İklim krizine karşı kavak ağaçları

• Yağışların yetersizliği ve iklim değişikliği Girkê Selma köyünde yeşilliğin azalmasına ve kuraklığa neden oldu. Fakat 60 yaşındaki Teybet Xalid, nehir kenarındaki arazisine diktiği kavak ağaçlarıyla hem köyünü yeşillendiriyor hem de kültürünü yaşatıyor.

Toprağın ve doğanın sesi kadınlar, bulunduğu her yerde yaşama can veriyor. Bu kadınlardan biri olan Teybet Xalid, Rojava’nın Dêrik şehrine bağlı Girkê Selma köyünde yetiştirdiği kavak ağaçlarıyla umudu, yaşamı ve doğayı yeşillendiriyor.

Jinha’dan Ebîr Muhemed’e konuşan Teybet Xalid, tarihi dokusuyla dikkat çeken köyünü şöyle anlatıyor: "Geçmişte bu köy Fransızların elindeydi, daha sonra köyün gerçek sahipleri Kürtler ve Hristiyanlar birlikte yaşadı. Köyümüzde ‘Girê Til Mircanê’ adında antik bir alan bulunuyor. Bu tepenin bir kralın sarayı ve kralın Selma adında bir kızı olduğu, köyün adının da isimden geldiği söylenir. Öte yandan köy çok soğuk olduğundan Girkê Selma isminin soğuk ve buzdan geldiğine dair bir rivayet de var.”

Köyün içinden bir derenin akması çevre köylere burayı daha soğuk kılıyor, aynı şekilde aşırı soğuklardan dolayı ağaçlar kuruyor ve yeşillikle çiçek açmıyor.

Su kuyuları kurudu

Yağışların olmaması ve iklim değişikliği nedeniyle köyde birçok kuyunun kuruduğuna işaret eden Teybet Xalid, "Kuyularımız ve suyumuz çoktu. Ingbêrê dediğimiz su evimizin önünden geçiyordu, köylüler bundan yararlanarak sebze ve meyvelerini suluyorlardı. Ingbêrê’nin yanında Emîr Ezîz çeşmesi, Til Mircanê çeşmesi, kadın çeşmesi, erkek çeşmesi vb. birçok çeşme daha vardı. Köyümüz pirinç, pamuk ve susam ekecek kadar su bakımından zengindi” dedi.

Kadın eliyle yetiştiriliyor

Teybet Xalid, güzelliğiyle göze çarpan kavak ağaçlarını yetiştirme sürecini, “Kaç dönüm araziniz varsa kavak ağacı dikebilirsiniz. İlk başta o ağaçlar bir kalem şeklinde kesilip nehre bırakılıyor. İki gün sonra arazi çizgilere göre bölünür ve kalem şeklinde kesilen kavaklar tek sıra halinde toprağa dikilir. Tabii nehir kenarına dikilmeleri gerekiyor çünkü bu ağaçlar suda yaşıyor ve büyümeleri yaklaşık 3-4 yıl sürüyor. Bu ağaçlara dikkat etmek gerekir, zamanında temizlenmezse kururlar, hızlı büyümezler ve içlerine kurtçuklar girer” sözleriyle anlatıyor.

Çevre köylerden çok sayıda kişinin Girkê Selma’ye gelip yetiştirdikleri kavak ağaçlarını satın aldııklarını kaydeden Teybet Xalid, bununla hem insan sağlığını koruduklarını hem de doğayı güzelleştirdiklerini kaydetti. DÊRİK