Yerlerde sürüklendiler, vazgeçmediler

• Beluç halkı tarihlerinin en büyük üçüncü yürüyüş eylemini zorla kaybettirmelere, sistematik işkenceye ve faili meçhullere karşı yaptı. Gösterilere Belucilerin yanı sıra Peştunlar da katıldı. Pakistan ise cop, gözaltı ve talzikli su ile karşılık verdi. 

• Yürüyüşe liderlik eden Dr. Mahrang Beloch ve Beluci kadınları diyalog yerine şiddetle karşılayan Pakistan güçleri, kadınları yerlerde sürükledi, zorla araçlar bindirilen göstericiler Quetta’ya geri gönderiliyor. Belucistan’daki son büyük protesto 2014’de gerçekleşmişti.  

EMRULLAH BOZTAŞ
Beluciler Pakistan devletinin sindirme, terörize etme, sistemli işkence ve dışlama politikalarına karşı 2014 sonrası en kitlesel yürüyüşü gerçekleştirdi. 23 Kasım'da Belucistan eyaletinin Turbat kentinde, Pakistan Terörle Mücadele Dairesi (CTD) bir çatışmada dört Beluci militanı öldürdüğünü iddia etti. Ancak öldürülen dört Beluc gencinin evlerinden devlet güçlerince gözaltına alındıktan sonra öldürüldüğünün açığa çıkması protestoların fitilini ateşledi. Aileler, "sahte çatışmalara" karşı 23 Kasım'dan 6 Aralık'a kadar Turbat'taki Shaheed Fida Ahmed’de çadır eylemi yaptı. Çadır eyleminden sonuç alamayan aileler, İslamabad'a uzun yürüyüş yapılması çağrısında bulundu. Hirronk, Hoshap, Panjgoor, Naal, Greshag, Khuzdar, Surab, Kalat, Mastung, Quetta, Kohlu, Dera Ghazi Khan ve Dera Ismail Khan dahil olmak Beluc bölgelerinin neredeyse genelinden yürüyüşe katılım oldu. Onbinlerce Belucinin katıldığı eylemlerde Noel öncesi yürüyüşçüler İslamabad’a ulaştı. 

Beluci kadınlar öncü oldu
Kendisi de devlet tarafından öldürülen bir babanın kızı olan Beluc kadın insan hakları aktivisti Dr. Mahrang Beloch’un ve Beluci kadınların liderliğindeki kitlesel yürüyüş İslamabad'a  tüm engellemelere rağmen gerçekleşti. 3 günden beri kitleselliği artarak süren yürüyüşe karşı Pakistan polisi geçiş güzergahı ve nihai varış noktasında defalarca yürüyüşçülere saldırdı. Son nokta olan Ulusal Basın Kulübü önü de aynı görüntülere sahne oldu. Polisin yerlerde sürüklediği kadınlar araçlara doldurularak Belucistan’ın başkenti Quetta’ya gönderiliyor. 

Onların da kontraları var 
Yürüyüşçüler yol boyunca polis ve Belucistan’da ölüm mangaları olarak bilinen yerel milisler tarafından tehdit edilseler de İslamabad’a ulaşmayı başardı. Beluciler her ulaştıkları yerleşim biriminde polise hiçbir raporda yer etmeyen kaçırılanlar ile ilgili İlk Bilgi Raporlarını (FIR) ısrarla verdi. 
Günlerce süren uzun yürüyüş ardından eyleme liderlik eden Dr. Mahrang Beluc’un da bulunduğu 250 kişi İslamabad’da bulunan Ulusal Basın Kulübünün önünde açıklama yapmak istedikleri için tutuklandı. Beluci kadınların öncülüğünde gerçekleşen “Beluci Soykırımına Karşı Yürüyüş” protestoları Karaçi ve İslamabad’da duyulmayan sesin duyulmasını sağladı. İslamabad’ın Kımızı Bölgesine girişleri engelleyen şehir polisi, giriş noktalarını ve Jinnah Bulvarı ve Srinagar Otoyolu gibi önemli yolları kapatarak insanların Ulusal Basın Kulübü'ne ulaşmasını engellemeye çalıştı. Son iki günde yüzlerce kişi gözaltına alındı ve çok sayıda işkence vakası bildiriliyor. Eylemde gözaltına alınanlardan 150’si serbest bırakıldı hala 100’den fazla kişi ise gözaltında. 
Beluc halkının bu düzeyde gerçekleştirdiği son eylem olan Belucistan’ın başkenti Quetta’dan Pakistan’ın başkenti İslamabad’a olan 2014 yılındaki yürüyüş de Pakistan polisinin saldırıları altında gerçekleşmişti. 
2000 km'yi aşan bir alana yayılan protestolar, Pakistan polisi ve paramiliter güçlerin işkence, tutuklama, göz yaşartıcı gaz ve yüksek basınçlı tazyikli su da dahil olmak üzere ciddi engelleme girişimlerin maruz kaldı. Nükleer güç Pakistan devletinin kayıtsız şartsız hizmetinde olan ulusal medya yürüyüşü duyurmamak için yüksek çaba sarf etti. En son Dr. Mahrang Beloch’a mikrofon uzatan Pakistan medyasının sorusu “terörist diyecek ve lanetliyecek misiniz?” oldu. 

 
İnanamazsınız ama gerçek bu
Köşe başında resmi kıyafetli üç Pakistan polisi bir sivili başına puşisini etrafı göremeyecek şekilde sarıp, ters kelepçe ile kelepçeleyip götürüyor. Beklide bu onun güneşi son görüşü olacak. “Kimse inanmaz ama gerçek bu. Pakistan güvenlik teşkilatları ve güçleri Belucistan halkını bu şekilde kaçırıyor ve kaybediyor. Binlerce Beluci, Pakistan silahlı güçleri tarafından Belucistan’da yasadışı bir şekilde kaçırıldı ve ortadan kayboldu.” Sivil hakları aktivisti Fazila Beloch X platformda yaptığı paylaşımda faili belli cinayetler ve devlet eliyle gerçekleşen kaybettirme olayları için böyle diyor. 

Biz sahipsiziz
Bir zorla kaybedilenin çocuğu olan ve kendisi de siyasi ve insan hakları aktivisti olan Ashraf Baloch da son yürüyüşte polis şiddeti ile göz altıların görüntülerini yayınlayıp, uluslararası medyaya çağrı yapıyor. Ashraf Baloch: “Tüm dünyadan bir ricamız var: Bu Noel'de lütfen Belucistan'ın ezilen ve soluğu kesilmiş halkını unutmayın. Ne yazık ki biz Belucistan halkı olarak medya desteğimiz yok ve Belucistan'da medya karartılmış durumda.”

Beluci anneler konuşmaya gelmişti
Beluc kadınları ve çocukları Quetta'ya sınır dışı edilmek üzere zorla otobüslere bindirilirken, birçok aktivist ve gazeteci Emniyet Güçlerinin şiddet içeren yaklaşımına tepki gösterdi. Avukat ve aktivist M. Jibran Nasir, tweet attı: “İslamabad, Beluc anneleri ve kız kardeşlerinin size geldiğini ama sizin onları tutukladığınızı, cop kullandığınızı, sürükleyip şiddetle otobüslere ittiğinizi hatırlamalı. Şiddetle karşılık verince bizi terörist olarak yaftalıyorsunuz ve sonra da 'kızgın Belucilerin' neden pazarlık yapmadığından şikayet ediyorsunuz.”

Tüm Beluciler katıldı
Son yürüyüşün tüm Belucileri etkilediğini söyleyen Beluc aktivisti ve gazeteci Kiyya Baloch: “Bu yürüyüş 2014'tekinden farklı, çünkü Belucistan'ın tamamı üzerinde büyük bir etki yarattı. Turbat'tan İslamabad'a kadar Belucların hakim olduğu çeşitli bölgelerden geçerek geniş çapta ilgi ve dayanışma topladı." 
Kiyya Baloch: “İlk kez Belucistan halkıyla el ele veren Peştunlar Dera Gazi Han'da etkileyici bir gövde gösterisi gerçekleştirdi. Bu yürüyüş aynı zamanda uzun süredir baskıya katlanan etnik Peştunları ve Belucları birleştirdi”
Belucistan’ın Pakistan’a karşı şekillenen özgürlük mücadelesinin 1948’de başladığına dikkat çeken Baloch: “Liderliklerimiz de dahil olmak üzere çok sayıda kadının katılımı da bu yürüyüşü farklı kılıyor. Bu 1948'de başladı. Ancak Belucistanlı gençlerin bir kısmı hâlâ İslamabad'ın sorunlarını çözebileceğine inanıyor. Bu nedenle seslerini yükseltmek için sık sık İslamabad'a bakıyorlar.”