Ortadoğu’da yeraltı suyu kaygısı

• Ortadoğu’da kuraklık yeraltındaki su kaynaklarını gün geçtikçe daha önemli hale getiriyor. Uzmanlar bu kaynakların korunması gerektiğini ifade ediyor. 

 

Nehirler kurudukça ve yağışlar azaldıkça, iklim değişikliğinden etkilenen Ortadoğu'da yeraltında suları her zamankinden daha önemli hale geliyor. Yeraltı suyu - toprağın altında depolanan ve çoğunlukla kuyularla erişilen tatlı su - kurak Orta Doğu ülkelerinde her zaman önemli bir rol oynadı. Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCWA) 2020 raporunda, yeraltında olduğu için kuraklık ve sıcaklıktan etkilenmediğini ve en az 10 Arap ülkesi için ana tatlı su kaynağı olduğunu belirtti.

Ortadoğu için yeraltı suları önemli

İklim değişikliği bu ülkelerin aldığı yağış miktarındaki azalma ve aşırı sıcakların daha fazla nehir ve gölü kurutması, yeraltı suları daha da önemli hale getiriyor. 

Ortadoğu'daki yeraltı suları binlerce yıl boyunca yeraltında birikti. “Fosil yeraltı suyu" olarak da adlandırılan bu kaynaklar yenilenebilir değil. Yani yer altındaki petrol gibi, tek kullanımlık bir kaynak.

Almanya Federal Yerbilimleri ve Doğal Kaynaklar Enstitüsü Yeraltı Suyu Politikası Danışmanlığı'nda proje yöneticisi olan Ramon Brentführer, “bu yeraltı suyu kaynaklarının çok derinlerde bulunduğunu ve yenilenmediğine dikkat çekerek “son yıllarda bu akiferlerden giderek daha fazla yararlanılmaya başlandı" dedi. 

Yeraltı su kaynaklarının tam miktarı bilinmiyor

Yeraltı sularının dikkatli kullanılması gerektiğini ifade eden uzmanlar Ortadoğu’da yaşanan kuraklığın ciddi bir yeraltı suyu tüketimine neden olabileceğin idüşünüyor. 

Bir diğer sorun da yeraltında ne kadar suyun olduğunun ölçülmesinin neredeyse imkansız olması. 

NASA'nın Gravity Recovery and Climate Experiment ya da GRACE gibi uyduları kullanarak yeraltı sularını uzaydan ölçmek mümkün. Bunlar Dünya'nın yerçekimini ölçerek dünyadaki su hareketlerini izliyor. Ancak bu yöntem de yerel su kaynaklarının miktarı konusunda sağlıklı bilgi vermiyor. 

Gözleme kuyuları açılmalı

Su uzmanları özellikle Ortadoğu’da gözlem kuyuları açılması  ve su kaynaklarının düzeyi konusunda sürekli veri sağlanması gerektiğini söyledi. Bunların finanse edilmesi, inşa edilmesi ve eğitimli personel tarafından düzenli olarak izlenmesi gerekiyor. Ancak Yemek, Irak, Suriye gibi ülkelerde bu düzeni kurtmak oldukça zor. 

Ürdün ve Suudi Arabistan gibi ülkeler yeraltı su kaynakları konusunda ciddi bir bilgiye sahip. Suudiler, 2018 yılında yeraltı su kaynaklarını hızlı tükettiği için ülkedeki bağımsız tarım programını durdurdu. Ürdün de ciddi sınırlamalarla yeraltı sularının kullanılmasına izin veriyor. 

GRACE uyduları tarafından yakalanan son bilgiler, Ortadoğu'nun yeraltı suyunun son on yılda önemli ölçüde tükendiğini gösteriyor. BM'nin ESCWA kuruluşu, birçok yerel yeraltı suyu akiferinin yenilenebileceğinden daha hızlı bir şekilde tüketildiğini bildiriyor.

Ama sağlıklı bir ölçüm yapmanın imkansızlığı Ortadoğu'da yeraltı suyunun tükenip tükenmeyeceğini ya da ne zaman tükeneceğini kimsenin bilmemesine neden oluyor.  HABER MERKEZİ