• Avrupa’da yaşayan Kürt kadınlarının en önemli festivali Zilan Kültür Festivali’nin 18.‘si Almanya’nın Duisburg kentinde yapıldı. Hem kültürel hem de sahne programıyla çok renkli bir atmosferde geçen festivale binlerce kadın katıldı.

M. ZAHİT EKİNCİ/  DUISBURG

Almanya’da kadınlar 18. Zilan Kültür Festivali’nde buluştu. Bu yıl Duisburg’da "Jin jiyan azadî ile kadın devrimine yürüyoruz" şiarıyla düzenlenen festival Almanya’nın yanı sıra Hollanda ve Belçika’dan binlerce kadını buluşturdu. Öcalan’a özgürlük hamlesi kapsamında yapılan festival Haziran ayı şehitlerine adandı.

Üç ülkeden onlarca otobüsün yanı sıra özel araçlar ve toplu taşımalarla miting alanına ulaşan kadınları, yeşillikler içerisinde geniş bir alanda kurulan, kadın emeği ve ürünlerinin ön plana çıktığı onlarca çadır karşıladı. Takı ve elbise standlarından ulusal kıyafetlere, dövme standına, kadın ressamların kadın temalı sergilerine kadar görsel bir ziyafetin sunulduğu festival sadece Kürt kadınlarının değil Afgan, Belluc gibi özgürlük mücadelesi veren farklı halklardan kadınlar ile Alman dostların da ilgi odağı oldu.

 

 

Gökkuşağı gibi rengarenk

Sabah saatlerindeki yağmura rağmen güzel, serin bir hava ve uygun bir alanda gerçekleşen festivalde, sık sık Jin Jiyan Azadî sloganlarının yükseldi. Alanda kadınlar hem renklerini, emeklerini ve örgütlü güçlerini ortaya koydu hem de doya doya eğlendi. Sahne programının tam puan aldığı festivalde, alanı öbek öbek halaya duran kadınlar doldurdu.

Festival alanı yağmurdan sonra açan gökkuşağı gibi rengarenkti. Ulusal kıyafetleriyle festivale katılanlar azımsanmayacak kadar çokken gençlerin ilgi ve coşkusu da görülmeye değerdi. Sahne özgürlük hareketi PKK’nin öncü kadın şehitlerinin fotoğraflarıyla donatılırken, alanda da Kadın Özgürlük Mücadelesi’ni simgeleyen flamalar taşındı.

Programa tam puan

Müzik programı, Koma Zarokên Rojê korosunun söylediği Kürt ulusal marşı Ey Raqîp’in okuması ve saygı duruşuyla başladı. Çocuk grubu seslendirdiği parçalarla beğeni topladı.Londra’dan gece için gelen sanatçı Suna Alan’ın ezgileriyle kadınlar halaya durdu. Koma Kewana Zêrîn müzik, erbane ve dengbêj dinletisi ile sahnedeki yerini aldı. Afgan kadınların dans gösterisi yoğun ilgi görürken, grup Doğu Kurdistanlı sanatçı Firmêsk’e de danslarıyla eşlik etti. Hozan Xecê ise söylediği stranlarla festivalin coşkusunu yükseltti. Son olarak sadece kadınlardan oluşan folklor grubununun gösterisi de alandaki coşkuyu büyüttü.

 

 

Zarok Ma’da alternatif festival

Kültür ve sanat şölenine dönüşen festivalde en fazla ilgi gören alan ise kuşkusuz Zarok Ma çadırı oldu. Festivalin başından sonuna kadar dolup taşan çadırda mamoste Şerko Kanîwar tarafından düzenlenen atölye sadece cocuklar için değil etkinliği izleyen herkes için öğretici oldu. Kürt kültürü ve müziğinin Aram Tîgran, M. Arif Cizrawî, Mihemed Şêxo, Bavê Selah, Karapetê Xaço, Eyşe Şan, Meryem Xan gibi usta isimlerini ve eserlerini öğrenen çocukların heyecanı çadırda bulunan herkesi sardı. Birlikte şarkılar söylendi, danslar edildi. Atölye, çekilen toplu fotoğraflarla noktalanırken; sadece çocuklar değil çadıra uğrayan herkes oradan büyük bir mutlulukla ayrıldı.

 

 

Cıvıl cıvıl çocuklar

Ayrıca çocuklar büyükçe bir beze çizim yaparak Kurdistan’a ilişkin fikirlerini resmederken; çadırın hemen yanında genç kadınlardan oluşan bir ekip de çocukların yüzlerine istedikleri figürleri boyadı.

 

 

Kadınlar da resimleriyle alandaydı

Kadın ressamlar Aslı Filiz, Zeynep Güner ve Songül Kurt da kadın ve özgürlük temalı resimleriyle festivalde yerini aldı. Sergiye 5 eseriyle katılan ressam Aslı Filiz, 4 kadın, Şahmaran, mutlu Kürt kızı, kadının iki karakteri ve Rojava’daki kadın devrimini çizdiği resimleri tek tek anlatarak böyle nice festivallerde kadınlarla buluşma arzusunu dile getirdi. 

 

 

Kıl çadır yine ilgi odağı

Sanatçı Amele'nin kıl çadırı da her festivalde olduğu gibi bu sene de ilgi odağı oldu. Gün boyu hem buluşma hem de dinlenme mekanı olan kıl çadır, yine dengbejlere ev sahipliği yaptı. Yaklaşık 30 senedir her festivalde kıl çadırı kendi imkanlarımla açarak Mezopotamya’nın kadim kültürünü tanıttığını belirten Amele, “Kıl çadır içindekilerin hepsi ya orjinal ya da orjinaline sadık kalarak kendim yapıyorum. Bu eşyaların arasında 150 yaşından fazla olan materyaller var mesela. 'Aile büyüklerimizden kaldı' diyerek bana getiriyorlar. Bunu yapan da kadınlar. Burada gördüğün her şey kadın emeginin ürünü" dedi.

 

 

'Feyat’ım için buradayım'

Çadırın içinde 70’i aşkın yaşıyla Dayika Hesîna dikkatimizi çekiyor. O, şehit Mehmet Erdem’in (Feyat Bagik) annesi. Yıllarca oğlunun cenazesini arayıp bulamamış ama mücadele etmekten asla vazgeçmemiş. Her festivale şehit oğlunun fotoğrafıyla geliyor. Üstelik yeni ameliyat olmuş. "Normalde şimdi evde olmam gerekiyordu ama ben vicdanımın sesi ve bir mezarı bile olmayan Feyat'ım için burdayım" diyor.

 

 

Şehit Ruken’in annesi de

Dayika Xeyda da şehit annesi. Kızı Rojda Nas (Ruken) 2007’de 7 arkadaşı ile birlikte Roboskî kırsalında toprağa düşmüş. Xeyda Kürtçe’de 'küsen’ anlamında ama o hiçbir zaman hayata küsmemiş. Ömrü hep mücadele içinde geçen Dayika Xeyda, her zaman bu onurlu mücadelenin sade bir neferi olarak kalmış.

 

 

Dualarımız Önderliğimiz için

Beyaz elbiseleri, vakur duruşlarıyla Êzîdî kadınlar da festivaldeydi. Siwana Meclisa Jinen Êzîdî standında kadınların el emeği göz nuru eşyaların yanı sıra Êzîdîlik üzerine kitaplar da yer aldı. Meclis üyesi Fikrîya Ferho Rojava’nın Tırbespiyê kentinden. Memleket özleminden dolayı sık sık Rojava’ya gittiğini, yakınları kadar toprağı ile de hasret giderdiğini belirtiyor. "Biz Êzîdîler önce komşunuza sona cümle canlıya en son da kendimize dua ederiz. Ama bu seferki dualarımız Önderliğimiz için" diyor.

 

Zilan’ın ardıllarıyız

Fatma Pazarcık’la da Köln Viyan Meclisi tarafından kurulan elbise ve takı standında tanışıyoruz. "Bizler buraya bir amaç için geldik. Binlerce kadın bir araya gelerek yağmurdan sonra bereketlenen anneler gibiyiz. Bizler Zilan’ın ardıllarıyız. İnanıyorum ki o da bizimle" sözleriyle duygularını dile getiriyor.

 

 

Devrim bir gemidir

Berivan Kesbir ise 70 yaşını aşmış, hasta olmasına rağmen Bielefeld’den gelmiş festivale. 38 sene boyunca sayısız festival ve eyleme katılmış. Devrimi bir gemiye benzetiyor ve şöyle devam ediyor: "İnen binen çok oldu ama Melekê Tavus’a şükürler olsun ben hiç inmedim ve hala umudumu koruyorum."

 

 

Kadınlar birbirine umut veriyor

Farklı halklardan kadınları buluşturan festivalde Beluc kadın aktivist Safiz Manzoor da sahneden yaptığı konuşmayla Belucistan’ın özgürlüğü için yürüttükleri mücadeleyi anlattı. Kürt kadınlarının mücadelesinin kendileri için esin ve umut kaynağı olduğunu söyledi.

Güney Amerikalı ekolojist Lolita Chavez ise yerli halkın tütsü ritüellerini gerçekleştirdikten sonra Jin Jiyan Azadî yazılı flamayla festivale katılan kadınları selamladı.

Afgan kadın dans grubu üyesi Fireşteh de 6 yıldır Almanya’da yaşıyor. “Jin Jiyan Azadî, dünya kadınlarının evrensel sloganı oldu. Bizim için de ilham oldu” dedi. “Biz de hem Afganistan hem de sürgünde Taliban rejimine karşı mücadele ediyoruz. Kürt kadınlarıyla mücadelemiz ve  amacımız ortak” diye ekledi.

 

Kadınların emeği

Aylar süren bir çalışmanın ürünü olan festivalin kuşkusuz çok sayıda emektarı vardı. Standları kuranlardan kapıda kontrol yapana, sahne görevlilerinden basın emekçilerine… Herkes festivalin hakkını vermeye çalıştı. Alanda çadır kuran Sivana Meclisa Jinên Êzîdî, UTAMARA, Viyan Kadın Meclisi, Newaya Jin, Sosyalist Kadınlar Birliği, Tekojin, Kongra Star, Kadın Gözüyle, KJAR, Jineoloji standlarının yanı sıra onlarca yemek stant görevlileri de festivale katılanlar için adeta hizmet yarışındaydı.

 

* * *

Hamlenin bir parçası

Festivali organize eden Almanya Kürt Kadınlar Birliği (YJK-E) Sözcüsü Kezban Doğan, Zilan Kadın Festivali’nin sadece siyasi ve kültürel bir festival olmadığını belirterek, "Festivalimiz, Önder Öcalan’ın fiziki özgürlüğüne kavuşması için başlatılan kampanyaya cevap niteliğindedir" dedi. Bu sene Avrupalı kadınlardan ziyade Ortadoğu’da benzer mücadeleleri veren kadınlarla buluşmayı hedeflediklerini söyleyen Doğan, "Kadın özgürlüğünü sağlamak için dayanışma ruhunu güçlendirmeliyiz" diye konuştu.

 

* * * 

Öz savunma ve kadın

Festivalin kültür programı öncesinde düzenlenen "Öz savunma-kadın" başlıklı panele Şengal Kadın Birlikleri (YJŞ) Komutanı Hêza Şengalî, Kadın Çalışmaları Aktivisti Medya Botan, KJAR-Avrupa Temsilcisi Meryem Fetahi konuşmacı olarak katıldı. Şengalî, kadınların Abdullah Öcalan'ın felsefe ve düşünceleriyle kendini yeniden örgütlediğini, Zilan’ın direniş hattını esas alarak, toplumsal bir mücadele gücüne dönüştürdüğünü ifade etti. Meryem Fetahi ise Abdullah Öcalan'ın felsefesinin ışığında Doğu Kurdistan’da yükselen “Jin Jiyan Azadi” devriminin dünya ölçeğinde yarattığı etkiden bahsetti.

 

* * *

KJK’den kadınlara selam

Kurdistan Kadınlar Topluluğu (KJK) da festivale bir mesaj gönderdi. “18. Zilan Kadın Festivalimiz (Bayramımız) için özgür dağların mücadelesine duyulan sevginin, umudu ve başarıya olan inancımızın vaadiyle sizleri selamlıyoruz" diyen KJK, "Kadın özgürlüğü mücadelemiz, Zîlan’dan, Bêrîtan’a, Sarya’dan, Roşna’ya kadar büyük öncülerin emeği, düşünce gücü ve direniş gerçeğiyle yükseliyor ve kadın devrimi düzeyine ulaşıyor. Şehit Zîlan şansında kadın direnişinde şehit olan tüm kadınları büyük bir bağlılık ile anıyoruz. Onların hayallerini gerçekleştirme sözümüzü yeniliyoruz" dedi. "Faşizme ve ataerkil bilincine ve sistemine karşı ortak mücadele bilincimizi ve gücümüzü geliştirmeliyiz" çağrısında bulunan KJK, şu mesajı verdi: "Her gün kendimizi eğitmeli, kadınlara yönelik bir sistem ve özgür yaşam alanlarını inşa etmeliyiz. Bu ilkeler doğrultusunda adımlarımızı atmalıyız ve mücadelemizi yükseltmeliyiz. ‘Jin Jiyan Azadî ile Kadın Devrimine’ atılan adımı bir kez daha coşku ve mücadele cesaretiyle karşılıyoruz. Yüreği özgürlük aşkıyla atan siz kadınlara, her yeri mücadele alanı haline getirmeye çağırıyoruz.”

Fotolar: M. ZAHİT EKİNCİ- DENİZ BABİR