Sağa barikat; Front Populaire/Halk Cephesi

• Rojbaş Fransa; Her Biji Nouveau Front Populaire  "Ce soir, c’est la joie, il n’y a pas d’autre mot. Vive la France, vive la République, vive la France libre!"/ "Bu gece neşe içindeyiz, bunun için başka bir kelime yok. Çok yaşa Fransa, çok yaşa Cumhuriyet, çok yaşa özgür Fransa!"

ERCAN JAN AKTAŞ

Avrupa ülkelerindeki aşırı sağ yükselişine son virajda Fransa da dahil oldu. Kuruluşu 1970’lere giden Le Rassemblement national (RN), özellikle son yıllarda hep bir yükseliş seyri içinde oldu. Jean-Marie Le Pen’in 1972’den 2011’e kadar başkanlığını yaptığı aşırı sağcı partiyi kızı Marine Le Pen 2021 yılına kadar getirdi. Macron, 2017 ve 2022 seçimlerinin ikinci turlarında Marine Le Pen’i geçerek Cumhurbaşkanı seçildi. Kendi partisini yeni bir duruma taşımak için 2021 yılında RN’in başına bir ‘göçmen’ ve de genç Jordan Bardella’yı getirdi. Parti tarihi boyunca ulaşamadıkları kesimlere de özellikle bu süreçten sonra ulaşmayı başardılar.

9 Haziran’da Fransa'da 2024 Avrupa seçimlerinde Rassemblement National (RN) listesi oyların %31.37'sini alarak birinci oldu. Cumhurbaşkanlığı çoğunluk listesinin (%14.60) oldukça önünde yer alan RN'yi, Sosyalist Parti/Place publique ittifakı (%13.83) yakından takip etti. Bu sonuçlar ile kendi meşruiyetini kaybeden Macron’u erken seçim kararına götürdü. Macron’un buradaki hesabı bütün sol parti ve yapıların dağınıklığından faydalanarak, onlara karşı, onların oyları ile bir seçim daha kazanmaktı. Zira Cumhurbaşkanı seçildiği 2017 ve 2022’deki seçimlerde kendisini hiç istememelerine rağmen aşırı sağa karşı komünistler, sosyalistler ve ekolojistler sandığa gidip Macron için oy kullandılar. Ancak bu kez tarih başka bir şekilde tekerrür etti.

Nouveau Front Populaire / Yeni Halk Cephesi

Avrupa seçimlerinde Rassemblement National (RN)’in başarısından hemen bir gün sonra, yani 10 Haziran’da sol, sosyalist, komünist ve yeşil partiler bir araya gelerek Halk Cephesi olarak da bilinen Nouveau Front populaire (NFP)’i kurdular. Bu koalisyon temel olarak Les Écologistes, La France insoumise, Parti communiste français ve Parti socialiste'in yanı sıra Place publique, Génération-s, Gauche républicaine et socialiste, Nouveau Parti anticapitaliste ve Gauche écosocialiste'i bir araya getirirken derneklerin, sendikal güçlerin ve sivil toplum aktörlerinin harekete geçirilmesi için baskı yapmaya başladılar. Fransa'nın başlıca sol kanat siyasi partilerinden oluşan bu koalisyonun bir geçmişi var.

1930’larda önce Almanya (Hitler), sonra İtalya (Mussolini) ve İspanya (Franko)’da gelişen aşırı sağ, faşist blok Fransa’da da etkili olmaya başlar. Buna karşı Fransa’da Halk Cephesi/Front Populaire 1936 yılındaki yasama seçimleri için Radikal Parti, İşçi Enternasyonali'nin Fransız Seksiyonu (SFIO) ve Komünist Parti etrafında oluşturuldu. Ve bu birlik Fransa’da aşırı sağın gelişimini engelledi. 9 Haziran 2024 seçimlerindeki aşırı sağ/faşist partinin başarısının gecesinde ‘Nouveau Front Populaire’ konuşulmaya başlandı, sabahında da beş partinin bir araya gelmesi ile kuruldu.

Siyasi partilere paralel olarak Fransız sivil toplumu da genel seçimler için seferber olmaya başladı.

Ülkenin belli başlı işçi sendikaları da "aşırı sağa karşı birlik" oluşumuna dahil oldular. Sonrasında feminist ve LGBTQIA+ derneklerinden oluşan bir kolektif dahil oldu. Aralarında 2022 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Annie Ernaux ve SOS Racism adlı ırkçılıkla mücadele kuruluşu başkanı Dominique Sopo'nun da olduğu, siyasetçi, entelektüel ve sanatçılardan oluşan 350 kişilik bir başka kolektif ise Le Monde gazetesinde yayımlanan bir bildiriyle "sol ve çevrecileri birleşmeye" çağırdı. 

Bütün bunlardan sonra 30 Haziran’da yapılan birinci tur seçimlerde aşırı sağ Rassemblement National (RN)'nin AB seçimlerinde elde ettiği sonucu daha da yukarıya çıkararak élections législatives'in birinci turunda % 34 ile birinci oldu. Bu sonuç Fransa’da ciddi bir endişe ve dalgalanmaya sebep oldu. O gece başta La France insoumise (LFI)’in lideri Jean-Luc Mélenchon’dan ‘umudunuzu yitirmeyin, daha ikinci tur var’ bağlamındaki açıklamalar ile pazar günü insanlar sandıklara büyük bir endişe içinde gittiler. Zira anketler ve ana akım medya RN’in zaferini kutlamaya başlamıştı bile. Ancak beklenen tehlike tıpkı 1936’da olduğu gibi yeniden kurulan Front Populaire/Halk Cephesi ile bir kez daha bertaraf edilmiş oldu. Önceki akşam saatlerinden itibaren Fransa’nın bütün büyük şehirlerinde özellikle kadınlar ve gençlerin çoşkulu buluşmaları ile büyük kutlamalar başladı.

Bugün kutlama, yarın mücadele

"Ce soir, c’est la fête, mais demain, c’est la lutte!"  Bu gece kutlama, fakat yarın mücadele

"Nous sommes tous antifascistes"/"Biz hepimiz anti - faşistiz" sloganları ile bir araya gelen onbinlerin içindeki bir gencin; "J’ai rarement vu autant de gens sourire à Paris"/"Paris'te bu kadar çok insanın gülümsediğini nadiren gördüm" cümlesi aklıma 7 Haziran 2015 seçimlerini getirdi. 8 Haziran sabahı büyük mutluluk ve yüzümüzde gülücükler ile uyanmıştık. Ancak devlet bir anda bu kadar Kürt, Alevi, Sosyalist, Ekolojist, bütün halklardan emekçiler, kadınlarların gülümsemesini, mutlu olmasını kaldıramamıştı.

Dün gece meydanı dolduranlardan birisi olan 23 yaşındaki Lise’in; "Ce soir, c’est la fête, mais demain, c’est la lutte!"/ "Bugün kutlama, ama yarın mücadele" cümlesi yüreğimizdeki sevince bir umut daha katıyor.

Not: Fransa’daki seçim analizi bütün Avrupa’da özellikle aşırı sağın temel argümanı olan ‘göçmenler’ ve yoksullaşma üzerine devam edecektir.