İlaç bağımlılığı

• İlaç bağımlılığı altı kriter temelinde değerlendirilir: ilaç kullanımı için hissedilen baskı/istek, kullanıma dönük kontrol kaybı, ilacı azalttıktan/bıraktıktan sonra oluşan durum, etki azalmasına dozu arttırma ile cevap vermek, fiziksel veya psikolojik hasarlara rağmen kullanıma devam etmek ve ilacın temini için fazla zaman harcamak.

İlaç bağımlılığı toplumun tüm kesimlerinde ve bütün yaş gruplarında görülmektedir. Ancak yaşlı insanlar ve psikolojik hastalığı olan insanlarda zarar verecek düzeyde ilaç kullanımı ve bağımlılık olasılığı daha yüksektir. Farklı maddelere bağımlı olan insanlarda da ilaç bağımlılığı riski artmaktadır. Almanya’da 18 ile 60 yaşları arası 2,7 milyon insanın ilaçları zararlı miktarda kullandığı veya ilaçlara bağımlı olduğu tahmin edilmektedir. 

Reçetesiz alınan ilaçlarda bağımlılık riski daha yüksektir. Kabızlığı gideren ilaçları ve idrar söktürücüleri kilo vermek amacıyla kullanan insanlarda bağımlılık gelişebilir. Uyku ilaçlarında da bağımlılık tehlikesi var. İlacın zararlı boyuta varan kullanımına ve bağımlılığın oluşumuna giden yol genelde yavaş ilerleyen bir süreçtir. 

Almanya'da bir araştırma, 14 ila 16 yaşlarındaki genç kızların yüzde 20’sinin neredeyse her gün ağrı kesici kullandığını göstermiştir. Bunun kısmen ebeveynlerin ilaç kullanımı ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. İş dünyasındaki stres de ilaç bağımlılığı riskini (özellikle uyku ilaçları ve sakinleştirici) arttırmaktadır. 

İlaç bağımlılığı altı kriter temelinde değerlendirilir: ilaç kullanımı için hissedilen baskı/istek, kullanıma dönük kontrol kaybı, ilacı azalttıktan/bıraktıktan sonra oluşan durum, etki azalmasına dozu arttırma ile cevap vermek, fiziksel veya psikolojik hasarlara rağmen kullanıma devam etmek ve ilacın temini için fazla zaman harcamak. 

İlaç bağımlılığının tedavisi, geri çekilme tedavisi ve buna eşlik eden psikoterapiden oluşur. İlaçlar çoğu zaman aniden bırakılmaz, önce azaltılır. İlacı bırakmanın/azaltmanın beraberinde getirdiği belirtileri/yan etkileri azaltmak bakımından bir süre ek ilaçlar verilebilir. 

Kısa süreli ilaç kullanımı ve doğru dozaj, yani doktorun tavsiyesi doğrultusunda kullanım bağımlılığı önleme bakımından önemlidir.