İlk dijital ulus

• İklim değişikliğinin tehdit ettiği Tuvalu ada ülkesi sanal dünyaya doğru ilerliyor. Tuvalu’nun kalıcı ve dijital egemenliği şu anda 26 ülke tarafından tanındı.

Güney Pasifik’te dokuz adadan oluşan küçük bir ülke olan Tuvalu, iklim değişikliğine karşı en savunmasız olanlardan biri. Yükselen deniz seviyesi nedeniyle ülkenin yakın zamanda sulara gömülmesi bekleniyor. Tuvalu hükümeti, bu yüzden dünyanın ilk dijital devleti olma kararı aldı. Yönetim ve idari sistemini dijital dünyaya taşıyan Tuvalu’nun kalıcı ve dijital egemenliği şu anda 26 ülke tarafından tanındı.

Yaklaşık 11.000 Tuvalu vatandaşı aşırı sıcaklıklar, gıda yoksunluğu ile karşı karşıya. Bu yüzden Tuvalular, kültürünü mümkün olduğunca kurtarmak ve komşu ülkelere güvenli göçü teşvik etmek için zamanla yarışıyor.

NASA’nın geçen yıl yayınlanan raporuna göre, Tuvalu civarındaki deniz seviyesinin son 30 yılda yaklaşık 15 cm yükseldiğini kaydetti. Tahminlere göre 2050 yılına gelindiğinde başkent Funafuti’nin yüz ölçümünün yarısından fazlası sular altında kalabilir.

Pasifik Bölgesel Çevre Programı’na göre de küresel sera gazı emisyonlarının %0,03’ünden azı Pasifik Adaları bölgesinden kaynaklanıyor. Yani aslında bu emisyon salımına hiç de katkıları olmamasına rağmen ilk etkilenen bölgeler arasında başı çekiyor.

Tuvalu’daki yükselen deniz seviyeleri şimdiden toprağın aşırı tuzlanmasına neden oluyor, mahsulleri öldürüyor ve içme suyunu bozuyor. National Geographic’te yakın zamanda yayımlanan bir makaleye göre, taro, ekmek ağacı ve hindistan cevizi gibi temel mahsullerin yetiştirilmesinin deniz suyunun toprağa sızması nedeniyle zorlaşmasıyla gıda güvenliği de tehdit altına giriyor.

Topraklarımız yok oluyor

Ülkede taşkınlar rutin hale gelirken, yoğun gelgitler tek uçak pistini ve evleri her ay sular altında bırakıyor. Tamamen sular altında kalıp yaşanmaz hale gelme ihtimaliyle karşı karşıya kalan ülke, Future Now projesini geliştirerek Facebook’un başlattığı sanal gerçeklik projesi olan ‘metaverse’de var olan dünyanın ‘ilk dijital ulusu’ olmayı hedefliyor.

Tuvalu’da dijitalleştirilen ilk ada olan Te Afualiku’nun dijital kopyasının önünde duran Tuvalu Adalet, Haberleşme ve Dışişleri Bakanı Simon Kofe, iki yıl önce Mısır‘ın Şarm el-Şeyh kentinde yapılan COP27‘deki delegelere hitaben, “Topraklarımız yok olurken, dünyanın ilk dijital ülkesi olmaktan başka seçeneğimiz yok” demişti.

Bunun Tuvalu’nun tüm adalarının ve manzarasının ‘mercan adaları ve resifleri, lagün, gözenekli kumlu toprak, palmiye ağaçları ve pandanus, ekmek meyvesi ve taro’dan geriye kalanlar’ da dahil olmak üzere dijital olarak yeniden yaratılması için bir model olarak gördüğünü belirten Simon Kofe, tüm bunların fiziksel olarak ortadan kalkması riskinin büyük olduğuna dikkat çekmişti. Hazırlanan planda, sahildeki kum tanelerinden okyanus akıntılarının yönüne kadar ince ayrıntıları yakalayabilen uydu görüntüleri, fotoğraflar ve drone çekimleri kullanılması düşünülüyor.

Tuvalu kültürü dijital arşivde

Simon Kofe, geçen yıl Dubai’de yapılan COP28’de de ülkesinin 124 ada ve adacığın tamamını kapsayan üç boyutlu LIDAR taramasını tamamladıkladıklarını ve ulusal iletişim ağını geliştirmeye başladıklarını, böylece dijital ulusunun temellerini attığını bildirmişti. Proje geliştiricileri, Tuvalu diasporasını birbirine bağlamak ve dünyanın dört bir yanından katılımlarını sağlamak için blockchain teknolojisini kullanan bir dijital kimlik sistemi kurmaya başladı. Bu dijital platformun Tuvaluluların bağlantı kurmasına, miraslarını keşfetmesine ve çeşitli sektörlerde yeni iş fırsatlarına katılmasına olanak tanıyacağı umuluyor. Ayrıca proje kapsamında, vatandaşların en değerli kişisel eşyalarını koruyarak miraslarının gelişen bir kaydını oluşturmaları teşvik edilerek Tuvalu kültürünün dijital arşivinin geliştirilmesine başlandı.

Devletin evrimi

Tuvalu’nun fiziksel toprakları yaşanmaz hale gelirse, bu aynı zamanda devlet olma ve egemenlik tartışmalarını da beraberinde getirecek. Mevcut uluslararası hukuka göre, tanımlanmış bir fiziksel bölge devlet olma için ön koşul. Tuvalu, ilk dijital ulus olmak amacıyla, devlet egemenliği kavramının evrimini kabul ederek, 2022 yılında anayasa değişikliğiyle devlet olma halini yeniden tanımlamış ve

“Tuvalu Devleti, iklim değişikliğinin etkileri veya Tuvalu’nun fiziksel topraklarında kayba yol açan diğer nedenlerden bağımsız olarak, tarihi, kültürel ve yasal çerçevesi içerisinde gelecekte de ebediyen varlığını sürdürecektir” diye de ekleme yapılmıştı.

26 ülke tanıdı

Tuvalu’nun kalıcı ve dijital egemenliği şu anda 26 ülke tarafından tanınıyor. Pasifik Ada Forumu da ülkenin topraklarını yeniden tanımlayarak, iklim değişikliğinin etkilerinden bağımsız olarak devletin varlığının devam edeceğini savunuyor. Bu konu aslında ulusların gelecekteki varlıkları üzerine yepyeni bir alan oluşturuyor. İncelenmesi ve takip edilmesi gereken bir alan olduğunu düşünüyorum. HABER MERKEZİ