Nijerya değil plastikya

• Nijerya’da plastik kirliği hala büyük bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Birleşmiş Milletler raporu Nijerya’nın yılda yaklaşık 2,5 milyon metrik ton plastik atık ürettiğini belirtiyor. Bunun 130 bin tondan fazlası su yollarına karışıyor ve bu da ülkeyi küresel çapta deniz çöpüne sebebiyet veren ilk 20 ülke arasına sokuyor.

Al Jazeera‘nın aktardığına göre, Nijerya’da çok sayıda atık boşaltma alanı bulunsa da, Uluslararası İklim Değişikliği Girişimi icra direktörü Olumide Idowu gibi çevre sektöründe çalışanlar, bu alanların sayısı ya da büyük hacimli atıkları yeterince işleme kapasiteleri hakkında kesin bir veri bulunmadığını söylüyor.

2020 yılında Çevre Bakanlığı, ülkenin döngüsel ekonomiye geçişine yardımcı olmak ve sürdürülebilir atık yönetimini teşvik etmek için Nijerya Döngüsel Ekonomi Politikasını başlattı. Ancak Idowu, Nijerya’nın plastik kirliliğiyle etkin bir şekilde mücadele edebilmesi için hala uygun atık toplama ve geri dönüşüm tesislerine ihtiyaç olduğunu söylüyor.

Ülkede plastik kirliliğine ilişkin veriler böyleyken, bir yandan da kadınların öncülük ettiği çözüm odaklı projelerin sayısı giderek artıyor.

İklim krizi önlenebilir

Plastik atıklardan yıllarca sıkıntı yaşayan Maryam Lawani, bu kadınlardan biri. Lagos‘ta az bir yağmurdan sonra bile sokakların kırık plastikler, ambalajlar, kullanılmış çocuk bezleri ve diğer eşyalarla dolup taştığını, tekrar eden bu durumu araştırmaya başladığında plastik kirliliğinin küresel bir sorun olduğunu keşfeden Lawani, ‘’Yaşadığım sıkıntılara bir çare olarak iklim krizlerini önlemeye yönelik güçlü bir ihtiyaç hissettim’’ diyor.

Ek gelir kapısı

Lawani araştırması sırasında, mahalledeki kirliliği temizlemeye yardımcı olmak için plastikleri geri dönüştürebileceğini keşfetmiş. Maryam Lawani, 2015 yılında Greenhill Recycling‘i kurduğunu ve şu anda ayda ortalama 100-200 ton atığı geri kazandığını söylüyor ve ekliyor:

“İnsanları çöpleri atmamaları ve evlerinde düzgün bir şekilde poşetlemeleri konusunda teşvik ediyor ve duyarlı hale getiriyoruz. Çöpleri çöplüklerden değil, kapılarının önünden, evlerinden topluyoruz. Atıklar, yoksulluk, işsizlik ve çevre ile ilgili diğer sorunları ele almak için bir para aracı olarak kullanılıyor. İnsanlar atıkları okul ücretleri, kıyafet ve hatta yiyecek gibi karlı şeylerle takas edebiliyor.”

Toplanan her bir kilogram çöp için yaklaşık 100-150 Nijerya nairası (0,1265 dolar) ödeyerek çevresindeki insanlara da ek gelir sağlıyor.

4 bin kadına ulaştılar

Kıyı Lagos’ta Kadınların ve Gençlerin Güçlendirilmesi için Geri Dönüşüm Programı (RESWAYE), okullara ve konutlara giderek plastikleri toplamak üzere eğitilen kadınlar ve genç kızlarla birlikte çalışıyor. Toplanan plastikler bir ayrıştırma merkezine ve oradan da üst ölçekli üreticilere gidiyor.

RESWAYE’nin kurucusu Doyinsola Ogunye Lagos’taki 41 kıyı topluluğunda 4 bin kadına ulaştıklarını, aynı zamanda kadınlara kişisel hijyen kitleri ve çocuklara burs sağladıklarını belirtiyor.

Ayrıca Temitope Okunnu tarafından 2006’da okullarda iklim değişikliği konusunda farkındalık yaratmak amacıyla kurulan ve kâr amacı gütmeyen Foundation for A Better Nigeria (FABE) da üç eyalette faaliyet gösteriyor ve EcoSchoolsNg adlı bir girişim aracılığıyla, öğrencilere geri dönüşüm, ileri dönüşüm veya kompostlama yoluyla sürdürülebilir atık yönetimi ve sürdürülebilir bahçecilik gibi beceriler öğretiyor.

FABE, plastiğin ileri dönüşümünü teşvik ediyor. Okunnu, “Çünkü plastik para demektir ama bunu çok az kişi biliyor” diye belirtiyor.

İklim adaleti savunuculuğu yapan ILead Climate‘ın kurucusu Adenike Titilope Oladosu, plastiğin kullanılabilir ürünlere geri dönüştürülmesi konusunda artan farkındalığın gençlerin katılımını sağlamak için de harika bir fırsat olabileceğini söylüyor.

Bu kadınların ve kâr amacı gütmeyen çok sayıda kuruluşun Nijeryalıları iklim değişikliğinin olumsuz etkileri konusunda eğitme çalışmalarına rağmen, hâlâ bu konuda bilinç kazanmamış çok sayıda insan bulunuyor. ABUJA