Zorê’de HES katliamı

• Ekolojist Hüseyin Akil, Zorê Çayı’na yapılmak istenen HES’in büyük bir doğa katliamına yol açacağı uyarısında bulundu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Batman’ın Sason ilçesi ile Amed’in Kulp ilçesi arasında bulunan Zorê Çayı üzerinde Maya Enerji Üretim Şirketi tarafından 67 bin 450 metrekare alanda yapılacak Hidroelektrik Enerji Santrali (HES) için 13 Şubat 2014 tarihinde “ÇED olumlu” kararı verdi. Herîvê köyü sakinlerinden Murat, Ercan, Rıdvan, Mehdin ve Medeni Çiçek, karara karşı 9 Mart 2021 tarihinde Diyarbakır 3’üncü İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Mahkeme, “ÇED olumlu” raporunun “hukuka ve mevzuata uyarlılık bulunmadığı” gerekçesiyle projenin iptal edilmesine karar verdi. 

Mevcut iptal kararının ardından aynı şirket, “Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğünün 2009/7 Nolu genelgesi kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü yazısı gereğince ÇED Raporu hazırlanmıştır” diyerek, ikinci başvuruda bulundu.

Maya Şirketi, “Metin HES (Kayser Barajı), malzeme ocakları, kırma-eleme tesisi ve beton santrali projesi” adı altında bin 256 sayfalık yeni şirket başvurusu yaptı. Şirketin başvurusu sonrası verilen “ÇED olumlu” kararı, 6 Eylül’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Diyarbakır İl Müdürlüğü tarafından askıya çıkarıldı.

Karara karşı köylüler adına Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Milletvekili Serhat Eren Diyarbakır İdare Mahkemesi’ne, Batman Barosu da Batman İdare Mahkemesi’ne “yürütmenin durdurulması” talebiyle başvuruda bulundu.

Önce terör sonra HES

Zorê Çayı üzerinde yapılmak istenen HES’e karşı 2014 yılında köylülerle birlikte mücadele yürüten ekoloji aktivisti Hüseyin Akil, yeniden verilen “ÇED olumlu” kararını değerlendirdi. HES’in yapılmak istendiği alanın 1990’lı yıllarda boşaltılan ve sonrasında yurttaşların geri döndüğü köyleri olduğunu dile getiren Akil, “Maya Enerji Üretim Şirketi tarafından yapılacak olan proje, 452 parsel, 67 bin 450 metrekare alanı kapsıyor. 49 yıllığına bu şirkete kiralanan projenin ömrü ise 50 yıl. Israrla yapılması planlanan HES’in sağlayacağı elektrik çok az. Ne ilçe ne il ne de ülke ekonomisine bir geliri olmayacak proje, büyük bir tarım alanını da yok etmiş olacak” dedi. 

Büyük doğa talanı 

Zorê Çayı’nda HES projesini doğa düşmanlığı olduğunu dile getiren Akil, şunları söyledi: “Sadece Hamzalı’da 11 bin metrekare alanlık bir tarım alanı mevcut. Bunu hayvancılığı da var. Bölge halkı geçimini hayvancılık ile sağlıyor. Bundan kaynaklı binlerce insan hem toprağından hem de ekmeğinden edilmiş olacak. Burada yapılacak olan bir HES, büyük bir doğa talanına neden olacak. Bu nasıl bir vicdansızlıktır. Daha mahkeme aşaması devam ederken orada tahribata başlamışlar. Buradaki tahribatın önüne geçmek, kendine ‘insanım’ diyen herkesin görevi. Doğa katliamının önüne geçmek için kamuoyunun duyarlı olması gerekiyor.”

FETHİ BALAMAN - MA/ÊLIH