Başûr'da okullar açıldı

• Başûrê Kurdistan'da yeni eğitim-öğretim yılı, dün yaklaşık 2 milyon öğrenciyle başladı.

Federe Kürdistan Eğitim Bakanlığı verilerine göre; bu yıl 6 bin 804 okulda eğitim verilecek. 270 bin öğrenci devlet okullarına, 132 bin öğrenci ise özel okullara ilk adımı attı. Yeni eğitim-öğretim yılında 24 milyar dinarın üzerinde maliyetle 19 milyon 768 bin kitap basıldı. İlk, orta ve liselerde toplam öğrenci sayısı bir milyon 720 binden fazla. Geçen yılın verilerine göre; 162 bin öğretmen ve çalışan resmi okullarda, 13 bin 223 öğretmen ve çalışan da özel okullarda çalışıyor.

Geçen yıl itibarıyla 19 Türkmen okulu var. 15'i Hewlêr, biri Silêmanî, diğer üçü de Kifri'de. Federe Kürdistan Anayasası'nın 14. maddesinde Türkmence, Süryanice ve Ermenice tanınan azınlık dilleri ve bu dilleri öğretme ve kullanma hakkı güvence altına alınıyor.

Kerkük'te erken başladı

Kerkük ve Federe Kürdistan  idaresi dışındaki diğer tartışmalı bölgelerde geçen hafta Kürtçe eğitim başladı. Bu bölgelerde Kürtçe eğitime 2003'ten sonra başlanmıştı. 100 bin öğrencinin olduğu Kerkük’te 555 okulda 9 binin üzerinde öğretmen görev yapıyor. Kerkük Kürtçe Öğretim Müdürü Kameran Ali, "Arap okullarında eğitim gören öğrencilerin de büyük kısmı Kürt öğrencilerden oluşuyor. Bazı Kürt aileler çocuklarını Arap okullarına göndermeyi tercih ediyor” dedi. Kerkük’te Arapça ve Kürtçe eğitimin yanı sıra Türkmen okulları da bulunuyor.

Şengal'deki durum

Başûr medyasına göre; Şengal’de 28 bin öğrenci Kürt okullarında öğrenim görüyor. Okullarda aynı zamanda Arapça dersler de bulunuyor.  Şengal’da bazıları kamplarda olmak üzere Kürtçe eğitim veren 70 okul  bulunuyor. Kürtçe eğitim gören öğrencilerin sayısı, Arapça okullara göre daha fazla, ancak Arapça eğitim veren okul sayısı her geçen gün çoğalıyor.  Bin 650 öğretmen ve eğitim görevlisinin bulunduğu Şengal’de Kürt okullarında Kürtçe eğitim ile ilgilenen bin 130 öğretmen var.

Xaneqin’de 5 bin öğrenci

Xaneqîn, idare olarak Diyala vilayetine bağlı. Hem Arapça hem de Kürtçe eğitim veren okullar mevcut. Xaneqin’de Kürtçe eğitimde son durum şu: Kürt okullarında müfredat Federe Kürdistan'daki ile aynı. Bu yıl Kürt okulları birinci sınıftan başlatıldı. 3 bin 300 öğretmen ve görevli Xaneqin’de Kürt okullarında çalışıyor. 32 Kürt okulunda yaklaşık 5 bin öğrenci eğitim görüyor.

Eğitim-öğretim problemli

Feder Kürdistan Hükümeti'nin 1992'de kuruluşuyla birlikte Kürdistan Eğitim Bakanlığı kurularak okullarda Kürtçe eğitim başladı. İlk olarak 1994’te Hewlêr’de Işık Koleji adıyla ana dilde eğitim veren bir okul açıldı. Silêmanî’de ise ilk olarak 1997'de özel bir okul olan Selahaddin Koleji açıldı. Ancak her iki okul da Türkiye’ye bağlıydı. Bu okullar kuruldukları günden itibaren anaokulundan üniversiteye tüm bölümlerde eğitim veriyor.  Özel okulların büyük çoğunluğu ekonomik durumu iyi olan yetkililer tarafından açılıyor. Çok rahat bir şekilde açıldığı gibi Eğitim Bakanlığı müfredatına uygun olma zorunluluğu da yok. Maaşlar ödenmediği,  geciktirildiği için sık sık öğretmen boykotları yaşanıyor. On binlerce öğrenci, aylarca eğitim-öğretim hakkından mahrum kalıyor.

On binler terk ediyor

Siyasi iktidarın yanlış politikaları sonucu yaşanan ekonomik ve siyasi krizden dolayı, geçen yıl itibarıyla 1. sınıf ile 9. sınıf arasında okuyan yaklaşık 100 bine yakın öğrenci okulu bıraktı. Okuma oranları yüzde 15’lere kadar düştü. 189 okul binası kiralık, 524 okul ise resmi kurumların binasında misafir statüsündedir.