduğunu gösteriyordu. Ecevit’in arşivindeki 3 Ocak 1979 tarihli raporda, MHP-MİT ilişkileri ve Maraş Katliamı ile ilgili şu ayrıntılar yer alıyor:

“CHP iktidarı devraldıktan sonra vuku bulan büyük olaylar (Malatya, Sivas ve Maraş) çıkacağına dair 1-2 ay evvelinden haber verilmediğinden yüzlerce vatandaşımızın can ve mal kaybına sebebiyet vermişlerdir. Önceden haber vermek bir tarafa, olayın yaratılmasında en etkin rolü oynamışlardır. Nitekim Maraş olayı MİT’ten…. müşterek planlamaları ile çıkartılmıştır. Türkeş, oraya ….’in tavassutuyla ….’u tayin ettirerek Güney bölgesini ele geçirmiş ve Maraş olaylarını tertip ettirmiştir, MİT olayın içinde olmasaydı Maraş’tan her türlü istihbaratı aylar evvel alır ve olayın zuhur etmesine meydan vermezdi.”

Katliamdan bir ay sonra yazılan MİT raporunda; faşistlerin, solculara ve Alevilere ‘bir ders vermeye’ karar verdiği bildirildi.

Maraş Alevi Katliamı/Pogromu dosyası sessizce kapatıldı. Maraş Katliamı dava dosyasının müdafi sıfatıyla inceleme talebi Kara Kuvvetleri Komutanlığı tarafından ‘devlet sırrı’ gerekçesiyle reddediliyor. Maraş Pogromu sonrasında binlerce Alevi yurttaş yurt içine ve yurt dışına göç etmek zorunda kaldı. HABER MERKEZİ

 

* * *

Kürt ve Alevi oldukları için

Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) Eş Genel Başkanı Zeynel Kete, Mereş Katliamı'nın, Alevilerin Kürt halk gerçekliğiyle buluşmasını engellemek için tertiplendiğini söyledi. 

Mezopotamya Ajansı’ndan Emrullah Acar’ın haberine göre Zeynel Kete şöyle konuştu: “O dönemler Maraş'taki Alevilerin sadece Alevi değil, 'Rayê Heq' inancına mensup Aleviler olduğu, Kürt halk gerçekliği ile tanıştıkları bir süreçti. O dönemde Kürtlerde meydana gelen diriliş süreci Maraş'ı ciddi bir şekilde etkilemişti. Maraş'taki Alevilerin kendi Kürt halk gerçekliği ile buluşmasını engellemek açısından katliam tertiplendi.”

Maraş'ta Alevilerin sol-sosyalist güçlerin katliam esnasından özellikle Yörük Selim Mahallesi'nde ciddi bir savunma hattı oluşturdukları biliniyor. Eğer bu savunma hattı olmasaydı katledilenlerin sayısı daha fazla olurdu.

Öte yandan katliamın ekonomik nedenleri de vardı. Elbistan ve Pazarcık bölgesinde yaşayan Aleviler ekonomik güç sahibi oluyordu. Bu bilindiği için Maraş insansızlaştırıldı. Katliamdan sonra insanlar yurt dışına çıkmak zorunda bırakıldı. Göç edenlerin yerine ırkçı, dinci, faşist kişiler devlet eliyle Alevilerin yoğun yaşadığı yerlere yerleştirildi. Bu politika bugünde devam ediyor.”

Zeynel Kete, katliamın 46'ncı yıl dönümünde Maraş merkez Yörük Selim Mahallesi'ndeki Erenler Cemevi'nde 21 Aralık'ta saat 10.00 ile 13.00 arasında yapılacak anmaya herkesi davet etti.