• Başûrê Kurdistan’a dönük Türk işgali 15 Haziran ile birlikte ilhak düzeyine ulaştı. Community Peacemaker Teams (CPT) yayınladığı raporda 602 Kürt köyünün zorla boşaltılmak istendiğini yazdı.
• Kürtlerin tekrar göç yollarına düştüğünü ve göç edenlerin çoğunun Türk işgali ile yüz yüze kalan Dihok ve Hewlêr vilayetlerinden olduğunu raporlayan Kurdistan Watch, “göç yolunda ölenlerin yüzde 80’i Kürt” dedi. 

EMRULLAH BOZTAŞ

Türk devletinin Başûrê Kurdistan’ı işgal etmek için başlattığı saldırılar Kürtleri göçe zorluyor. Uluslararası Göç Örgütü ve Iraklıların göçü ile ilgili çalışmalar yapan BM’ye bağlı MIRAMI, Irak’tan Avrupa ülkelerine göç edenlerinin çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğunu belirtti. 

Avrupa Birliği’ne tüm ilticaların yüze 22’sini Ortadoğu menşeli başvurular oluşturuyor. Bunun önemli bir kısmını Irak ve Başûrê Kurdistanlılar oluşturuyor. Federe Kurdistan’dan Avrupa’ya sığınma başvurusu için kaçak yollardan yapılan seyahatin bedeli mali olarak 7 bin ila 35 bin dolar arası değişiyor. İnsan hakları ve göç örgütleri, yıllarca çalışarak biriktirilen maddi kaynakların ölüm pahasına insan kaçakçılığı yapan kişi ve devlet görevlilerinin cebine indiğine dikkat çekiyor.

Türk devleti köylüleri göçertiyor 

Community Peacemaker Teams (CPT) yayınladığı son raporda 162’si boşaltılmış 602 köyün bulunduğu bölgenin Türk devletinin işgali ile boşaltılmaya çalışıldığını duyurdu. Saldırıların sivillere ve sivil alt yapıya dönük olduğuna dikkat çeken CPT, zorla göçertilmelere dikkat çekti. Türk ordusunun yeni saldırısının tarihini 15 Haziran olarak duyuran CPT, Berwaly Bala bölgesinin saldırıların yeni hedefi olduğunu doğruladı. CPT raporunda: “25 Haziran'da Türkiye, Kani Bilave ve Babire köyleri arasında bir kontrol noktası kurdu. Ertesi gün Türkiye, Shive, Kani Tuia, Zireze, Demka, Bilejan, Korka ve Gre Bia köylerinde yedi yeni askeri üs inşa etmeye başladı.”

Bombalayıp zorla boşaltmak istiyor

Türk işgalinin Kurdistan’ın Dihok vilayetinde 15 km içeriye girdiğini duyuran CPT, Dergale Musa Bage köyünün Türk ordusu tarafından zorla boşaltılmak istendiğini duyurdu. Türk devletinin, yeni saldırılarda yalnızca Dihok vilayeti sınırları içerisinde şu ana kadar 238 geniş çaplı bombardıman gerçekleştirdiğini duyuran Barış Yapıcılar Timi, “Türk bombardımanları sonucunda, 20.000 dönümden fazla tarım arazisi, özellikle Amedi bölgesindeki Guharze, Balave, Barche, Sargale, Kane ve Aşke Dere köylerinde yandı. Ayrıca, Sargale köyünde tarım arazisinin yaklaşık %55'i Türk saldırıları nedeniyle yandı. Irak Kurdistanı'ndaki Türk operasyonları, en az 162'si zaten yerinden edilmiş olmak üzere en az 602 köyü yerinden edilme tehdidi altına sokuyor” dedi. 

Altı ay içinde 1076 saldırı

Federe Kurdistan’da Türk devletinin Ocak ve Temmuz 2024 arasındaki dönemde 1076 saldırı gerçekleştirdiğini raporlayan Tim, “Bu saldırıların 526'sı Dihok vilayetinde, 405'i Erbil vilayetinde, 135'i Silemani vilayetinde ve 10'u Ninova vilayetinde gerçekleşti. Saldırıların yaklaşık %93'ü savaş uçakları tarafından gerçekleştirildi” diyerek 2023 yılı boyunca Türk ordusunun en az 1548 defa bombardıman yaptığını da hatırlattı. 

 

 

Avrupa’ya geri dönmeye çalışıyorlar

BM, Avrupa Göç Ajansı ve ilticacılara insani yardım kuruluşları kaynakları son 9 yıl içinde 750 bin 498 Irak vatandaşının Avrupa Birliği (AB) ülkelerine göç ettiğini, bunların çoğunluğunun Dihok, Hewlêr, Silamanî, Ninova ve Kirkuk’dan olduğunu açıkladı. Zamanında yapılmayan Kurdistan Parlamentosu seçimleri ve süresi geçmiş hükümetin halkın ihtiyaçlarını gözetmememesi göçün başlıca sebebi. Siyasi istikrarsızlı, fırsat eşitliğinin yaratılmaması ve kötü ekonomi yönetimi Kürtlerin 2015’e kadar da sürdürdüğü ülkeye geri dönüşünü tersine çevirdi.  

Siyasi istikrarsızlık ve güven eksikliği

BM’ye bağlı Irak'ta düzensiz göçün risklerine ilişkin göç bilgilendirmesi ve farkındalık yaratma merkezinin (MIRAMI) Federe Kurdistan bölgesinde ve Avrupa ülkelerinde, Ekim 2023 ile Şubat 2024 tarihleri ​​arasında yürüttüğü araştırmada, göç etmek isteyenlerin çoğunun gençlerden oluştuğuna, Dihok ve Hewlêrli gençlerin daha çok göç ettiğine yer verdi. 

Dihok ve Hewlêrli gençler

“Bulgular, katılımcıların önemli bir kısmının sıklıkla göçü düşündüğünü, bazılarının ise buna aktif olarak hazırlandığını göstermektedir” denilen raporda “Özellikle Dihok ve Erbil'deki gençler Silemani’dekilere göre daha fazla göç eğilimi gösteriyor” diyerek Türk işgalinin ve yarattığı kargaşanın hedefindeki bölgeleri işaret ediyor. 

Dihok ve Silemani’de göçün başlıca nedenleri ekonomik fırsatların eksikliği ve kötü yaşam kalitesi ve refah iken; “Erbil'de ise ekonomik fırsatların eksikliği, siyasi istikrarsızlık ve güvenlik koşulları nedeniyle endişeler” daha fazla öne çıkıyor.

 

 

Ölenlerin yüzde 80’i Kürt

Türk devletinin fiili işgal ettiği ve KDP’nin de desteklediği saldırıların yarattığı sonuçlara dair bir rapor da Kurdistan Watch’dan geldi. Kurdistan Watch, ‘Kurdistan Bölgesi ve Irak'tan Avrupa'ya Düzensiz Göç (2015-2024) raporunda göç konusunda uzaman kurum Lootka’nın verilerine dayanarak, “Son 9 yılda 750 bin 498 Iraklı Avrupa'ya sığınma talebinde bulundu. Bunlardan yüzde 70 ila 80’ni Kurdistan Bölgesi'nden  Yaklaşık 600 kişi ise yolculukları sırasında hayatını kaybetti veya kayboldu” dedi. 

Göç hakkında verilen nihai raporda, 343 doğrulanmış ölüm ve 248 kayıp kişi ile toplamda 591 Irak ve Kurdistan vatandaşının düzensiz rotalar (kaçak yollardan) üzerinden Avrupa’ya geçmek isterken hayatını kaybettiği kaydedildi. Ölenlerin yüzde 70 ila 80’nini Kürtler oluşturuyor. 2015-2024’ün ilk altı ayı aralığında, 18 yaş ve üzeri 750 bin 498 Irak ve Kurdistan vatandaşı, Avrupa ülkelerine sığınma başvurusunda bulundu.

 

* * *

İkinci Enfal gibi 

Kurdistan Watch, yıllara göre göç ve ölüm istatistiklerini şöyle veriyor: 

2015 yılında: Göç eden 186 bin 422 kişiden 25’i yolda yaşamını yitirdi, 7 kişi kayboldu. Toplanda 32 kişi öldü kabul ediliyor.

2016 yılında: Göç eden 160 bin 717 kişiden 78’si yolda yaşamını yitirdi, 54 kişi kayboldu. Toplanda 132 kişi öldü kabul ediliyor.

2017 yılında: Göç eden 92 bin 691 kişiden 26’sı yolda yaşamını yitirdi, 67 kişi kayboldu. Toplanda 96 kişi öldü kabul ediliyor.

2018 yılında: Göç eden 69 bin 203 kişiden 54’ü yolda yaşamını yitirdi, 25 kişi kayboldu. Toplanda 79 kişi öldü kabul ediliyor.

2019 yılında: Göç eden 53 bin 240 kişiden 47’si yolda yaşamını yitirdi, 10 kişi kayboldu. Toplanda 57 kişi öldü kabul ediliyor.

2020 yılında: Göç eden 34 bin kişiden 18’i yolda yaşamını yitirdi, 17 kişi kayboldu. Toplanda 35 kişi öldü kabul ediliyor.

2021 yılında: Göç eden 53 bin kişiden 46’sı yolda yaşamını yitirdi, 47 kişi kayboldu. Toplanda 93 kişi öldü kabul ediliyor.

2022 yılında: Göç eden 71 bin 255 kişiden 17’si yolda yaşamını yitirdi, 7 kişi kayboldu. Toplanda 24 kişi öldü kabul ediliyor.

2023 yılında: Göç eden 19 bin 500 kişiden 7’si yolda yaşamını yitirdi, 2 kişi kayboldu. Toplanda 9kişi öldü kabul ediliyor.

2024 yılının ilk altı ayında: Avrupa’ya göç eden Irak ve Kurdistan vatandaşı 10 bin 500 olarak gerçekleşti. Bunlardan 22’si yolda yaşamını yitirdi, 12 kişi kayboldu. Toplanda 34 kişi öldü kabul ediliyor.