• Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesi ardından Hizbullah yeni liderini seçmeye hazırlanıyor. Geçici liderliğe Naim Kasım getirildi. Hizbullah’ın yeni Genel Sekreterliğine Haşim Safiyuddin’in getirilmesi bekleniyor.
• Hasan Nasrallah’ın öldürülmesine İran, Irak, Rusya, Yemen ve Hamas en sert tepkiyi gösterdi. Avrupa saldırının güvenlik için bir fayda sağlayamayacağını söylerken, Rusya ve Türkiye’nin açıklamasında çıkar ilişkileri vardı. 

Hizbullah, Beyrut'un güney banliyölerinden Haret Hreik'teki merkezinde İsrail bombardımanı sonucu ölen Genel Sekreter Nasrallah’ın yerine geçici olarak Naim Kasım’ı getirildiğini açıkladı. 9 binanın tamamen yıkıldığı ve 6 metreye kadar krater açılan saldırı alanında Nasrallah ile birlikte 91 kişinin can verdiği açıklandı. Lübnan Sağlık Bakanlığı'na göre, geçtiğimiz bir hafta içerisinde İsrail saldırılarında yaklaşık 700 kişi yaşamını yitirdi. Uluslararası Göç Örgütü'ne göre ise Lübnan'da 200.000'den fazla kişi yerinden edildi.

Hizbullah’tan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Hizbullah Genel Sekreteri Muhterem Seyyid Hasan Nasrallah, yaklaşık otuz yıl boyunca yürüyüşlerine önderlik ettiği, zaferden zafere koşturduğu, 1992'de İslami direniş şehitlerinin efendisinden 2000'de Lübnan'ın kurtuluşuna, 2006'daki muzaffer ilahi zafere ve Filistin, Gazze ve mazlum Filistin halkına destek ve kahramanlık savaşına kadar diğer onur ve kurtuluş savaşlarına önderlik ettiği büyük ve ölümsüz şehit yol arkadaşlarına katıldı”

Al-Manar TV kanalına göre Nasrallah’ın ölümü ile sonuçlanan bombalamada, yedi bina çöktü. Toplantı halinde oldukları bilinen Hizbullah yönetiminden başka kimlerin yaşamını yitirdiği açıklanmadı. 

Bir anda yok olamaz

İsrail tarafından çok uzun yıllar ‘yakın ve etkin tehlike’ olarak sınıflandırılan Hizbullah hem İran kaynaklı dış bağlantıları ve hem de İsrail karşıtı aktif politikaları ile bir çok kesimde sempati ile karşılanıyordu. Hizbullah'ın dünyanın en donanımlı devlet dışı askeri güçlerinden biri olduğuna inanılıyor. Grubun on binlerce savaşçısı ve 100 binden fazla roket ve füzeden oluşan cephaneliğinin yanı sıra insansız hava araçları, hassas güdümlü füzeler ve uçaksavar silahları da dahil olmak üzere daha sofistike silahları var. 

Lübnan’ın coğrafi avantaj ve handikaplarına hakim olan Şii Arapların aktif örgütü Hizbullah çökertilmesi hiç de kolay olmayan güçlerin başında geliyor. Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde araştırma direktörü olan Dana Stroul, “Lübnan çok farklı bir arazi. Dağlık bir arazi, dolayısıyla bir şeyleri gizlemek daha kolay. Bu adamlar kayaları deliyorlar" dedi.  

İran’da ulusal yas

Hizbullah’ın en yakın ittifakı İran, Hasan Nasrallah'ın öldürülmesi ardından ülke genelinde 5 günlük ulusal yas ilan etti. İran dini lideri Ali Hamaney’in yaptığı yazılı açıklamada,  "direniş cephesi" ve Hizbullah'ın önemli bir ismi ve liderini kaybettiğini belirterek "Nasrallah'ın Lübnan'da kurduğu yapının onun ölümüyle daha da güçleneceğini" söyledi. Başsağlığı dileyen Hamaney, "Direniş cephesinin çökmekte olan Siyonist varlığın gövdesine indirdiği darbeler daha da ezici olacak" ifadelerini kullandı, “kanının yerde kalmayacağını" vurguladı. 

Utanç verici saldırı

Ölüm haberinin netleşmesi ardınan bir açıklama da Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’den geldi. Hizbullah Genel Sekreteri Nasrallah'ın öldürülmesinin "suç" olduğunu ifade eden es-Sudani bunun "utanç verici bir saldırı” ve "Siyonist varlığının tüm kırmızı çizgileri aştığını gösteren bir suç" olduğunu söyledi. 

Hamas ve Yemen de kınadı

Hamas örgütü de Nasrallah'ın öldürülmesine sert tepki gösterdi. Hizbullah ile "mutlak dayanışma" içerisinde olduklarını bildiren Hamas, "iğrenç bir suç" olarak nitelendirdiği olayın bölgesel istikrar üzerinde tehlikeli sonuçlar doğuracağını ifade etti. Yemen'deki İran destekli Husiler de saldırıyı kınayarak "Kaçınılmaz sonuç İsrail'in geçici varlığının ortadan kaybolması ve zafer olacaktır" ifadelerini kullandı.

Güvenliğe hizmet etmez 

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Lübnan'daki durumu son derece tehlikeli olarak nitelendirdi. Ortadoğu'nun "mutlak bir şiddet sarmalına" girme riski altında olduğunu dile getiren Baerbock, "Bu durum bölgedeki istikrar ve Lübnan'ın istikrarı için ciddi bir tehdit oluşturuyor ve bu asla İsrail'in güvenlik ve çıkarlarına hizmet etmiyor," dedi.

Fransa Dışişleri Bakanlığı daha fazla istikrarsızlığı önlemek amacıyla Lübnanlı yetkililerle temas halinde olduğunu açıkladı. Eski milletvekili Jean-Luc Melenchon Nasrallah suikastı "Lübnan'ın işgaline ve genel savaşa doğru bir adım daha" diye nitelendirdi.

İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani yaptığı kısa açıklamada, Nasrallah'ın ölümüne doğrudan atıfta bulunmazken, "Tüm İtalyan vatandaşlarını, Beyrut havaalanından Milano ve Roma'ya giden tarifeli uçuşları da kullanarak, mümkün olan en kısa sürede Lübnan'ı terk etmeye çağırıyoruz," dedi.

Rusya şiddetle kınadı

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Nasrallah'ın öldürülmesini şiddetle kınadığını açıkladı ve İsrail'e Lübnan'daki tüm çatışmaları durdurma çağrısında bulundu. Açıklamada, "Bu güçlü eylem Lübnan ve tüm Ortadoğu için daha da büyük, çarpıcı sonuçlara gebedir," denildi. 

Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırılarını "soykırım, işgal ve istila" politikasının bir parçası olarak nitelendirerek kınadı. Erdoğan, Twitter hesabından müslüman dünyasına "kararlı duruş” ayarı vermeyi de ihmal etmedi. 

BM: Topyekün savaş kaldırılamaz

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Lübnan'daki "gerilimin çarpıcı tırmanışı" diye adlandırdığı durumdan "ciddi endişe" duyduğunu bildirdi. "Bu şiddet döngüsü derhal durdurulmalı ve tüm taraflar eşikten geri adım atmalıdır. Lübnan halkı, İsrail halkı ve daha geniş anlamda bölge, topyekûn bir savaşı kaldıramaz."

ABD, İsrail’in hakkı var!  

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden, Nasrallah'ın öldürülmesinin "aralarında binlerce Amerikalı, İsrailli ve Lübnanlı sivilin de bulunduğu çok sayıda kurbanı için adaletin bir ölçüsü" olduğunu savundu. Biden, Washington'ın "İsrail'in Hizbullah, Hamas, Husiler ve İran destekli diğer terörist gruplara karşı kendini savunma hakkına" verdiği desteği bir kez daha yineledi.

İsrail bombardımanı sürüyor

Hasan Nasrallah'ın ve Hizbullah yönetiminin büyük bölümünün öldürülmesine rağmen İsrail, saldırıları devam ediyor. İsrail ordusu, Pazar sabahı erken saatlerde onlarca Hizbullah hedefinin vurulduğu duyurdu. IDF vurulan evler için “silahların depolandığı evler" ibaresini kullandı. 

ABC News'a konuşan iki ABD'li yetkili, İsrail ordusunun "sınırdaki Hizbullah mevzilerine karşı küçük kara operasyonlarına başlamış olabileceğini veya başlamaya hazırlandığını" söyledi. Yetkililer, bu değerlendirmelerini, İsrail askerlerinin sınır boyunca gözlemlenen "küçük çaplı mobilizasyonuna" dayandırdı.

Uzmanlar, İsrailli yetkililerin Hizbullah'ın stratejik cephaneliğinin peşine düşmeye karar vermesi halinde, ortaya çıkacak sivil zararın Gazze'deki yıkımın çok ötesine geçebileceği uyarısında bulundu. HABER MERKEZİ

 

* * *

Liderlik için süreç nasıl işleyecek?

Hizbullah yakın kaynaklar, yaptıkları açıklamada partinin liderliğini şimdilik Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım'ın üstlenebileceğini belirtti. Kasım geçici bir süre için partiye liderlik edecek. Haret Hreik'i hedef alan bombalı saldırının ardından yayılan ilk bilgilerde Safiyuddin'in suikasta kurban gittiği belirtilmiş, ancak bu bilgi Hizbullah tarafından doğrulanmadı. Hizbullah'ın iç tüzüğüne göre genel sekreteri partinin Şura Konseyi seçiyor ve bir çıkmaz durumunda İran İslam Cumhuriyeti Dini Lideri oylamaya katılıyor. Şura Konseyi, başta genel sekreter seçimi olmak üzere partide önemli kararları alan yedi üyeden oluşuyor. Konseyde kararlar oy çokluğuyla alınıyor ve her üye özel bir dosyadan sorumlu ve Hizbullah'ın bir sektörünü yönetiyor.

Safiyuddin en güçlü aday

Nasrallah'ın kuzeni ve Kudüs Gücü'nün eski komutanı Kasım Süleymani'nin damadı Haşim Safiyuddin'in Hizbullah’ın yeni lideri olması bekleniyor. Haşim Safiyuddin, örgütün önceki liderlerinden farklı olarak İran'daki Kum İlim Havzası'ndan gelen ilk Şii lideri olabilir. Abbas el-Musavi, Subhi et-Tufeyli ve Hasan Nasrallah Hizbullah’ın liderliğini üslenen isimlerdi. Kum'daki sınırlı eğitim dönemleri dışında hepsi dini eğitimlerini Irak'taki Necef İlim Havzası'nda aldılar.  Ragıb Harb, Abbas el-Musavi ile ortak bir ilmi çalışma yapmıştı. Iraklı araştırmacılara göre Haşim Safiyuddin ise böyle bir çalışma yapmadı. Lübnan'da Hizbullah'ın kurulduğu döneme denk gelecek şekilde 1980'li yılların başlarında İran'daki Kum İlahiyat Okulu’nda İslam fıkhının üç aşaması üzerine çalışmaya başladı. Şii literatüründe ‘havza’ ifadesi, Şii toplumuna özgü dini ilimlerin okutulduğu, âlim ve otoritelerin mezun olduğu okullar için kullanılıyor.