Ev ile tarla arasında bir hayat

• Tarlada patlıcan toplayan işçilerden Besna Çakı: “Tarlada patlıcan topluyorum. 650 TL yevmiye alıyorum. Çaresizlikten gelip çalışıyoruz. Küçük çocuklarım var, onlara bakmak zorundayım. Dinlenmeye asla fırsatım olmuyor.”

Ekonomik krize alternatif oluşturmaya çalışan kadınlar, birçok iş kolunda çalışırken, kimi zaman 40-45 derece güneşin kavurucu sıcaklığında mesai yapmak zorunda kalıyorlar. 

Amed’in Xana Axpar (Çınar) ilçesinde tarım işçisi kadınların zorlu mesaisi sabah saat 04.00’de başlıyor. Kadınlar, akşamdan hazırladıkları iş kıyafetlerini sabahın ilk ışıklarıyla giyip ellerinde eldiven, erzak poşetleri ve kovalarıyla ortak buluşma noktasına ilerlerken, havanın hala aydınlanmamış olması nedeniyle yürürken cep telefonlarının ışıklarını kullanıyorlar. Daha sonra bir kamyonetin kasasına binen kadınlar, buradan tarlanın yolunu tutuyor. Çalışmak için erken bir saat olması bakımından, yolculukta uykusu kaçsın diye sohbet edenler de oluyor, uyuklayanlar da. Engebeli, çukur ve taşlarla dolu yolda 1 saatlik sarsıntılı yolculuğun ardından kamyonet tarlaya varıyor. 

Günde 12 ila 15 saat çalışıyorlar

Şallarını bağlayan kadınlar son hazırlıklarını da tamamlayıp işe koyuluyorlar. 

Pamuk ve patlıcan tarlasında ürünleri toplamak için kolları sıvayan kadınlar, yaklaşık iki saat sonra yanlarında getirdikleri yiyecekler ile kahvaltı yaptıktan sonra yeniden çalışıyor.  

Saatin ilerlemesiyle hava da iyice ısınıyor. Günde 12 ila 15 saat çalışan ve bunun karşılığında 500 ila 600 TL yevmiye alan kadınlardan tarım işçisi olmanın zorluklarını dinliyoruz. 

Tarladan sonra ev işleri 

Tarlada patlıcan toplayan işçilerden evli ve 6 çocuğu olan Besna Çakı, “650 TL yevmiye alıyoruz. Aldığımız yevmiye bir kilo çayın 400, 5 kilo pirincin 400, bir torba unun 800, bir torba şekerin 750 TL olduğu yerde yetmiyor. Tamamen çaresizlikten gelip tarlalarda çalışıyoruz. Çocuklarım için ve kimseye muhtaç olmamak için çalışıyorum. Verdiğimiz emeğin karşılığını alamıyoruz. Burada çalıştıktan sonra gidip evde de çalışıyorum. Küçük çocuklarım ve hayvanlarım var, onlara da bakmak zorundayım. Dinlenmeye asla fırsatım olmuyor. Sabah tekrar işe gideceğimiz için ev işleri bittiği gibi uyuyorum” dedi. 

Pahalıya alıp ucuza satıyoruz 

Hem tarla sahibi olan hem de tarlasında işçilerle patlıcan toplayan Şükran Datumani, ürünleri ekerken ve bakım sürecinde çok fazla zorluk çektiklerini belirterek, “İlaçtan tutalım gübre ve mazota kadar her şey çok pahalı. Bu sene kavunun, biberin kilosu 5-6 TL’dir. Verdiğimiz emeğe hiç bir şekilde değmiyor. Gübrenin tonunu 2-3 bin TL’ye alıyoruz. Biz malzemeleri pahalıya alıp ürünü ucuza satıyoruz. Bu krizin ve durumun nedeni savaş politikalarıdır” diye kaydetti. 

8 yaşından bu yana tarlada

Aysel Gültekin (28), 8 yaşından bu yana tarlada çalışıyor.  Sabah tarla işi yaptığını akşam da eve gidince temizlik yaptığını söyleyen Gültekin, “Pamuğun çapasını yapıyoruz daha sonra büyüyen otları elimizle topluyoruz. Sonbahara doğru pamuğu topluyoruz. Başka şehirlerde pamuk işçiliği yapan işçilerle zorluklarımız aynı olmasına rağmen yevmiyemiz onlardan az. Tarladan aldıkları yevmiyeyle geçinemiyoruz. Yüksek elektrik faturaları ödüyoruz, ev masrafları da var. Herhangi bir sağlık güvencemiz yok ve sigortasız çalıştırılıyoruz. Bu şartlarda nasıl geçinebiliriz” diye sordu. 

Sabahtan akşama kadar

Sabahın erken saatlerine uyanıp iş başı yapmak zorunda kaldığını dile getiren Şildan Tunç (20), 14 yaşından bu yana tarlalarda çalıştığını ifade etti. Tunç, “Ağustos ayında sabahtan akşama kadar güneşin altında bu şartlarda çalışmak bizi zorluyor. Aldığımız 500 lira yevmiye ihtiyaçlarımızı karşılamıyor. Evde 8 kişi yaşıyoruz ve 4 kişi çalışıyoruz” diye konuştu. 

Evde çalışan tek kişi

Pamuk işçiliği yaparak ailesini geçindirmeye çalıştığını ifade ecden Songül Gültekin (23), 10 yaşından beri tarlalarda işçilik yapıyor. Kadınların her yerde olduğu gibi tarım işçiliğinde de sömürüldüğünün altını çizen Gültekin, “Burada hem okuyup hem çalışanlar var. Tek başına çalışıp ailesine bakanlar var. Evde annemle babam ve ben yaşıyoruz. Dolayısıyla çalışan tek kişi benim. Xana Axpar’da kadınların yapabileceği tek alternatif iş tarımdır. Ancak tarımda da sadece 3 ay iş var. 3 ay aldığımız parayla 12 ay geçinmeye çalışıyoruz. Yıllardır tarlalarda çalışıyorum ve aldığım 500-600 liralık yevmiye hiçbir şekilde yetmiyor. Her şeye rağmen bu yaşta yerine getirmem gereken sorumluluklarım var” dedi. HEVAL ÖNKOL/MA