Koalisyon’da büyük kriz

• Savaşlardan doğan krizler nedeniyle yüksek enerji fiyatları, temel ihtiyaçlardaki fiyat yükselmesi ve bunun karşısında sosyal hakların daraltılması, alım gücünün düşmesi güven bunalımını daha da derinleştirdi.

Almanya’da trafik ışıkları koalisyonu olarak adlandırılan SPD, FDP ve Yeşiller koalisyonunda uzun bir süredir kriz hali var. Bu kriz sadece koalisyona dahil olan Yeşiller ve FDP üzerinden değil, aynı zamanda  koalisyonun bel kemiği olan SPD ve dolayısıyla Başbakan Scholz üzerinden de devam ediyor.

26 Eylül 2021 yılında yapılan seçimlerde uzun soluklu Merkel iktidarının yerini alan trafik lambası koalisyonu görev başına geldikten sonra Ukrayna-Rusya savaşı, ardından İsrail-Filistin savaşının patlak vermesi ve değişen dengeler, bu minvalde enerji savaşları ile ekonomide yaşanan kriz işi daha da zorlaştırdı.

Partilerin seçim vaadi olarak ortaya koyduğu hedeflerin neredeyse tersi bir rota izlemeleri halkta büyük bir güven bunalımı yarattı.

Savaşlardan doğan krizler nedeniyle yüksek enerji fiyatları, temel ihtiyaçlardaki fiyat yükselmesi ve bunun karşısında sosyal hakların daraltılması, alım gücünün düşmesi güven bunalımını daha da derinleştirdi.

Hükümetin savaş endeksli politikaları ve güvenlik yatırımı da bu dengeyi değiştiren etkenlerden biriydi.

Bu memnuniyetsizlik sağı yukarıya taşıdı, aşırı sağın ise daha da güçlenmesinin önünü açtı.

Uzun bir süredir yaşanan memnuniyetsizlik, koalisyonun değişmesi gerekliliği tartışmasını başlattı. Nitekim bu tartışmalı süreçte CDU Genel Başkanı Friedrich Merz de Hristiyan Birlik partilerinin Başbakan adayı olduğunu açıkladı, ki Merz zaten kendisini geleceğin Başbakanı olarak konumlandırıyor. Adaylık öncesinde Merz’in Türkiye’yi ziyaret edeceği açıklaması da yine dikkat çekiciydi. Olağan olmayan bu ziyaret Merz’in başbakan olması halinde Türkiye ile ilişkilerin Merkel’in izinden gideceği kodlarını da okumak mümkündü. Fakat beklenen ziyaret adaylık açıklaması nedeniyle gerçekleşmedi.

Bu tartışmalar devam ederken, Avrupa’yı da tedirgin eden aday Trump, ABD seçimlerini kazandı. Trump’ın seçilmesi Avrupa ve ABD ilişkilerini önemli oranda etkileyecek.

Böylesi bir süreçte Almanya’da da kritik gelişmeler yaşandı.

Almanya Başbakanı Scholz, FDP lideri Christian Lindner'i Maliye Bakanlığı görevinden aldı, ardından Federal Meclis’ten güven oyu isteyeceğini açıkladı. Bu tarih ise 15 Ocak 2025 olarak deklere edildi. FDP tüm bakanlarını hükümetten geri çekti ve koalisyondan da fiilen ayrıldı.

Scholz’un Lindner’e yönelik konuşması da dikkat çekiciydi. Sakin tavırları ve söylemleri ile bilinen Scholz sert açıklamalarda bulundu ve Lindner'i tartışmaları kamuoyu önüne taşıyarak ve yasaları uygunsuz şekilde bloke ederek uzlaşma sağlanmasını engellemekle suçladı, güvenini kırdığını söyledi. Lindner ise suçlamaları kabul etmeyerek Scholz’e yüklendi. Bu adım Scholz’ün seçim yatırımı olarak değerlendiriliyor.

Bu arada yeni Maliye Bakanı olarak atanan Jörg Kukies de mazbatasını aldı. FDP’li diğer bakanlıklar da değişti. Ulaştırma Bakanı Volker Wissing partisi FDP’den istifa ederek, bağımsız olarak bakanlık görevini sürdüreceğini ve hükümette kalacağını açıkladı. Wissing, ayrıca Adalet Bakanı olarak da görev yapacak. Yeşiller partisinden Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir ise Eğitim Bakanlığı da yapacak.

Bundan sonrasında hedeflenen ise Ocak ayı ortasında planlanan güven oyu ve en geç Mart ayı sonunda erken seçime gidilmesi. Kaidelere göre Scholz’ün güvenoyu alamaması halinde ülkede 60 gün içinde seçimlerin yapılması gerekiyor.

Fakat Almanya’da muhalefet partileri seçimlerin daha da erkene çekilmesi taraftarı. Merz ise, seçimlerin Ocak ayının ikinci yarısında yapılmasını talep etti.

Almanya’nın AB’nin motor gücü olduğunu düşünürsek bir an önce istikrarlı bir hükümet talebi daha da ağırlık kazanıyor.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi Almanya’da koalisyonda yaşanan bu krizler muhafazakar sağın önünü daha da açtı, aşırı sağ ise hiç olmadığı kadar güçlendi. Önümüzdeki süreçlerde bu yükselmenin istikrarlı bir şekilde devam edeceği öngörülüyor. Almanya sağa yanaşmayı sürdürüyor.