Yeni Kaledonya yanıyor

• Yeni Kaledonya’da bağımsızlık yanlısı yerli Kanak halkı, yerleşimci Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının önünü açacak düzenlemeleri protesto için sokaklara indi. Protestolarda araçlar yakıldı, güvenlik güçleri ile çatışma çıktı.

Fransa’nın eski sömürgelerinden geriye kalan Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu üyesi Yeni Kaledonya'da seçmen dengesini etkileyecek değişikliklere karşı protestolar yayılıyor. Halka rağmen değişiklikleri uygulamaya çalışan yönetimin polisine dönük ateşli silah kullanıldığı gelen bilgiler arasında. Pazartesi gecesi geç saatlerden itibaren maskeli-kukuletalı gençlerden oluşan gruplar, başkent Noumea'da yolları ablukaya alıp kavşakları ele geçirdi. Alevler ve duman bulutları arasında protestoculara saldıran polis en az 36 kişiyi göz altına aldı, yerli halkın direnişinde 50 polis de yaralandı.

Av tüfeği ile direndiler

Fransa devletini temsil eden Yüksek Komisyon, "Dün gece Noumea ve komşu belediyelerde çok yoğun asayiş bozuklukları yaşandı ve şu anda da devam ediyor" dedi. Araçların ateşe verildiği, protestolarda güvenlik güçlerine ateş de edildiğini söyleyen Fransa Yüksek Komisyonu, güvenlik güçlerinin harekete geçirildiğini, okulların ve uluslararası havaalanının kapatıldığını, Noumea'da bu akşamdan yarın sabaha dek toplanma ve sokağa çıkma yasağı uygulanacağını duyurdu. Yeni Kaledonya hükümetine göre 50 yerel işletme ve yaklaşık 200 araç yakılırken, Cumhuriyet Yüksek Komiseri Louis Le Franc, jandarmalara yüksek kalibreli silahlar ve av tüfekleriyle ateş açıldığını, can kaybı olmadığını söyledi.

 

 

Kanak halkına ince komplo

Fransa'nın yönetimi altındaki takımadalarda isyan ateşini, Paris'teki Fransa Ulusal Meclisi'nin oylamaya hazırlandığı Yeni Kaledonya'daki bölgesel seçimlerde seçmen sayısını artırmayı içeren anayasa reformu tutuşturdu. Değişiklik önerisi, Yeni Kaledonya seçimlerinde daha fazla Fransızın oy kullanmasına olanak sağlayarak bağımsızlık yanlısı yerli Kanak halkının oylarını zayıflatacağı için protesto ediliyor. Fransa, 1998 Noumea Anlaşması'nda yaklaşık 300 bin nüfuslu Pasifik takımadası topraklarına aşamalı olarak daha fazla siyasi güç verme sözü verdi. Anlaşma uyarınca Yeni Kaledonya'da Fransa ile bağlar konusunda üç referandum düzenlendi ve bunların hepsinde bağımsızlık reddedildi. Bağımsızlık yanlısı Kanaklar, Kovid-19 pandemisi nedeniyle boykot ettikleri Aralık 2021'de yapılan son referandumun sonucunu tanımadı.

Yeni Kaledonya’ya Fransız göçü

Pasifik'te Fransa'nın elinde bulunan beş ada bölgesinden biri olan Yeni Kaledonya, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron açısından Pasifik'te nüfuzu artırma planının merkezinde bulunduğundan vazgeçilmez. 1998'den bu yana yerli toprağına yerleşen Fransızların sayısındaki artış Kanak halkının yerel yönetimde dahi güç olmasını engelleyecek sayısal güce dönüştü. Son 25 yıl içinde Fransa ana karasından veya başka bir yerden gelenler, bölgesel seçimlere katılma hakkına sahip değil. Sonradan adalara yerleşen Fransızca konuşanlardan her beş kişiden birinin oy kullanmaktan dışlanmasını "saçma" olarak niteleyen Fransız hükümeti, 10 yıldır Yeni Kaledonya'da yaşayan göçmenlere oy hakkı vermek istiyor. Yerli halk da buna direniyor.

Bağımsızlık yanlıları ise seçmen listelerinin genişletilmesinin "Fransa yanlısı politikacılara yarar sağlayacağı ve yerli halkın etki alanını daha da daraltacağından" korkuyor. Dünkü protestoculara katılanlardan biri "Sesimizin, itibarımızın ve Kanak halkı olmanın gururunun Genel Kurul tarafından duyulmasını umuyoruz" dedi.

Yerleşimciler yalnız ve korumasızmış!

Paris'teki oylama öncesi Noumea 'da patlak veren protestolarda çok sayıda araç yakıldı, en az iki otomobil bayisi ve bir şişeleme fabrikası da ateşe verildi. Fransız haber ajansı AFP'ye konuşan, ailesi birkaç nesildir Yeni Kaledonya'da yaşayan Sylvie, "Yakındaki polis karakolu ve evimin önünde bir araba yanıyordu. Durmaksızın bağırışlar ve patlamalar vardı, kendimi savaşın içinde gibi hissettim" diyerek ekledi: "Yalnızız. Bizi kim koruyacak?"

Yeni Kaledonya’nın Fransız etkisindeki hükümeti, varoluşsal hakları için direnen Kanak halkından protestocuların eylemlerin yayılması üzerine yaptığı açıklamada, "akıllı mantıklı davranış ve sükunet" çağrısında bulundu. Hamasete sığınan hükümet, “hoşnutsuzluk, hayal kırıklığı ve öfkeye yol açan nedenlerden hiçbiri, ülkenin onlarca yıldır inşa edebildiği şeyleri baltalamayı veya yok etmeyi ve geleceği ipotek altına almayı haklı çıkarmaz" dedi. NOUMEA