El emekleri krizden büyük

• Derinleşen ekonomik kriz kadınların el emeğini eritiyor. Aysel Pülat, üç kız çocuğu annesi. İnşaat işçisi olan eşinin yükünü hafifletmek ve kendi ekonomik özgürlüğünü kazanmak için evde yazma ve iğne oyası yapıyor.
• Rojin Kardaş ise öğrencilik yıllarından bu yana bileklik yaparak geçimini sağlamaya çalışıyor. Bilekliklere kültürünü yansıtan nakışlar işliyor ve ilerde açmayı hayal ettiği bir işyerinde ürünlerini satmak istiyor.

Evde yaptığı yazmalar ve oyalarla geçimini sağlayan Aysel Pülat ve bileklik yaparak harçlığını çıkaran Rojin Kardaş’ın emeği hiçe sayılıyor. Çünkü günümüzde çalışmak; yalnızca dışarıda bir işte çalışıp eve para getirmek olarak algılanıyor.

Aysel Pülat, evde günde 3 ya da 4 saat vakit ayırarak, yazma ve oya yapıyor. Genellikle çiçekli ve renkli örnekleri yapmaktan zevk alıyor. Jinnews’e iş temposunu şöyle anlatıyor: “Genel anlamda bir düzenim yok. Bazen iş olmuyor, yapmıyorum, bazen de siparişlerim çok oluyor. Yetiştirmek için bütün gün çalışabiliyorum. Bazen gece vaktine kadar devam ediyorum. Bazen de çok zor örnekler oluyor ve ben bunları yaparken zorlandığım için sıkılıyorum. Haliyle bu da işimin daha fazla uzamasına ve geç bitmesine neden oluyor.”

 

 

Kararları birlikte alıyorlar

Malzemeleri müşterilerinin aldığını söyleyen Pülat, renk uyumlarını kendisinin seçtiğini ve modelleri müşterileriyle birlikte karar verdiklerini ifade ediyor. Ancak ekonomik krizden dolayı geliri giderlerini karşılamıyor. Çünkü eşi inşaat işçisi ve üç kızları öğrenci.

Pülat anlatmaya devam ediyor: “Sadece eşimin elde ettiği kazanç bu ekonomik şartlardan dolayı geçimimizi sağlamaya yetmiyor. Ben de ev ekonomisinde küçük de olsa katkıda bulununca mutlu oluyorum.”

Hayali bir dükkân

İşini büyütüp dükkân açmak ve kadınlara istihdam sağlamak isteyen Pülat, “Bir dükkân açmayı benimle başka kadınların da çalışmasını, para kazanmasını, beraber üretip satış yapmayı çok isterim. Ama tabi zor bir iş. Sağlık konusunda da zarar veriyor aslında. Bazen parmaklarımın, gözlerimin yorulduğunu hissedebiliyorum” diyor.

 

 

Hem öğrenci hem işçi

Liseye gittiği yıllarda okul harçlığını çıkarmak için evde bileklik yapmaya başlayan Rojin Kardaş da başta sadece öğrenmek istedi. Sonrasında ise okul harçlığını çıkarabilmek için devam ettirdi.

Bileklik işiyle ayrıca ekonomik özgürlüğünü kazanan Kardaş, dijital medyada açtığı bir sayfa üzerinden sipariş aldığını ifade ediyor: “Sipariş geldikçe işimi devam ettiriyorum. Bazen bir günde üç-dört sipariş alırken bazen sadece bir tane ya da hiç sipariş almıyorum. Aldığım siparişleri de gün içerisinde müsait olduğum zamanlarda yapıyorum.”

Kriz satışlarını vurdu

Kardaş, onu en çok mutlu eden şeyin çok sipariş almak ve bileklikleri bir başkasının bileğinde görmek olduğunu söylüyor. Onu en çok zorlayan şeyin ise artan ip fiyatları.

Gerilinin bir ay içerisinde aldığı siparişlere göre değişkenlik gösterdiğini söyleyen Kardaş, şunları dile getiriyor: “Kimi aylarda aldığım sipariş sayıları fazla olduğunda ihtiyaçlarımı karşılamaya yetiyor. Fakat bazı aylarda da çok az sipariş alıyorum. Artan fiyatlar, işin maliyeti ve verdiğim emek göz önünde bulundurulduğunda ihtiyaçlarımı çoğu kez karşılamıyor. İşe ilk başladığım zamanlarda ip ve boncuk fiyatlar uygundu. Birçok ürün elde edebiliyordum ve satışlarım iyiydi. Fakat son zamanlarda artan maliyetlerden bunlar çok daha kötü bir hal aldı.”

Kültürel nakışlar işliyor

Daha çok kültürünü yansıtan ürünler yapan Kardaş, “Herkes çok daha farklı ürünler yaparken biz ise yöresel ve kültürümüzde aslında yer edinmiş bir ürünü yapıyoruz. Bu ürünler fazla değer görmeli. Hayalim ise küçük güzel bir kafe, kitapçı tarzı bir yer açıp bu yaptığım ürünleri de orada satmak” diyor. WAN