Sokağın toplumsallığı, evin yalnızlığı

• Distopyaya tanık olmak istemiyorsak, ütopyaya ve onun gerçekleşme ümidine daha güçlü sarılmalıyız. Zira, "Ümit, ancak onu gerçek kılacak eylemle, militan bir iyimserlikle meşru olabilir."

Leyla Roj NURHAK

Çoğumuz eskiye özlem duyarız. "Nerde o eski arkadaşlıklar, nerde o eski bayramlar, nerde o eski günler, nerde o eski cadde ve sokaklar, peki ya o sokakların sesi?"

Nedir bu eski? Özleniyorsa neden eskimiştir, niçin eskittik ve eksilttik o günleri?

Geçmişe duyulan bu özlemli cümleler kurulduğunda hep bunu düşünmüşümdür. Nostalji yapmayı seviyor muyuz yoksa gerçekten "eski" dediğimiz o anılarla yüklü geçmişin dokusu, ruhu, tadı farklı mıydı?

Değişen ve dönüşen her şey olumluya tekabül etmiyor demek ki. Değişen şey gerilemeyi, yani değişenin olumsuz yöne evrilmesini beraberinde getiriyor bazen. Bu çağımız açısından çok daha geçerli bir durum. Teknoloji çağı olarak tanımlanan içinde yaşadığımız bu "ilerleyen devranda" anlam kaybına uğrayan, dejenere olan, bencilleşen, teması kesen o kadar çok şey var ki. Üstelik çoğu da kontrolümüz dışında bizlere aşılanıyor, tıpkı bir salgın hastalık gibi toplumun her kesimine arsızca hücum ediyor. Sonrası ise gönüllü bir teslimiyet; ruhun iflası, bedenin iflası, bireyin ve toplumun hazin çöküşü…

"Utanması kalmamış bu çağın" derken doğru demiş bir devrimci büyüğümüz ve yüzün kızarmasını bu dönemin en kutlu erdemleri arasında sıralamış. "Uygarlaşma barbarlaşmadır" diye devam ederken, kapitalist uygarlığın büyük bir 'kıvançla' bizlere sunduğu 'teknolojik gelişmelerin' bizlerden alıp götürdüklerinin geride bir 'insanımsı posa' bıraktığına dikkat çekmiş.

 

 

Düş kuramayan bir nesil

Etrafımıza biraz bakalım hep birlikte. Gerçekten ruhu hırsızlanmış ve posaya dönmüş ne çok insan var. Biraz canlı kalabilenler ise işte şu yukarıda bahsettiğimiz geçmişin suyundan içebilenler. Günümüz teknolojisi bize distopik bir gelecek kurgulatmaktan öteye gitmiyor. Özellikle yeni kuşakların gelişimine tanık oldukça kapıldığımız korku sırtımızdan soğuk terlerin boşalmasına sebep oluyor.

Bakalım hele bir çocuklarımıza, yeğenlerimize, komşu çocuklarımıza; ellerine tutuşturulan telefonlar, tabletler, oyun konsolları onları koca bir yalnızlık deryasına sürüklemiyor mu?

En korkunç olanı ise artık düş kuramayan bir nesil ile karşı karşıya olmamız. Hayalleri yok bu çocukların, birbirlerine anlatacakları anıları yok. Çünkü sadece son hız önlerinde akıp giden görüntüleri boş ve kızarmış gözlerle izliyorlar.   

Sokağa çıkabilen, arkadaşlarıyla oynayan, sınırlı sayıda oyuncağı olan fakat buna rağmen mutlu olabilen çocukların hayal dünyası mı büyüktü, yoksa günümüzde evin içine sıkıştırılmış, önüne tonlarca oyuncak dökülmüş ama her biriyle oynamaktan sıkılmış, içine kapanık, ürkek çocukların hayal dünyası mı? 

Sokaktaki çocuğun psikolojisi mi sağlıklıydı, yoksa her şeyin önüne hazır sunulduğu eve hapsolmuş çocuğun mu?

Eline birer tablet ya da telefon tutuşturduğumuz çocuklardan iyi bir gelecek beklememiz çoklu çelişkiyi içinde barındırır. Çünkü o çokça bahsini ettiğimiz geleceğe karşı korunaksızdırlar. Yol bilmez, iz süremezler. Çünkü bunu deneyimlemişlerdir, sadece işte o telefonlardan izlemişlerdir. Bu çocuklar karakter oluşturamazlar, topluma dahil olamazlar ve öz güvenlerini yitirmeye meyillidirler.

 

 

Ama sokak öyle mi?

Sokak serttir ama gerçektir.

Sokak avare ama yaratıcıdır.

Sokak özgürleştiricidir.

Modernizmin doruklarında eve sıkıştırılmış çocuklara bakın bir kez daha. Çok hüzünlü değiller mi? Bu çocuklar bana öyle kırılgan, öylesine mutsuz geliyor ki, onların bu yalnızlaşmış hallerine tanık olunca sokakta geçirdiğimiz o zor ama neşesi bol günlere şükrediyorum. İyi ki o günleri yaşadık, iyi ki sokağın canlılığından payımıza düşeni aldık.

 

 

Sokaklar iyidir

Kapitalizmin sokağı dahi ‘çok tehlikeli’ bir alana dönüştürdüğü günümüzde "çocuklarınızı sokağa salın" demiyorum elbette. Faşizmin güvenlikçi politikaları, erkekliğin önü alınmayan saldırıları, organ mafyaları ve çeteler, hayatın her alanını işgal edince, sokaklar da güvenlikli olmaktan çıktı. Hepimiz 'ya başına bir şey gelirse" diye çocuklarımız için korkar olduk.

Fakat şunu bilmeliyiz ki; sokaklar bizimdir, sokaklar iyidir, sokaklar güzeldir.

Çocuklarımızın özgürce oynayacağı, güzel anılar biriktireceği sokakları yeniden kazanmanın yolu öncelikle bu "felaket çağı"ndan kopuştan, faşizme karşı duruştan, hayatımızı istila eden teknik araçları azaltmaktan ve onlara mesafe koymaktan geçiyor. Distopyaya tanık olmak istemiyorsak, ütopyaya ve onun gerçekleşme ümidine daha güçlü sarılmalıyız. Zira, "Ümit, ancak onu gerçek kılacak eylemle, militan bir iyimserlikle meşru olabilir."