İnsana hayat veren toprak

• Kobanêli Eyşa İbrahim, yaşadığı Kortikê köyünde el hüneri ve el yordamıyla içerisinde yaşayabileceği topraktan bir ev yaptı. “İçerisinde hayat varsa ev ayakta kalır” diyen Eyşa, toprak kadar insanın da toprağa hayat verdiğini belirtiyor.

DILUCAN BOZÎ / NÛJINHA-KOBANÊ

“Topraktan geldik, toprağa gideceğiz” deyimi bir ömrü anlattığı kadar toprağın hayat veren, yaşatan yanına da işaret eder. Tabi bir de barınmayı… 

Neredeyse 12 bin yılı bulan ve belki de aşan topraktan evlerin yapımı gün geçtikçe modernize olsa da temel tekniği itibariyle özünü koruyor. Toprak, saman, kum, hayvan kılı gibi malzemelerin yanı sıra bölgelerine göre kullanılan muhtevanın içeriği değişiyor. Ama değişmeyen bir şey var ki o da biz toprağı koruduğumuz müddetçe toprakta her türlü koşulda bizi koruyor.

Uzun süre ayakta kalabiliyor

Otantik bir görünüm kadar sağlıklı bir yaşam da sunan toprak evler, yaşamın sürdüğü ve bakımı yapıldığı müddetçe ayakta kalıyor. Kobanêli Eyşa İbrahim evini topraktan yapan bir kadın. Eşya, yapılan toprak damlı evin, “İçinde hayat varsa, ev ayakta kalıyor” diyerek özetliyor.

Hem sağlıklı hem ekonomik

Kobanê’nin doğusunda yer alan Kortikê Köyü’nde yaşamını sürdüren Eyşa İbrahim, elleriyle yaptığı evin hikayesini şöyle anlatıyor: “Evimi toprakla inşa ettim. Birincisi bu bizim kültürümüz olduğu için ve korumak istediğimiz için topraktan yaptım. İkincisi ise; sağlıklı, ekonomik olduğu için. Kültürümüzü unutmamak için yaşatmalıyız, korumalıyız. Biz büyüklerimizden evlerimizin yapımını görerek büyüdük. Evleri yaparken, toprak, kerpiç, yün, saman, taş ve su kullanıyoruz. Genellikle dış ve iç duvarlara da geleneksel figürler işliyoruz. Yazları serin olur, kışları ise doğal bir sıcaklığı olur ve koruyucu özelliği vardır.”

DAİŞ tarumar etti

Bölgede inşa edilen özellikle kırsal yaşam alanlarında toprak damlar olduğunu söyleyen Eyşa İbrahim, “2014 yılına kadar toprak evlerimiz ayaktaydı ama DAİŞ bölgeye girince bıraktığımız evlerin bazıları DAİŞ tarafından tarumar edildi, bazıları da kendiliğinden yıkıldı. Bu evler içinde insan yaşamı olduğunda ayakta kalıyor” diye anlattı.

Bir ev ne kadar sürede yapılır, ne kadar zaman harcanır, hangi mühendislik bilgisiyle inşa edilir bir ev? Eyşa İbrahim bunun için bir okul okumamış. Ama kendi evini inşa edip, yaşanılır hale getiriyor. Ellerinin hüneri ve yüreğinin genişliği, anadan gelen bilgisiyle toprağa hayat veren Eyşa, aynı zamanda toprağı işleyerek hayatını idame ettiriyor. Yazın kızgın hale gelen beton duvarların kışın donduran yapısına karşı  hem sağlıklı bir yaşamı hem de kültürünü yaşatan Eyşa, toprak kadar insanın da toprağa hayat verdiğini söylüyor.