Cudî ve Gabar yok ediliyor

• Cûdî ve Gabar dağlarında her gün patlatılan tonlarca dinamitle dağların zirveleri yerle bir edilirken, canlı yaşamı da yok ediliyor.  

Şirnex coğrafyasında 2020’den itibaren askerler tarafından sık sık çıkartılan yangınlarla başlayan doğa kırımı, son yıllarda ağaç kesimiyle devam etti. Çıkartılan yangınlara "güvenlik" gerekçesiyle hiçbir müdahale de bulunmazken halkın gidişleri de engellendi. 

Urfa Orman Bölge Müdürlüğü'nün 2022 verilerine göre; sadece 7 ayda kentteki ormanlık alanların yüzde 7’si yok oldu. 2024 itibariyle ormanlık alanların yüzden 10’unundan fazlasının yok edildiği tahmin ediliyor. 

Son yıllarda Cûdî Dağı’nda maden sahaları için dağın tamamına yakını AKP’li iş insanı Süleyman Bölünmez’e peşkeş çekilirken, Gabar Dağı ise petrol aramaları adı altında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve onun bünyesindeki şirketlerin talanına sunuldu.

Son günlerde ise Şirnex’ın Qileban (Uludere) ve Elkê (Beytüşşebap) ilçelerinin kırsalında askerler gözetiminde korucular eliyle başlatılan ağaç kıyımı da devam ediyor. 

Cûdî’nin zirvesi ikiye bölündü

Son 4 yıldır her metresinde maden (kömür) aramasının sürdüğü Cûdî’de iktidara yakın şirketler, doğayı vahşice yok ediyor. Yerin yüzlerce metre altındaki kömürü çıkarmak için her gün tonlarca dinamitle patlatılan dağın zirvesinde büyük kaya parçaları tuzla buz haline getiriliyor. Patlamalarda yer altındaki doğal kaynak suları kirletilirken,  ağaçlar ise yok ediliyor. Dağın zirvelerinde yaşayan ve nesli yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dağ keçilerinin de yaşam alanları yok ediliyor. 

Dağın zirvesinde açılan bir maden ocağı Cûdî’deki doğa katliamını gözler önüne seriyor. Maden araması nedeniyle dağ iki yamaca ayrılırken ortasından geçirilen yolda ise yer altında iş makineleriyle çıkarılan kömür kamyonlara yükleniyor. İş makinelerinin yoğun bir şekilde çalıştırıldığı dağın zirvesinden çıkarılan kömür Şirnex merkeze bağlı Avga Masiya köyüne taşınıyor. Yüzlerce iş makinasının çalıştırıldığı dağın delik deşik edildiği ve doğal kaynak sularının kirletildiği görülüyor. Patlatılan dinamitlerden sonra çıkan toz bulutu ise dağın yamaçlarından zirvelerine kadar yükseliyor. Cûdî’de doğa talanının sürdüğü bölgelerin büyük çoğunluğunun 90’lı yıllardan bugüne kadar “özel güvenlik” bölgesi olması ve sadece maden şirketlerine açık olması da dikkat çekiyor. 

Gabar’da talan

Gabar Dağ'ında 2 yıldır Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından petrol adı altında başlatılan doğa kıyımı da sürüyor. Şirket, dağın zirvelerine yol açmak için binlerce ağacı keserken, yol açmak için de kullandığı tonlarca dinamitle canlı yaşamını yok ediyor. 90’lı yıllardan beri yasaklı olan bölgede yapılan yollar, kesilen ağaçlar ve inşa edilen kuleler nedeniyle dağ keçilerinin yaşam alanları da yok ediliyor. 

Asker, korucu ve petrol şirketinin ortaklığında doğa talanının sürdüğü dağda son bir ay içerisinde 2 farklı yangın çıktı. Elde edilen son görüntülerde ise dağın tamamında yapılan yollar ve birçok yerde kesilen ağaçlar nedeniyle çoraklaşan topraklar görülüyor.

ZEYNEP DURGUT/MA