Amed, Newroz’un hakkını verdi

• Amed, yine milyonu aşkın kişinin katılımıyla Newroz'un hakkını verdi. Kürtler, bir kez daha hak ve taleplerini haykırdı.

MUSTAFA DOĞAN/ AMED

Tüm Kurdistan'da bir hafta önceden başlayan Newroz kutlamaları, toplam sözünü milyonu aşkın kişinin katılımıyla Amed'de yaptı. Ara ara yağan yağmura rağmen yürüyerek ya da bulabildikleri araçlarla Newroz alanına akın eden yüz binler, öğleden sonra yağmur şiddetli bastırana kadar halay çekerek, slogan atarak kutlamalar bitinceye kadar alandan ayrılmadı.

Kürt mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Newroz kutlamaları, 1980 öncesinde Kürt parti ve örgütleri tarafından her yıl sinemalarda, düğün salonlarında ya da dernek binalarında sınırlı sayıda kişinin katılımıyla kutlanıyordu. 1990'dan sonra ise Newroz kutlamaları artık salonlara sığmayarak alanlara taştı. Amed'de alanlarda kutlanan ilk Newroz, 1991'de Dağkapı Meydanı’nda HEP İl binasının bulunduğu alanda ateş yakılarak kutlandı. Halk ise Newroz coşkusunu bulundukları mahalle, semt ve alanlarda, polisin tüm engellemelerine rağmen ateş yakarak kutluyordu.

Newroz’un vazgeçilmezi lastikler

Kutlamalara engel olamayan polis, Newroz'dan bir gün önce o dönem kutlamalarda moda olan araç lastiklerine savaş açıyordu bir anlamda. Kentteki tüm oto lastikçiler uyarılıyor, dükkan önüne ya da kaldırıma konulan eski araç lastiklerini kaldırmaları isteniyordu. Kimi esnaf korkudan dükkan önünde sıra sıra dizili lastikleri içeriye alıyor, kimi esnaf ise polisin uyarılarını dikkate almadan, "gelin götürün" dercesine dükkanı kapatıp lastikleri sahipsiz bırakıyordu.

Gençler, otomobil, kamyon, kamyonet lastiklerini bulup alanlara getirip ateşe vererek Newroz'u kutluyordu. Gençlik gruplarının arasında en büyük gurur ise traktör lastiği getirenler yaşıyordu. Haklılardı bir anlamda. Ne de olsa traktör lastikleri daha büyük ve daha uzun süre yanabiliyor ve halk saatlerce yanan ateşin etrafında halaya duruyordu.

 

 

Devlet üretimi Nevruz tutmadı

Yüz binlerin katılımıyla yapılan kutlamaların önüne geçemeyen devlet, bu kez halkın belli bir alanda toplanmasını kabul etmek zorunda kaldı. İlerleyen yıllarda Newroz kutlamalarının önüne geçemeyen devlet, bu kez Newroz'u 'Nevruz' olarak kabul ediyor, Türk bayramı olduğu propagandası yapıyor, yeşil-sarı-kırmızı renklerin Selçuklu renkleri olduğunu ileri sürüyor, Vilayet bahçesinde ateş yakarak alternatif kutlama yollarını arıyordu. Zorla alana getirilen devlet memurları ve eşlerinin kutlamalara katılması zorunluydu. Ateş yakılan, haşlanmış yumurta tokuşturulan bu resmi Nevruz kutlamasının cenaze merasiminden bir farkı yoktu. Zaten resmi 'Nevruz' yarım saat sonra sona eriyordu.

 

 

Newroz, alanını buldu

Oysa hemen 800-900 metre ileride Koşuyolu Batıkent Meydanı'nda yapılan Newroz kutlamalarına yüz binler katılarak hep birlikte özgürlüğü haykırıyor ve bayramlarını kutluyordu. Batıkent ve Elazığ yolu Fuar alanında yıllarca tüm engellemelere rağmen kutlanan Newroz için kalıcı bir yer arayışına giren BDP'li belediyeler, en son olarak Bağlar ilçesinde uygun bir alanı belirleyip kutlamaları her yıl burada yapma kararı aldı. Hem mesire yeri olarak kullanılan Newroz Parkı, hem de Newroz meydanı oluşturuldu. Kutlamalar yıllardır yüz binlerce yurttaşın katılımıyla burada yapılıyor.

 

 

Tel örgüler, barikat vız gelir

Amed'de ilk kutlandığı yıldan bugüne kadar Newroz'u içine sindiremeyen devlet, yurttaşların alana akın etmesini engelleyemiyor, ancak "yöresel kıyafet giydi", "yeşil-kırmızı-sarı fular taktığı" gibi gerekçelerle gençlerin alana girmesini engellemeye çalışıyordu. Engelleme sadece bununla kalmıyor, kutlama alanlarının yüzlerce metre önüne barikatlar kurularak halkın alana akmasının önüne geçilmek isteniyordu. Gençlerin bu barikatları yıkarak kutlamalara katılmasının önünü alamayan devlet, bu kez alanda toplanan yüz binlerin Newroz platformunda yer alan politikacılar, konuşmacılar ve sanatçılar ile bağını kesmenin yollarını 8-9 metrelik tel örgüleri örerek aramaya çalıştı.

Yapılan kutlamalarda bu tel örgüler yetmemiş gibi, tel örgünün önüne ve arkasına iki ayrı barikat, arkasına da iki sıra şeklinde çevik kuvvet polisi ve kasklı polis kuvveti dizmeyi de ihmal etmedi. İnternet çağında, dünyanın anında izleyebildiği Newroz kutlamalarında devlet komik duruma düşeceğini bilmese, Newroz platformu ile yüz binlerin arasına devasa tahta paravanlar bırakmayı da düşünmüş olabilir.

 

 

Amed, yine tarih yazdı

Tüm engellemelere; polis kontrollerinde yerel giysi giydikleri ya da yeşil-sarı-kırmızı fular taktıkları için -ki DEM Parti Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak da bu renk fular taktığı için uzun süre alana alınmayanlar arasındaydı- alana girmelerinin engellenmesine rağmen milyonu aşkın kişi Newroz alanına akın etti; hak ve taleplerini haykırdı.

Newroz alanında en fazla haykırılan sloganlar, "Bijî Serok Apo", "Bê Serok jiyan nabe", "Hasta tutsaklar onurumuzdur", "Tecride hayır" şeklindeydi.

Sabahın erken saatlerinde ara ara yağan yağmura rağmen sadece Amed kent merkezi ve ilçelerinden değil, yurt dışından gelip Amed Newrozu havasını yaşamak isteyenlerin de katılımıyla yine görkemi bir şekilde kutlandı. Amed, yine milyonu aşkın kişinin katılımıyla bu Newroz'da da tarih yazmış oldu.