“Modern Sosyal Bilimlerin Açmazları”

• Modern Sosyal Bilimler ve Açmazları, adından da anlaşılabileceği gibi, bugün demokratik siyasetin dayandığı Demokratik Ekolojik Cinsiyet Özgürlükçü Paradigma’nın mümkün olmasını sağlayan eleştirel düşünce üzerine odaklanmaktadır. 

Geçtiğimiz günlerde neredeyse otuz yıldır kesintisiz cezaevinde olan Zeki Bayhan’ın yeni kitabı Neden Yeni Bir Sosyal Bilim Paradigması isimli iki ciltlik eserinin ilk cildi Modern Sosyal Bilimler ve Açmazları Belge Yayınları tarafından yayınlandı.

Eser, sadece sosyal bilimlerin değil aynı zamanda bizim açmazlarımıza da ışık tutmaktadır. Çünkü eserde bahsedilen açmazlar aslında zihinsel dünyası modernite ile şekillenmiş bizim öğrenilmiş açmazlarımızdır. 

Bugün demokratik siyaset alanının için en temel sorunlardan biri de, hiç şüphesiz, ideolojik olarak donanımlı, kendini yetiştirmiş noktasındaki eksikliktir.

Demokratik siyaset alanında mücadele verenlere dönük sistematik gözaltılar ve tutuklamalar, haklarında açılmış davalar nedeniyle siyasetçilerin ülke dışına çıkmak zorunda kalması nedeniyle bu alanda kendini geliştirmiş binlerce kişinin aktif mücadelenin dışında kalması bu gerçeğin bir boyutudur. Sistem de zaten tam da bu nedenle, yani mücadelenin ideolojik boyutunun zayıflaması, orta ve uzun vadede de mücadelenin tasfiye edilmesi amacıyla demokratik siyaset alanına bu kadar hukuksuzca saldırmakta, kendilerinin bile doğruluğuna inanmadığı gerekçelerle siyasetçileri gözaltına alıp tutuklamakta, adil olmayan yargılamalarla onları yıllarca hapislerde tutmaktadır.

Ama yine kolaya kaçmayalım; bahanelerin ardına sığınmadan iğneyi ilk önce kendimize batıralım. Demokratik mücadele hiçbir zaman kolay olmadı. Gözaltılar, tutuklamalar, yargılamalar her dönem bu alanda mücadele edenlerin yaşamının bir parçası oldu. Her zaman birileri mücadelenin dışında kaldı ve birileri de onların bıraktığı yerden mücadeleyi omuzladı. Ama sadece fizikken değil fikren de ortaya çıkan boşluğu doldurdu veya en azından bunun çabası içinde olurdu.

Çok geriye gitmeyelim; 2000’li yılların sonu ve 2010’lu yılların başında demokratik siyasetin özellikle “akademileşme” ile yaşadığı canlılığı ve bu canlılığın siyaset üzerindeki etkisini hatırlamak yeterli olacaktır.   

Bugün eksik olan budur. Yani mücadelenin düşünsel boyutu neredeyse tamamen göz ardı edilmektedir. Bedel ödemeyi, belki yıllarca cezaevinde kalmayı göze alıyoruz ama buna anlam katacak, verilen mücadeleyi daha nitelikli kılacak ideolojik derinleşme, yetkinleşme için neredeyse kılımız kıpırdatmıyoruz.  En ağır ve emek isteyen işlerin kolayca altına giriyoruz ama günde bir saat okuma bize eziyet geliyor. Böyle olunca da yapılan siyaset, ezberlenmiş birkaç söz ile sınırlı kalmaktadır.

Aslında demokratik siyaset bizden tam tersini talep etmektedir. Çünkü demokratik siyaset ezberlerimizle, sorgusuz kabul ettiğimiz düşüncelerle ve bunların altında yatan siyaset bilimine, sosyolojiye hakim anlayışlarla bir hesaplaşmaya ve bu hesaplaşma sonucunda da paradigmasal bir kopuşa dayanmaktadır. Demokratik siyaset alanının gerektirdiği düşünsel ve ideolojik yetkinlik ile mevcut durumumuz arasındaki fark, yaşadığımız yetmezliklerin çıkışını arayacağımız nokta olmalıdır.

Zeki Bayhan’ın kitabı tam da bu noktada önemli bir işlev üstlenmekte ve bizi artık gündemimizin en iyi ifade ile geri sıralarına düşmüş bir konu üzerine kafa yormaya çağırmaktadır.

Modern Sosyal Bilimler ve Açmazları, adından da anlaşılabileceği gibi, bugün demokratik siyasetin dayandığı Demokratik Ekolojik Cinsiyet Özgürlükçü Paradigma’nın mümkün olmasını sağlayan eleştirel düşünce üzerine odaklanmaktadır. Modern sosyal bilimlerin tarihsel gelişimi içinde en başta sosyoloji olmak üzere sosyal bililerin tüm alanlarına hakim olan anlayışların yaşadıkları doğa ile birlikte insanlığı daha mutlu ve özgür bir geleceğe götürmesinin neden imkansız olduğu, tersine bunların neden günü sonunda sadece iktidarcı düşüncelerin toplumda meşrulaştırılmasına ve yeniden üretilmesine hizmet ettiğinin üzerinde durmaktadır.

Sürekli bahsettiğimiz paradigmasal kopuş ancak modern sosyal bilim anlayışları ve onların krizleri ile yapılan bu hesaplaşma ile mümkün olabilirdi. Buna bağlı olarak da, en geniş anlamıyla demokratik siyasetin kendi yarattığı kavrasallaştırmalar olan radikal demokrasi, demokratik ulus, jineolojinin temelinde de bu hesaplaşma ve kopuş yatmaktadır. Bu hesaplaşma ve kopuş tam olarak bilince çıkartılmadan, bu kavramlar gerçek anlamı da anlaşılmaz.

Sonuç olarak, her satırından büyük bir çaba ve yoğunlaşmanın ürünü olduğu belli olan ama daha da önemlisi bir derdi olan yani sadece entelektüel bir faaliyet olarak değil güncele bir müdahale amacıyla kalem alınmış bu eserle Zeki Bayhan, önemli bir eksikliği doldurmuş ve daha derin ve yoğun okumalar için önemli bir kılavuz eser meydana getirmiştir.